5 huyện của Hà Nội "chạy đua" lên quận, xã lên phường, huyện nào sẽ về đích trước?

Huyện Đông Anh, Gia Lâm sẽ về đích trước trong cuộc đua đưa huyện lên quận?

Giai đoạn 2021-2025, Hà Nội có thêm 5 huyện lên quận gồm Hoài Đức, Gia Lâm, Đông Anh, Thanh Trì, Đan Phượng. Giai đoạn 2026-2030, Hà Nội có thêm 3 huyện lên quận gồm Thanh Oai, Thường Tín, Mê Linh.

Theo Nghị quyết 1211 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính quy định "quận" phải đảm bảo 27 tiêu chí như: Quy mô dân số từ 150.000 người trở lên; Diện tích tự nhiên từ 35 km2 trở lên; Số đơn vị hành chính trực thuộc (phường) có từ 12 đơn vị trở lên; Cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội đạt quy định…

Ngoài ra, để có thể được chuyển từ huyện lên quận, các địa phương phải đạt các tiêu chí về kinh tế - xã hội. Cụ thể, cân đối thu chi ngân sách phải dư; Mức tăng trưởng kinh tế trung bình 3 năm gần nhất phải đạt bình quân của TP trực thuộc Trung ương; Tỷ trọng công nghiệp, xây dựng và dịch vụ trong cơ cấu kinh tế đạt 90%; Tỷ lệ hộ dân được cấp nước sạch, hợp vệ sinh đạt trên 95% trở lên.

Như vậy, để lên quận, các huyện ngoại thành Hà Nội phải tập trung nguồn lực đáp ứng 27 tiêu chí theo quy định. Tại hội nghị Ban chỉ đạo xây dựng, phát triển 5 huyện thành quận của TP Hà Nội được tổ chức vào tháng 6/2022, báo cáo của các đơn vị cho thấy, huyện Đông Anh đã đạt 26 tiêu chí, Gia Lâm đạt 25 tiêu chí, Hoài Đức đạt 22 tiêu chí, Thanh Trì đạt 24 tiêu chí, Đan Phượng đạt 21 tiêu chí.

Theo Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng, việc "dàn hàng ngang" đưa cả 5 huyện lên quận cùng lúc thì khó thành công. Do đó, Hà Nội đang ưu tiên và tập trung nguồn lực để đưa Đông Anh và Gia Lâm lên quận vào năm 2023. Các huyện còn lại sẽ được xem xét để lên quận trong năm 2024-2025.

Hiện, Đông Anh chỉ còn thiếu một tiêu chí để lên quận là tỷ lệ nước thải đô thị được xử lý đạt chuẩn kỹ thuật. Để đạt được điều này, huyện phải đầu tư hệ thống thu gom dẫn nước thải về Nhà máy Xử lý nước thải Bắc Thăng Long.

Trong khi đó, huyện Gia Lâm còn thiếu 2 tiêu chí để lên quận là cơ sở y tế đô thị và cân đối thu chi ngân sách.

Để đáp ứng các tiêu chí trên, huyện Gia Lâm có chủ trương đầu tư dự án nâng cấp, mở rộng Bệnh viện Đa khoa huyện Gia Lâm với tổng vốn trên 1.000 tỷ đồng. Dự án sẽ triển khai trong năm 2023-2025 với quy mô nâng cấp, mở rộng bệnh viện từ 150 giường lên 500 giường bệnh theo tiêu chuẩn.

Ngoài ra, Gia Lâm cũng cấp kinh phí đầu tư nhiều dự án khác bao gồm cải tạo, chỉnh trang ao đình, sân chơi, vườn hoa, cây xanh…

Với các huyện còn lại, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội đánh giá khối lượng công việc để hoàn thành các tiêu chí chưa đạt là rất lớn. Một số tiêu chí còn chưa được thống nhất giữa huyện và sở, ngành gây ra những bất cập.

Do đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư đề xuất thành phố xem xét, điều chỉnh lộ trình thực hiện đề án của 5 huyện. Cụ thể, huyện Đông Anh và Gia Lâm hoàn thành đề án lên quận năm 2022-2025, trong khi 3 huyện còn lại báo cáo để thành phố điều chỉnh giãn tiến độ hoàn thành đề án.

Ngoài ra, giai đoạn 2026-2030, thành phố Hà Nội cũng định hướng 3 huyện lên quận gồm: Mê Linh, Thanh Oai, Thường Tín.

Để hiện thực hóa kế hoạch phát triển 5 huyện thành quận của Hà Nội vào năm 2025 và xa hơn là phát triển 8 huyện thành quận đến 2030, đòi hỏi các huyện sẽ phải hoàn thành kế hoạch triển khai các quy hoạch chi tiết trung tâm xã, điểm dân cư, không gian sản xuất (cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề - phố nghề, cụm đổi mới…); Ban hành và thực hiện quy chế quản lý kiến trúc cho khu vực điểm dân cư nông thôn.

Đặc biệt là quy hoạch hệ thống giao thông nông thôn, các thiết chế văn hóa cơ sở và diện tích đất cây xanh công cộng theo hướng tiêu chí đô thị.

Về một số chỉ tiêu cụ thể, Chương trình 04 của Thành ủy Hà Nội đặt ra mục tiêu phấn đấu tới năm 2025 toàn bộ số xã của 5 huyện Gia Lâm, Thanh Trì, Đông Anh, Hoài Đức, Đan Phượng đạt tiêu chí nông thôn mới nâng cao.