Trung Quốc muốn đàm phán lại thỏa thuận Mỹ - Trung với Biden

Hồi tháng 1/2020, Mỹ và Trung Quốc đã cùng ký kết thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1 sau 18 tháng trời giằng co trong cuộc chiến tranh thuế quan mà chính quyền Trump châm ngòi. Trong thỏa thuận, Trung Quốc cam kết tăng cường nhập khẩu 200 tỷ USD hàng hóa dịch vụ Mỹ trong 2 năm. Nhưng nhiều chuyên gia kinh tế chỉ ra cam kết này là “bất khả thi”, nhất là trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tấn công nền kinh tế, làm giảm mạnh nhu cầu tiêu thụ.

Shi Yinhong, cố vấn Hội đồng Nhà nước Trung Quốc nhận định: “Không sớm thì muộn, chính quyền ông Biden sẽ phải khởi động lại một cuộc đàm phán thương mại (với Trung Quốc), vì thỏa thuận hiện tại là không thực tế”.

Đồng tình với ông Shi Yinhong, Yu Wanli - một chuyên gia tại Bắc Kinh về quan hệ Mỹ - Trung cũng khẳng định Bắc Kinh chắc chắn sẽ tìm cách đàm phán lại thỏa thuận thương mại với Mỹ, nhưng cảnh báo chính quyền Biden có thể sử dụng cơ hội này để có được sự nhượng bộ của Bắc Kinh trong hàng loạt vấn đề như sở hữu trí tuệ, nhân quyền… “Trung Quốc có thể sẽ phải cam kết tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ với các doanh nghiệp Mỹ cũng như mở cửa thị trường tài chính trong nước”.

Một số nhà quan sát khác cũng nhận định nhiệm kỳ của ông Biden có thể sẽ có cách tiếp cận tương đồng hơn với Trung Quốc. “Joe Biden có kinh nghiệm trong việc xử lý các mối quan hệ quốc tế. Ông ấy cũng giữ quan điểm theo hướng chủ nghĩa đa phương” - trích lời ông Wang Huiyao, chủ tịch Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa - một tổ chức cố vấn cho Chính phủ Bắc Kinh.

Ông Biden đã tuyên bố sẽ đảo ngược hoàn toàn một số quyết sách dưới thời Trump liên quan đến vấn đề biến đổi khí hậu, kiểm soát đại dịch Covid-19, thương mại quốc tế và chính sách tài khóa. Tức là vị Tân Tổng thống Mỹ sẽ xem xét tái gia nhập Hiệp định Khí hậu Paris, đồng thời định hướng lại mối quan hệ của Mỹ với Tổ chức Y tế Thế giới WHO và Tổ chức Thương mại Thế giới WTO - hai tổ chức gần như đã bị Trump “tẩy chay”. Trong tất cả các chuyển biến này, Trung Quốc có thể sẽ tìm thấy ở Mỹ những điểm chung đáng kể.

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích quốc tế khác cho rằng mối quan hệ Mỹ - Trung vẫn sẽ căng thẳng dưới thời Biden, và rằng nỗ lực đàm phán lại thỏa thuận thương mại giai đoạn một của Bắc Kinh là “điều mơ tưởng”.

Benjamin Kostrzewa, cựu quan chức Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) dưới thời chính quyền Obama cho hay ông Biden sẽ phải chịu áp lực rất lớn từ Quốc hội để duy trì lập trường thương mại mạnh mẽ chống lại Trung Quốc. Thêm vào đó, ưu tiên hàng đầu của chính quyền Biden lúc này là hàn gắn sự chia rẽ trong nước sau bầu cử, kiểm soát cuộc khủng hoảng đại dịch, khôi phục nền kinh tế Mỹ. Do đó, trong những tháng đầu Biden nhậm chức Tổng thống, có khả năng không có thay đổi đáng kể nào trong chính sách thương mại của Mỹ với Trung Quốc.