Trồng tiêu ồ ạt, nhà nông “ngậm đắng”

Hàng trăm tỷ trôi theo lũ

Sau khi lũ rút, hơn 700 trụ tiêu của gia đình anh Đào Xuân Hùng (thôn 2A, xã Ea Ô, huyện Ea Kar, Đăk Lăk) bỗng trở thành một bãi hoang tàn, nhếch nhác. Gần phân nửa vườn tiêu bắt đầu héo khô, lá và những chùm quả non rụng đầy dưới đất. Mặc dù vợ chồng anh Hùng ra sức cứu vườn tiêu bằng những loại thuốc bảo vệ thực vật đắt tiền nhưng tình trạng tiêu chết vẫn tiếp tục tăng lên từng ngày.

Hàng trăm ha tiêu trồng ngoài quy hoạch ở Đăk Lăk bị chết khô do mưa lụt. Ảnh: Duy Hậu

Anh Hùng cho biết, nếu thuận lợi, vụ tiêu này gia đình cầm chắc 300 triệu đồng. Thế nhưng giờ đây, gần nửa vườn tiêu không thu hoạch được hạt nào, lại cộng thêm hàng trăm trụ tiêu bị chết khô khiến anh Hùng mất trắng nửa tỷ đồng. “Gia đình định thu hoạch vụ tiêu lấy tiền trả nợ, không ngờ giờ đây nợ chồng thêm nợ”- anh Hùng chua xót nói.

Cùng thôn với anh Hùng, gia đình bà Phan Thị Sim cũng lâm vào cảnh khóc dở mếu dở khi toàn bộ vườn tiêu đang kinh doanh với hơn 300 trụ bỗng nhiên chết trụi. “Tôi phải vay mượn một số vốn lớn để đầu tư vào vườn tiêu, thế nhưng vừa đến kỳ thu hoạch chúng đã chết sạch, giờ chẳng biết lấy tiền đâu mà trả nợ”- bà Sim nói.

Cũng theo bà Sim, trận mưa lũ bất thường vào cuối năm 2016 đã khiến hàng chục gia đình trồng hồ tiêu khác ở Ea Ô lâm vào cảnh tay trắng. “Từ đây xuống dưới kia, nhà nào cũng có tiêu chết, nhà mất ít vài trăm trụ, nhà thiệt hại nặng lên đến cả ngàn trụ” - bà Sim cho biết.

Theo thống kê của Phòng NNPTNT huyện Ea Kar, trong đợt mưa lũ cuối năm 2016, chỉ tính riêng cây hồ tiêu, nông dân tại các xã Ea Ô, Cư Bông, Cư Yang, Ea K'mút, Ea Păl... đã mất khoảng 100 tỷ đồng do hàng trăm ha bị ngập úng. Còn theo thống kê của Sở NNPTNT tỉnh Đăk Lăk, diện tích hồ tiêu bị hư hại trong đợt mưa lũ cuối năm 2016 đã khiến bà con nông dân bị thiệt hại hơn 200 tỷ đồng với khoảng 700ha tiêu bị hư hỏng (trong đó có hơn 400ha bị mất trắng).

Hệ quả trồng không theo quy hoạch

Theo bà Phan Thị Sim, thực ra hầu hết nông dân trong xã khi đầu tư trồng tiêu đều biết trước nguy cơ trắng tay, bởi hầu hết các diện tích này đều nằm dọc bờ sông, đã được ngành nông nghiệp khuyến cáo không trồng tiêu. Song vì việc sản xuất hoa màu quá bấp bênh nên nông dân vẫn chấp nhận “đặt cược” cho canh bạc quá nhiều rủi ro này. “Nếu thuận lợi, chỉ cần thu hoạch được vài năm là có lãi, vì vậy gia đình mới làm liều, ai ngờ trời lại không thương!” - bà Sim khổ sở nói.

Ông Hồ Tấn Cư - Trưởng phòng NNPTNT huyện Ea Kar cũng cho biết, thiệt hại của nông dân hiện nay thực ra đã được cảnh báo trước. Bởi cây hồ tiêu tuy rất cần nước nhưng không thể chịu được ngập úng. Vì vậy ở tất cả các vùng trũng, huyện đã nhiều lần khuyến cáo nông dân không phát triển cây tiêu. Song suốt thời gian dài vừa qua hồ tiêu được giá, vì lợi nhuận quá hấp dẫn từ cây tiêu mà nông dân đổ xô trồng, bỏ qua khuyến cáo của ngành.

Theo ông Huỳnh Quốc Thích - Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Đăk Lăk, trước tình trạng hồ tiêu ngập úng, chết hàng loạt, bà con cần nhanh chóng tìm biện pháp đào rãnh để thoát nước nhằm bảo vệ vườn tiêu. Về lâu dài, đối với những vùng trũng, thấp nông dân nên chuyển sang trồng cây hàng năm. Một hướng đi có thể đem lại thu nhập cao cho bà con, đó là trồng cỏ phục vụ cho chăn nuôi bò, trồng các loại ngô lúa làm thức ăn cho chăn nuôi. Thực tế cho thấy nhu cầu về thức ăn cho gia súc vẫn đang rất lớn, là thị trường có tiềm năng.