Nhạc sĩ Phó Đức Phương – dòng sông đã ngừng chảy, trôi về nơi xa

Tôi từng phỏng vấn chú Phó Đức Phương mấy lần, trừ một lần phỏng vấn chân dung, còn nữa có vài lần là sự vụ, hồi chú làm bản quyền. Phỏng vấn chú không phải lúc nào cũng dễ chịu, cả về phía chú, vì cái hồi đầu mày mò làm cái ông bản quyền, cũng có lúc chú rối, chú chưa nắm được hết thông tư nghị định các kiểu, mà cái đứa phỏng vấn thì cứ thích hỏi xoáy, làm khó chú đến là! Nhưng nếu kéo được chú về với con người sáng tác, thì dễ chịu vô cùng, cho cả người hỏi lẫn người trả lời.

Vị nhạc sĩ không tuổi, chuyên môn xưng "tớ", bất kể người ngồi trước mặt là ai, trông thì rõ khó tính mà lại rất hay cười phá lên, rất to, nghịch ngầm chứ chả chơi! Chú Phương duyên và có uy ở chỗ trông chú vừa trịnh trọng vừa dân dã, vừa nguyên tắc lại vừa tuồng như suồng sã, mới vừa cười phá đấy, mà thoắt cái đã ưu tư.

Nhớ lần phỏng vấn chú trong cái nhà không quá chật mà cứ tối tối trong ngõ Văn Chương, nhà thì trông nghèo nghèo mà chú thì trông lại rất sang, như là chả liên quan, rằng cũng chơi cây cảnh tưng bừng như ai, và nói chuyện âm nhạc quên đời. Tạng người đấy, ngang là chắc, xưng "tớ" đấy, mà còn lâu mới chịu làm "tớ", trừ việc hăng hái đi đòi bản quyền cho bạn nghề - có lúc thật chẳng khác nào Đông-ki-sốt đánh nhau với cối xay gió.

Cũng có lần tới phỏng vấn chú ở sân 51 Trần Hưng Đạo, chỗ chú và trung tâm bản quyền của chú có dạo hình như được cho mượn tạm một cái phòng bé tý để làm cái việc lớn tướng. Nhớ chú hay gọi cái trung tâm của chú tên là "3 không" (không trụ sở, không lương, không biên chế). Lúc đó trưa rồi, tại phải chờ chú họp mãi mới xong. Tới lúc chú ra, thì có cả một nữ NSND rất nổi tiếng cũng đang chờ để nhờ chú "thị phạm" cho một ca khúc mới của chú (hát sai thì hay mấy cũng chết với chú!).

Khổ thân cô, đánh đường từ Sài Gòn ra, sau đó lại còn phải ra sân bay ngay (hoặc cô bịa thế để chú mủi lòng), thế mà chú nhất định không, cứ theo thứ tự giờ hẹn mà tiếp. Tôi hồi í trẻ, cũng ăn thua ra phết, nhất định không chịu nhường NSND (dù rất thích nghe cô hát). Mà tính cô thì chúa dỗi, mất 2 lần vào chen ngang không được, cô ức phát khóc, bỏ về. Còn chú Phương thì vẫn nhất mực nguyên tắc (mặc kệ cô đẹp, và khi dỗi trông yêu cực!): "Tớ chưa xong, cậu thông cảm!". Người thế, chả trách làm được bản quyền!

Cơ mà mình từng được nghe chú Phương... kể chuyện tình, trong một cuộc trà dư tửu hậu nào đó. Ôi hoá ra "ông bản quyền" trong tình yêu hình như lại không nguyên tắc được đến thế, hoặc chú cố tình tự trào cho vui, bằng cái kiểu "tớ thế mà..." - phải nói là duyên kỳ lạ!

Mà chắc chú chỉ đùa. Chứ người như chú, còn lâu mới dễ khui bí mật. Người đâu mà cả khi thất tình cũng buồn dõng dạc thế kia, đủ biết kể mà làm được "tớ" yêu, cũng thật đã đời: "Lên đỉnh núi cao cách trời ba thước/ Xuống đáy thung sâu thăm thẳm sông dài", "Này đây những chiếc lá ta thả trôi sông/ Hãy mang đi nỗi lòng ta xuôi theo dòng/ Này đây những chiếc lá những nụ hôn ta/ Hãy trôi đi trôi về nơi xa ấy/... Chảy đi kìa, sông ơi!".

Một người buồn dõng dạc như thế, hôm nay sẽ tiễn biệt, trôi chảy về nơi xa.