Philippines “quan ngại sâu sắc” việc tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam

Bộ Ngoại giao Philippines bày tỏ quan ngại sâu sắc về việc chìm tàu cá của Việt Nam trên Biển Đông hôm 3/4. Tuyên bố viết: “Kinh nghiệm tương tự của chúng tôi cho thấy lòng tin trong mối quan hệ mất đi chừng nào sau vụ việc này; và lòng tin được tạo dựng chừng nào nhờ hành động nhân đạo của Việt Nam trực tiếp cứu mạng các ngư dân Philippines của chúng tôi. Chúng tôi vẫn sẽ còn tiếp tục cảm ơn Việt Nam. Với tinh thần đó mà chúng tôi ra tuyên bố đoàn kết này”.

“Bộ Ngoại giao Philippines đánh giá cao việc duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông, và nhấn mạnh rằng sự việc như vậy làm suy yếu tiềm năng cho một mối quan hệ khu vực sâu sắc và tin cậy giữa ASEAN và Trung Quốc. Xét về động lực tích cực của cuộc thảo luận về Tuyên bố Ứng xử Biển Đông, việc tránh những sự cố như vậy là rất quan trọng và các khác biệt phải được đề cập theo cách thức thúc đẩy đối thoại và lòng tin lẫn nhau”.

Tàu cá Việt Nam ra khơi bám biển. Ảnh: TTXVN. 

Phía Philippines cho rằng việc tiếp tục củng cố quan hệ khu vực đặc biệt quan trọng trong bối cảnh ASEAN - Trung Quốc đã có cam kết chung về giải quyết cuộc khủng hoảng dịch Covid-19 ra ngày 20/3/2020. Đây là một cuộc khủng hoảng không giống bất kỳ cuộc khủng hoảng nào trước đây, và để giải quyết cần có sự hợp tác và lòng tin đầy đủ giữa các nước.

Philippines nhấn mạnh đây không phải là lúc khiêu khích, sự khiêu khích thường kết thúc bằng sự thất bại trong việc khiêu khích hay chiến thắng phải trả giá đắt. Philippines cho rằng "việc tạo ra những sự cố mới trên biển không bao giờ làm phát sinh quyền lợi hợp pháp ở bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào".

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 6/4 cũng ra lên án việc tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus nhấn mạnh, đây là vụ việc mới nhất trong một loạt hành động của Trung Quốc nhằm khẳng định những tuyên bố hàng hải trái phép và gây thiệt hại cho các nước láng giềng Đông Nam Á ở Biển Đông.

Người phát ngôn nói, kể từ khi bùng phát đại dịch toàn cầu, Bắc Kinh cũng đồng thời công bố các trạm nghiên cứu mới trên những căn cứ quân sự mà nước này xây dựng trái phép ở Đá Chữ Thập và Đá Subi (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam), cho hạ cánh máy bay quân sự đặc chủng xuống Đá Chữ Thập. Trung Quốc cũng tiếp tục triển khai lực lượng dân quân biển xung quanh quần đảo Trường Sa.

Bà Ortagus cho biết, tháng 7/2016, cái gọi là đường 9 đoạn của Trung Quốc đã bị Tòa Trọng tài Liên Hợp Quốc coi là tuyên bố chủ quyền bất hợp pháp căn cứ theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982. Chính phủ Mỹ có chung quan điểm này. 

"Chúng tôi kêu gọi Trung Quốc tập trung vào việc ủng hộ các nỗ lực quốc tế nhằm đối phó với đại dịch toàn cầu, đồng thời chấm dứt ngay việc lợi dụng sự sao lãng hoặc dễ tổn thương của các nước khác hòng mở rộng các tuyên bố chủ quyền trái phép ở Biển Đông", bà Ortagus nêu rõ.

Về sự việc này,  Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng đã khẳng định: "Hành động trên của tàu công vụ Trung Quốc đã xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, gây thiệt hại về tài sản, đe doạ an toàn tính mạng và lợi ích hợp pháp của ngư dân Việt Nam, đi ngược lại nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước về việc đối xử nhân đạo với ngư dân và Thoả thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam - Trung Quốc, trái với tinh thần Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), gây phức tạp tình hình và không có lợi cho quan hệ hai nước cũng như việc duy trì hoà bình, ổn định và hợp tác ở Biển Đông".

Ngày 3/4, đại diện Bộ Ngoại giao đã giao thiệp với đại diện Đại sứ quán Trung Quốc và trao công hàm phản đối, yêu cầu phía Trung Quốc điều tra làm rõ, xử lý nghiêm đối với nhân viên công vụ và tàu hải cảnh Trung Quốc nêu trên, không để tái diễn những hành động tương tự, đồng thời bồi thường thoả đáng các thiệt hại cho ngư dân Việt Nam.