Tiktok bị chất vấn tại Mỹ: Trung Quốc có phản ứng bất ngờ

Trong phiên điều trần kéo dài 5 giờ mệt mỏi với các nhà lập pháp Hoa Kỳ hôm 23/3, Giám đốc điều hành TikTok, Chew Shou Zi, đã phải đối mặt với những câu hỏi không ngừng từ các nhà lập pháp Hoa Kỳ hiếu chiến ở cả hai phe chính trị về mối quan hệ của ứng dụng với Trung Quốc và mối nguy hiểm của nó đối với thanh thiếu niên Mỹ.

Mấu chốt của nhiều lo ngại về TikTok là luật năm 2017 của Trung Quốc yêu cầu các công ty địa phương giao nộp dữ liệu cá nhân cho nhà nước, nếu dữ liệu đó liên quan đến an ninh quốc gia.

Mới đây, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mao Ning bác bỏ những lo ngại rằng TikTok là rủi ro đối với an ninh quốc gia của Mỹ, trong bối cảnh ngày càng có nhiều lời kêu gọi cấm ứng dụng này ở Mỹ, nơi có khoảng 150 triệu người dùng hoạt động hàng tháng.

"Trung Quốc chưa bao giờ và sẽ không yêu cầu TikTok bàn giao dữ liệu người dùng Mỹ. Cho đến nay, chính phủ Hoa Kỳ không đưa ra bằng chứng nào chứng minh rằng TikTok đe dọa an ninh quốc gia của Hoa Kỳ, nhưng liên tục đưa ra các giả định có tội và áp bức công ty TikTok một cách vô cớ", Mao nói khi trả lời các câu hỏi tại một cuộc họp báo thường kỳ. "Phía Hoa Kỳ cần thực sự tôn trọng các nguyên tắc của nền kinh tế thị trường và cạnh tranh bình đẳng".

Bắc Kinh phủ nhận việc họ sẽ yêu cầu các công ty Trung Quốc bàn giao dữ liệu được thu thập ở nước ngoài và tuyên bố họ "rất coi trọng việc bảo vệ quyền riêng tư của dữ liệu". Các bình luận được đưa ra một ngày sau khi ông chủ của TikTok, Shou Zi Chew, phải đối mặt với hàng giờ chỉ trích gay gắt tại phiên điều trần của quốc hội Hoa Kỳ, nơi các chính trị gia công khai nghi ngờ khả năng của công ty trong việc ngăn chặn ứng dụng này bị sử dụng làm công cụ gián điệp và thông tin sai lệch do Trung Quốc thực hiện.

Chew nói với phiên điều trần rằng, kể từ khi đảm nhận vai trò giám đốc điều hành vào năm 2021, TikTok chưa bao giờ nhận được yêu cầu từ Bắc Kinh về thông tin về người dùng nước ngoài của mình. Ông cũng phủ nhận việc công ty đã xóa nội dung liên quan đến hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc và cuộc đàn áp Thiên An Môn năm 1989.

Trong một cuộc trao đổi điều trần sôi nổi hôm 23/3, Chew buộc phải thừa nhận rằng một số dữ liệu cá nhân của người Mỹ vẫn phải tuân theo luật pháp Trung Quốc, nhưng nhấn mạnh rằng điều đó sẽ sớm được thay đổi.

Công ty cũng thừa nhận vào tháng 11/2022 rằng một số nhân viên ở Trung Quốc có thể truy cập dữ liệu người dùng Châu âu và sau đó thừa nhận vào tháng 12/2022 rằng nhân viên đã sử dụng dữ liệu để theo dõi các nhà báo Mỹ. Nhưng nhóm đã khẳng định rằng chính phủ Trung Quốc không có quyền kiểm soát hoặc truy cập vào dữ liệu của họ.

"ByteDance không thuộc sở hữu hay kiểm soát của chính phủ Trung Quốc và là một công ty tư nhân", Chew nói với các nhà lập pháp trong bài phát biểu khai mạc phiên điều trần, đề cập đến công ty mẹ của TikTok có trụ sở tại Trung Quốc.

"Chúng tôi tin rằng những gì cần thiết là các quy tắc minh bạch rõ ràng áp dụng rộng rãi cho tất cả các công ty công nghệ - quyền sở hữu không phải là cốt lõi để giải quyết những lo ngại này", Chew nói thêm.

Sinh ra và lớn lên ở Singapore và được giáo dục ở phương Tây, giám đốc điều hành TikTok cho biết ông đã đưa ra những nỗ lực của công ty để bảo vệ người dùng Hoa Kỳ. Ông nói thêm rằng ứng dụng này, cùng với công ty mẹ ByteDance của Trung Quốc, thuộc sở hữu của các nhà đầu tư toàn cầu và không bị Bắc Kinh kiểm soát.

"Điểm mấu chốt là: Dữ liệu của Mỹ được lưu trữ trên đất Mỹ bởi một công ty Mỹ do nhân viên Mỹ giám sát", Chew nói tại phiên điều trần áp lực cao.

Một tuần trước đó, Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Hoa Kỳ (CFIUS), một bộ phận của Bộ Tài chính Mỹ chuyên đánh giá các giao dịch xuyên biên giới, đã yêu cầu ByteDance thoái vốn khỏi TikTok, tờ Nikkei Asia đưa tin. Nếu không làm như vậy, TikTok có thể phải đối mặt với lệnh cấm trong nước.

Đây không phải là lần đầu tiên TikTok bị cơ quan quản lý giám sát ở Mỹ. Vào tháng 8 năm 2020, Tổng thống khi đó là Donald Trump đã ban hành hai sắc lệnh hành pháp cấm TikTok ở Hoa Kỳ hoặc yêu cầu ByteDance thoái vốn tài sản tại Hoa Kỳ và xóa tất cả dữ liệu người dùng Mỹ, nhưng cả hai đã bị thẩm phán liên bang chặn vào năm đó và bị Tổng thống Joe Biden thu hồi vào năm 2021.

Trên phương tiện truyền thông xã hội, phiên điều trần mới nhất của quốc hội Mỹ đã thu hút sự chỉ trích rằng các công ty Trung Quốc không thể hoạt động trên một sân chơi bình đẳng ở Mỹ".

"Mỹ thua xa Trung Quốc về công nghệ trí tuệ nhân tạo", Xiang Ligang, người sáng lập hãng sản xuất sản phẩm chăm sóc sức khỏe 720 Health iTech, viết cho 1,5 triệu người theo dõi trên Weibo. "Chính phủ Trung Quốc không nên cho phép các công ty có công nghệ AI cấp cao được bán cho Mỹ". Còn Hu Xijin, cựu tổng biên tập tờ báo Global Times của nhà nước, đã viết trong một tweet rằng Hoa Kỳ đang "cướp TikTok" trong khi "đang trải qua quá trình điều trần một cách đạo đức giả".