'Tình bạn' giữa Jack Ma và chủ tịch SoftBank ra sao?

Mối quan hệ bạn bè và đối tác kinh doanh của hai vị tỷ phú Jack Ma - cựu chủ tịch Alibaba và Son Masayoshi - ông chủ SoftBank đã tồn tại hơn hai thập kỉ. Cả hai sở hữu tập đoàn riêng, từng đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh của đối phương và giữ chức vị quan trọng trong hội đồng cấp cao công ty nhau.

Sự bắt tay giữa hai vị tỷ phú châu Á đã giúp Alibaba và SoftBank trở thành hai trong những tập đoàn hàng đầu về công nghệ, biến khoản đầu tư ban đầu sinh lợi nhiều lần và lan tỏa danh tiếng khắp thế giới. Tuy nhiên, động thái rút chân khỏi nhau gần đây của cả hai đặt ra câu hỏi cho người quan tâm liệu mối quan hệ ấy có còn tiếp tục giữ vững?

Quan hệ gắn kết của hai doanh nhân

Giữa làn sóng bong bóng dot-com dâng cao những năm 1990, Son Masayoshi mạnh dạn đầu tư 20 triệu USD vào start up công nghệ có trụ sở tại Hong Kong Alibaba. Không lâu sau đó, Jack Ma biến khoản đầu tư 20 triệu USD tăng gần 7 lần thành 135 triệu USD và biến Alibaba thành một trong những công ty dẫn đầu làn sóng thương mại điện tử tại thị trường châu Á.

Thậm chí, hai vị doanh nhân chỉ gặp nhau chưa đầy 10 phút để đi đến thỏa thuận 20 triệu USD đầu tư hồi năm 2000. Với khoản đầu tư đó, Jack Ma ưu ái gọi Son Masayoshi là "nhà đầu tư táo bạo nhất thế giới". Thậm chí Son đã đề nghị đầu tư 50 triệu USD vào Alibaba nhưng bị từ chối vì Jack Ma nghĩ con số đó quá nhiều. Cuối cùng ông chủ SoftBank "chỉ được" đầu tư 20 triệu USD đổi lấy 32% cổ phần của start up công nghệ.

Trong số những doanh nhân mà ông Son gặp ở Trung Quốc vào thời gian đó, chỉ có Jack Ma không cố gắng thuyết phục Son Masayoshi. Chia sẻ trong buổi gặp gỡ ở Đại học Tokyo cuối năm 2019, ông Son kể lại quá trình đích thân thuyết phục để ông chủ Alibaba lúc bấy giờ đồng ý nhận tiền đầu tư. "Tôi cảm nhận được điều đó. Jack Ma là người duy nhất có đôi mắt sáng và thuyết phục tôi", ông Son hồi tưởng.

Đồng thời, Jack Ma cũng rất tin tưởng và tín nhiệm người bạn Son Masayoshi. SoftBank đã ủng hộ Alibaba ngay thời điểm khởi nghiệp nhiều khó khăn, còn Jack Ma luôn tôn trọng và đánh giá Son Masayoshi là một nhà đầu tư giỏi. Thời điểm năm 2019 khi các khoản đầu tư của SoftBank vào WeWork lần lượt bốc hơi và ông Son hứng chịu nhiều chỉ trích, Jack Ma vẫn lên tiếng ủng hộ và tán dương tầm nhìn của vị tỷ phú người Nhật.

Jack Ma đồng thời gia nhập hội đồng quản trị tập đoàn SoftBank của người bạn năm 2007. "Chúng ta điên nhưng không ngu dốt", Jack Ma từng bảo vệ và động viên Son Masayoshi trước làn sóng chỉ trích về những đầu tư sai lầm của ông Son.

Dấu hiệu rạn nứt

Tình bạn nổi tiếng giữa hai vị doanh nhân khiến cộng đồng ngưỡng mộ đã kéo dài hơn hai thập kỷ. Tuy nhiên mối lương duyên giữa hai bên đã nhiều lần trắc trở bởi những khó khăn trong hoạt động kinh doanh và đầu tư.

Nắm giữ 32% cổ phần Alibaba từ lúc ban đầu, SoftBank đã nhiều lần bán bớt cổ phần ông lớn thương mại điện tử để gây quỹ cho các khoản lỗ trong hoạt động. Đến năm 2020, SoftBank chỉ còn sở hữu 25,5% cổ phần Alibaba. Tháng 3/2020 SoftBank thông báo bán thêm 14 triệu cổ phiếu Alibaba trong kế hoạch huy động 41 triệu USD để cân bằng ngân sách. Trước đó, tập đoàn Nhật Bản đã bán hơn 11 triệu USD cổ phần của đại gia thương mại điện tử Trung Quốc.

Tháng 5/2020, Jack Ma bất ngờ rời khỏi vị trí quản lý trong hội đồng quản trị SoftBank sau 13 năm gắn bó làm xôn xao thị trường. Jack Ma ra đi trong thời điểm vô cùng nhạy cảm. Ngày 18/5, SoftBank báo lỗ 13 tỷ USD trong năm tài chính vừa qua, trong khi đó quỹ Vision Fund của SoftBank lỗ tới 17,7 tỷ USD vì những khoản đầu tư khổng lồ vào các startup làm ăn thua lỗ như WeWork và Uber Technologies.

Giới quan sát nhận định với tư cách là thành viên hội đồng quản trị SoftBank, Jack Ma khó có thể cảm thấy thoải mái khi tập đoàn Nhật Bản liên tục bán cổ phiếu Alibaba, "đứa con cưng" của ông.

Thế nhưng mới đây, Masayoshi Son cho biết ông đã rời khỏi hội đồng quản trị của Alibaba vào ngày 25/6. Tuy đã rút chân khỏi ban quản lý, ông Son vẫn khẳng định giữ mối quan hệ tốt đẹp với Jack Ma. "Khoản đầu tư 20 triệu USD vào Alibaba luôn là quyết định sáng suốt nhất của tập đoaàn chúng tôi", ông nói.

Trước đó khi Jack Ma rời SoftBank, ông Son Masayoshi đã từng khẳng định mối quan hệ giữa hai bên vẫn như cũ . "Ma nói với tôi rời khỏi vị trí quản trị SoftBank là lựa chọn của riêng ông ấy, điều này thật đáng buồn nhưng chúng tôi vẫn sẽ giữ quan hệ với nhau. Chúng tôi đã có thời gian ăn tối, bàn luận về các vấn đề thương nghiệp và sẽ luôn giữ mối quan hệ bạn bè tới cuối đời", ông Son từng khẳng định.