Mối đe dọa đối với nền tảng thanh toán di động Alipay, WeChat

Tám năm sau khi Trung Quốc lần đầu tiên bắt tay vào con đường hướng tới đồng nhân dân tệ kỹ thuật số, chương trình thí điểm của ngân hàng trung ương đối với đồng nhân dân tệ kỹ thuật số đã được mở rộng tới 23 thành phố với gần 1/5 dân số. Nhưng sự ra mắt đầy đủ của loại tiền này vẫn khó nắm bắt vì dân số đã quen với thanh toán di động như Alipay và WeChatPay, vì thế không có lý do gì để từ bỏ các ứng dụng quen thuộc của họ.  

Lin, chủ một công ty chế biến thực phẩm ở Phúc Châu, Trung Quốc, cho biết: "Tôi có thể thanh toán bằng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số tại quán ăn ở khu phố của mình. Nó không khác gì thanh toán di động".

Tại một cuộc họp vào tháng 3, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã tăng gấp đôi số thành phố tham gia vào chương trình thí điểm của mình, cho phép người dân mua sắm và đi phương tiện công cộng bằng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số. Phúc Châu nằm trong số các tỉnh bổ sung, cùng với Thiên Tân, Trùng Khánh và Hàng Châu.

Vốn dĩ, một lực lượng đặc nhiệm đã bắt đầu nghiên cứu các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương vào năm 2014 và cuộc thí điểm bắt đầu vào tháng 10 năm 2020 tại Thâm Quyến. Tính đến cuối năm ngoái, 216 triệu người, tương đương khoảng 20% dân số Trung Quốc, đã tạo ví kỹ thuật số trên ứng dụng của ngân hàng trung ương.

"Chúng tôi đã vượt qua những thách thức như sự chậm trễ trong việc xử lý thông tin thanh toán", một nguồn tin từ ngân hàng trung ương cho biết.

Nhưng vẫn chưa có mốc thời gian rõ ràng về thời điểm ra mắt đầy đủ, điều mà một số người đã dự đoán có thể đến sớm nhất là sau Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh vào tháng 2.

Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số đã phải vật lộn để đạt được động lực một phần vì người dùng nhận thấy rất ít sự khác biệt giữa nó và các ứng dụng thanh toán di động đã được thiết lập. Theo một ước tính, Trung Quốc có một vấn đề lớn với hóa đơn giả, và khoảng 80% tất cả các giao dịch mua bán lẻ ở Trung Quốc hiện được thực hiện thông qua WeChatPay và Alipay.Nhưng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số có một số lợi thế so với các ứng dụng này. Các nhà bán lẻ không trả phí khi thanh toán bằng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số. Các giao dịch có thể được thực hiện mà không cần kết nối internet bằng cách sử dụng cái gọi là thiết bị đầu cuối giao tiếp trường gần, có thể hữu ích khi xảy ra thiên tai.

Tuy nhiên, chừng đó vẫn chưa đủ thuyết phục công chúng chuyển từ các ứng dụng thông thường của họ. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) trong cuộc họp tháng 3 cho biết, họ sẽ cần phải làm việc nhiều hơn nữa về sự tiện lợi và đổi mới của đồng nhân dân tệ kỹ thuật số.

Ví điện tử đồng nhân dân tệ kỹ thuật số Trung Quốc vẫn đang được thử nghiệm, có thể được liên kết với hàng chục ứng dụng phổ biến bao gồm Meituan, JD.com, Didi và Bilibili, nhưng rõ ràng là không thể liên kết với WeChat hoặc Alipay. Điều đó có nghĩa là không có ngân hàng nào trong số các ngân hàng tham gia có thể chuyển đồng nhân dân tệ kỹ thuật số từ ví kỹ thuật số của họ với hai nền tảng thanh toán đã được thiết lập như WeChat hoặc Alipay.

"PBOC không muốn thấy tiền được chuyển qua hệ thống thanh toán của bên thứ ba", một chủ ngân hàng cho biết, với lý do cần phải "tách biệt thông tin".

Wilson Chow, Lãnh đạo TMT toàn cầu, PwC Trung Quốc cho biết: "Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số Trung Quốc sẽ số hóa "chặng đường cuối cùng" của ngành tiêu dùng, cho phép các ngân hàng và thương nhân nắm bắt dữ liệu và hiểu rõ hơn về các mô hình chi tiêu".

"Mọi người sẽ sớm nhận ra rằng việc thanh toán bằng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số thuận tiện đến mức không phải dựa vào Alipay hoặc WeChat Pay nữa", một quan chức ngân hàng PBOC tham gia vào việc triển khai đồng nhân dân tệ kỹ thuật số ở Thượng Hải, cho biết.

Nhìn chung, việc Trung Quốc phát triển một loại tiền kỹ thuật số có chủ quyền, vượt xa các sáng kiến tương tự ở các nền kinh tế lớn khác, có vẻ ngày càng sẵn sàng làm xói mòn sự thống trị của Alipay của Ant Group và WeChat Pay của Tencent trong thanh toán trực tuyến.

Sự xâm lấn "sân cỏ" đó đồng thời với nỗ lực mở rộng của Bắc Kinh nhằm kiềm chế các hành vi phản cạnh tranh trong lĩnh vực internet, một phần của sự kiểm soát rộng rãi hơn trước sự ảnh hưởng của các đối thủ nặng ký trong lĩnh vực này.

Trước công chúng, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) cho biết đồng nhân dân tệ kỹ thuật số sẽ không cạnh tranh với AliPay hoặc WeChat Pay và chỉ đóng vai trò là "dự phòng". Nhưng ở tư nhân, các ngân hàng nhà nước tiếp thị tiền tệ fiat kỹ thuật số cho ngân hàng trung ương mô tả thẳng thừng ý định của Bắc Kinh nhằm cắt giảm sự thống trị của bộ đôi này.

Mặt khác, đồng nhân dân tệ kỹ thuật số được coi là một công cụ quan trọng trong cuộc cạnh tranh của Trung Quốc với Mỹ. Nga đã bị cắt khỏi đồng đô la và euro vì cuộc tấn công Ukraine. Toàn cầu hóa tiền tệ của mình, bao gồm bằng cách nới lỏng các hạn chế và khuyến khích thanh toán bằng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số, được coi là rất quan trọng đối với an ninh kinh tế của Trung Quốc.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình muốn đảm bảo ổn định kinh tế và xã hội trước Đại hội Đảng Cộng sản kéo dài hai lần một thập kỷ vào mùa thu năm nay, và dự kiến sẽ làm rung chuyển con thuyền bằng cách chuyển sang đồng nhân dân tệ kỹ thuật số đồng loạt.