Rau tàu bay là rau gì mà tên nghe lạ lắm, hoa bay đến đâu cây mọc tới đó, ăn vào bổ dọc bổ ngang

Rau tàu bay là một loại cây hoang dại thích hợp với nền đất ẩm, mọc len lỏi trong các cánh rừng hoặc bìa rừng hay ven suối ở các vùng có khí hậu nhiệt đới. Tại nước ta, loại cây này từ xa xưa được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau như hái làm rau ăn trong thời chiến hay làm vị thuốc để chữa bệnh.

Rau tàu bay là loại rau gì?

Rau tàu bay có tên khoa học là Gynura crepidioides Benth, một loại thực vật có hoa trong họ Cúc. Rau tàu bay còn được gọi với nhiều tên gọi khác nhau như cây Ngải Rét, Kim Thất, Lảo Lộc, Sra Tây...

Rau tàu bay là loại rau có thân thảo mập, có rãnh mọc đứng, chiều cao có thể cao đến 1m, rễ cây có màu trắng hoặc nâu. Lá cây to mỏng, hình trứng dài, có khía, răng cưa, có mùi thơm.

Đây cũng là loại rau thuộc loại hoa lưỡng tính, hoa mọc thành cụm, hình đầu, có màu hồng nhạt đến đỏ và đỏ nâu. Hoa tụ hình đầu, mào lông trắng mịn và mềm. Thường hoa nở từ tháng 9 đến tháng 2 và kết trái khoảng từ tháng 10 đến tháng 3, quả bé có mào lông. Đầu nhụy hoa khô biến thành những túm bông nhẹ, chứa hạt sẽ khuếch tán theo gió đến những vùng đất dễ sinh trưởng để tạo mầm thành cây non.

Bộ phận được sử dụng của loại rau tàu bay là lá và ngọn và thường được thu hoạch quanh năm.

Nếu trong thời kỳ kháng chiến xa xưa, loại rau tàu bay thường được bộ đội ta dùng làm thực phẩm "cứu đói", thay cho rau xanh thì ngày nay khi diện tích đất rừng bị thu hẹp, các loại rau thông thường lạm dụng quá nhiều chất bảo vệ thực vật thì rau tàu bay lại lên ngôi và trở thành loại rau sạch, an toàn cho các gia đình.

Một số món ăn ngon được chế biến từ rau tàu bay

Đọt non của rau được người dân thu hái, chế biến các món như ăn sống, muối chua, xào tỏi, nấu canh, làm gỏi,... Trong đó đọt tàu bay luộc là ấn tượng và ngon hơn cả.

Rau tàu bay hái đọt non, rửa sạch, để ráo nước, đun nước sôi, nêm muối, bột ngọt hoặc có thể cho thêm chút gừng băm nhỏ để nước có vị thơm của gừng. Thả rau tàu bay đã rửa sạch vào xoong nước sôi khoảng 30 giây đến 1 phút, vớt rau ra đĩa ngay.

Rau tàu bay luộc vị hơi đắng, có mùi thơm đặc trưng, rất hợp khi chấm cùng nước mắm gừng, ớt cay cay… Có thể nói chúng là món ăn dân dã, chẳng cao sang nhưng lại rất sạch.

Cũng như các loại rau xanh khác, rau tàu bay cung cấp các loại vitamin nói chung và vitamin A, C là những vitamin chống ôxy hóa, khử gốc tự do. Rau tàu bay có nhiều xơ gây nhuận tràng và giảm hấp thu chất béo, làm thức ăn kiêng cho người béo phì.

Có người khoái mùi vị đặc trưng của rau tàu bay. Nhưng có ý kiến cho rằng ăn nhiều và thường xuyên rau tàu bay sẽ bị thiếu máu. Để khắc phục tình trạng đó thì cần làm toan hóa rau tàu bay bằng cách phối hợp chấm nước mắm chanh hoặc làm rau trộn có chanh hoặc giấm để tăng hấp thu sắt tạo huyết sắc tố.

Cũng có ý kiến dùng kéo dài rau tàu bay có thể bị sỏi thận. Do đó nên ăn thay đổi những món rau rừng khác. Tuy nhiên, những ý kiến này chưa được khoa học kiểm chứng.

Rau tàu bay được sử dụng để làm thuốc trong y học

Mặc dù có tên là rau tàu bay nhưng trên thực tế loại rau dại này cũng được coi là một loại dược liệu có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe của con người.

Rau tàu bay thường được dùng như một liều thuốc trong y học cổ truyền. Không những thế, các nhà nghiên cứu ý học hiện đại đã phát hiện ra được nhiều thành phần dinh dưỡng có chứa trong loại cây này. Rau tàu bay có chứa khoảng 80% là nước. Bên cạnh đó, người ta cũng phát hiện ra một số chất khác nhưng với hàm lượng thấp như gluxit, protid, vitamin và chất sắt.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, rau tàu bay cung cấp dồi dào vitamin A, vitamin C vốn là những vitamin cần thiết cho cơ thể. Bởi những loại vitamin này giúp cơ thể chúng ta phòng được nhiều bệnh do đặc tính chống oxy hóa, từ đó phòng tránh được nhiều nguy cơ mắc bệnh.

Một trong những tác dụng của rau tàu bay lên đường tiêu hoá của con người là chống táo bón vì trong loại rau này có chứa hàm lượng chất xơ phong phú. Chất xơ có trong loài thực vật này giúp thúc đẩy co bóp và tống chất thải ra ngoài, chính vì lẽ đó nó có tác dụng hạn chế chứng táo bón ở con người.

Rau tàu bay chứa rất nhiều chất xơ đồng nghĩa với việc nó có tác dụng hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Những người đang trong quá trình ăn kiêng có thể chọn loại rau này bởi nó sẽ khiến bạn no và không có nhu cầu nạp thêm calo từ các thực phẩm khác. Cảm giác thèm ăn cũng không còn, từ đó phòng tránh được tình trạng ăn mất kiểm soát gây thừa cân.

Chống côn trùng, trị vết rắn rết cắn: Một tác dụng khác có thể kể đến là rau tàu bay giúp chống côn trùng. Ngoài ra, theo y học dân gian, người dân thường giã nhuyễn rau tàu bay rồi đắp lên vùng da bị rắn hoặc rết cắn với mục đích để vết thương nhanh chóng lành hơn.

Ngoài những lợi ích trên, trong y học cổ truyền rau còn là một vị thuốc có những công dụng như: Giúp làm mát và bảo vệ gan, làm tăng men gan, chữa bướu cổ, phì đại hoặc u xơ tuyến tiền liệt, điều trị đau nhức xương khớp ở người già, cải thiện tình trạng tiêu chảy, giúp cầm máu và chữa lở ghẻ hoặc bị đỉa cắn.