Tranh khổng lồ, hiện sinh động chiến thắng Điện Biên Phủ

Đây là bức sử thi hội họa lớn nhất tái hiện toàn cảnh chiến trường Điện Biên Phủ trong một không gian đồng hiện đa hướng, đa tầng... khắc họa chân dung của hơn 4.500 nhân vật một cách hoàn chỉnh và sống động.

Bức tranh có bố cục hình cầu, chiều dài 132m, cao 20,5m, đường kính 42m; phần đắp nổi 6m (tính cả hình vẽ bầu trời); tổng cộng diện tích bức tranh 3.225m²; gồm 4 trường đoạn liên hoàn.

Phần mở đầu "Toàn dân ra trận" là hình ảnh những đoàn dân công, trong đó có rất nhiều đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao, không quản ngày đêm trèo đèo, lội suối, băng rừng, vượt thác, vận chuyển vũ khí và lương thực cung cấp cho tiền tuyến.

Trường đoạn thứ hai có tên "Khúc dạo đầu hùng tráng" khẳng định sức mạnh của pháo binh ta với đòn đánh phủ đầu binh lính thực dân Pháp trong trận Him Lam, mở màn cho chiến dịch Ðiện Biên Phủ.

Trường đoạn thứ ba "Cuộc đối đầu lịch sử" tái hiện chiến trường với những trận đánh giáp lá cà, giành giật từng tấc đất đầy cam go khốc liệt giữa ta và địch. Sa trường đầy bom đạn, khói lửa, những hầm hào, lô cốt, dây thép gai xám lạnh và điểm nhấn là hình ảnh cột khói mịt mù ngùn ngụt bốc lên sau tiếng nổ bộc phá long trời, làm rung chuyển Ðồi A1, như lời tuyên bố số phận của kẻ thù trong trận đánh quyết định.

Phần kết thúc "Khúc khải hoàn" đối lập với những hàng dài quân địch thất thểu, lầm lũi, cúi mặt lê bước ra hàng là hình ảnh quân ta hừng hực khí thế chiến thắng, phất cao cờ đỏ sao vàng trên nóc hầm chỉ huy của tướng Pháp De Castries.

Sau hơn 18 tháng nỗ lực thi công, đến nay bức tranh panorama tái hiện toàn cảnh Chiến dịch Điện Biên Phủ đã được hoàn thiện đến 99%, sẵn sàng phục vụ du khách vào đúng dịp kỷ niệm 67 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2021).

Việc tái hiện chiến thắng lịch sử bằng ngôn ngữ hội họa trên không gian rộng lớn là nỗ lực đầu tư của tỉnh Điện Biên và nhóm nghệ sỹ trong suốt gần 7 năm qua, mang ý nghĩa vừa tri ân các anh hùng liệt sỹ, vừa góp phần tạo nên một sản phẩm mang dấu ấn văn hóa. 

Đây là công trình nghệ thuật rất hoành tráng về quy mô, về diện tích, tính khoa học, thời gian, bố cục và độ tương phản trong tổng thể của bức tranh và được làm bằng chất liệu sơn dầu; một chất liệu được đánh giá sang trọng và khó diễn tả thần thái nhân vật.

Họa sĩ Nguyễn Văn Mạc, chủ trì bức tranh Panorama Chiến dịch Điện Biên Phủ cho biết, đề tài về chiến dịch Điện Biên Phủ luôn là nguồn cảm hứng sáng tạo đối với nhiều họa sĩ trong những thập kỷ qua, với không ít tác phẩm hội họa nổi tiếng đã ra đời. 

Tuy nhiên, những tác phẩm đó mới chỉ dừng ở quy mô nhỏ, do những cá nhân thực hiện. Ý tưởng về một bức tranh quy mô lớn, xứng đáng với tầm vóc của chiến thắng lịch sử bởi vậy vẫn luôn là sự thôi thúc đối với nhiều họa sĩ tâm huyết với đề tài lịch sử này.

Năm 2014, Công ty Bảo tồn di sản văn hóa là đơn vị thiết kế trang trí bảo tàng đã đề xuất vẽ phác thảo bức tranh này. Sau hơn một năm hoàn thiện đề cương, bức tranh đã được tiến hành vẽ phác thảo trên nền vải với chiều cao 2,3m. 

Tỉnh Điện Biên thành lập Hội đồng nghệ thuật với những chuyên gia mỹ thuật hàng đầu của Việt Nam. 

Ngoài ra, tỉnh còn tổ chức các hội thảo với sự có mặt của những cựu chiến binh từng tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, các nhà sử học, nhà báo để cùng tham gia đóng góp ý kiến. 

Trong vòng 2 năm, các họa sĩ, nhà điêu khắc tham gia thể hiện tác phẩm đã ngày đêm lao động miệt mài, chăm chút và trau chuốt từng nét vẽ, gam màu, bố cục.

Bức tranh không chỉ mang giá trị về lịch sử, là thông điệp về khát vọng hòa bình, tinh thần đoàn kết, đấu tranh kiên cường bất khuất của quân và dân ta mà còn là điểm nhấn mới cho du lịch lịch sử Điện Biên, nguồn tư liệu quý góp phần bảo tồn, giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ mai sau.