Vì sao tôi khởi nghiệp thất bại?

Trong 1.001 lời khuyên, bài viết về lý do thất bại trong khởi nghiệp đăng tải đầy trên mạng, thì thực tế vẫn đã có những lý do vô cùng… “made in Vietnam”.


Tôi không có quan hệ

Trong kinh nghiệm kinh doanh của người Hoa, “nhân mạch” là một yếu tố quan trọng bậc nhất. Lý do thì ai cũng hiểu, nhưng không phải ai sinh ra cũng có sẵn một mạng lưới những quan hệ đủ dùng. Quan hệ, đầu tiên là để giúp về những kinh nghiệm, những ý kiến, những phản biện mà nhiều khi đang say mê với ý tưởng “tuyệt vời ông mặt trời” của mình thì không thể thấy hết được những rủi ro. Sau đó, mới tính đến chuyện hỗ trợ, ủng hộ và làm khách trong thời gian đầu bước chân ra làm ăn. Thông thường, người ta phải chịu cảnh khách hàng nhỏ giọt ít nhất là nửa năm cho đến khi khách cũ quay lại. Lượng “người quen ủng hộ”, vốn là một truyền thống rất hay của người Việt cũng cần phải được tính toán, ghi ra danh sách để biết đường mà mời mọc. Thời xã hội mạng, không có nhiều người quen để giúp chia sẻ thông tin của mình trên Facebook thì đúng là… căng dữ lắm.

Tôi còn phải lo kiếm cơm

Phải có đến 50% những bạn trẻ bắt đầu khởi nghiệp nhưng vẫn lo ngại về chuyện cơm áo gạo tiền của mình thông qua việc… chạy show một công việc khác. Minh Hải, chủ một đơn vị sản xuất đèn mỹ nghệ là một ví dụ. Anh vừa mở một cửa hàng kiêm xưởng sản xuất sản phẩm, nhưng mỗi ngày vẫn đến nhà máy làm thợ chính để kiếm tiền… trả tiền thuê mặt bằng. Bài toán nghe có vẻ hợp lý và ăn chắc mặc bền, nhưng thực tế, đó chính là “tham dĩa bỏ mâm”. Nhiều bạn đã nhanh chóng kết thúc hành trình khởi nghiệp của mình để quay lại công việc chuyên môn của mình, vì nó an toàn hơn và ít đau đầu hơn. Thiếu sự dấn thân 100%, thậm chí là 150% tâm sức của mình thì khó đòi hỏi việc khởi nghiệp thành công.

Tôi chịu không nổi áp lực

Lúc ngồi tính chuyện làm ăn, thì cái gì cũng có vẻ thực hiện được. Nhưng sức người có hạn, phải đối diện với đủ mọi tình huống không thuận tay thì người ta dễ dàng bị kiệt sức. Phạm Ngọc Anh, từng dẫn đầu về tay nghề nấu ăn ở một tổ hợp tiệc cưới lớn, nhưng đến khi mở một nhà hàng của mình thì bắt đầu quay cuồng với việc tiền mặt bằng, điện hư nước thiếu, bãi giữ xe bị phạt, nhân viên đánh nhau và rau quả mua không đúng. Tới lúc đó, Ngọc Anh lết vào bếp thì không còn đủ sức để “vung chảo” như xưa, nên chất lượng của nhà hàng – tưởng chừng là lợi thế của cô nàng, cũng trở nên nặng chình chịch. “Ám ảnh nhất là ra vô nhà hàng mà thấy vắng khách, mà nguyên liệu thì vẫn phải đủ như thực đơn để nếu khách có gọi thì phải có, sau ba ngày thì phải đem đổ. Cảm giác đem tiền đi bỏ vô thùng rác làm mất ngủ ghê lắm”. Dần dà, Ngọc Anh không đủ sức cầm cự nên yên vị quay về với gian bếp rộng rãi thoải mái của một nhà hàng tiệc cưới khác.

Tôi đơn độc

Tại Hội sách TP.HCM, một trong những quyển sách “đinh” của công ty sách DTBooks là Cộng đồng khởi nghiệp của tác giả Brad Feld. Quyển sách kể về các cộng đồng khởi nghiệp ở xứ người, nơi mà những người trẻ gặp nhau để chia sẻ kinh nghiệm, để gặp những người đi trước, để tiếp xúc với những nhà khoa học, nhà kinh tế và cả nhà làm chính sách để cọ xát ý tưởng, tìm kiếm các nguồn hỗ trợ, hay ít nhất là có chỗ để tâm sự. Điều này đang thiếu ở xứ mình. Vì vậy, cảm giác về sự đơn độc trên một con thuyền nhỏ giữa cheo leo thác ghềnh cũng là một trở lực làm nhiều bạn trẻ buông chèo. Có nhiều nỗ lực khác nhau, từ cấp cao, cấp hiệp hội cho đến mô hình tự phát của cộng đồng khởi nghiệp nhưng có lẽ, loại bỏ sự đơn độc trong hành trình gian khó này vẫn là bài toán chưa được giải xong của xã hội.