Viết biến đổi khí hậu, nhà báo phải là… chuyên gia

Hội thảo do Bộ Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) tổ chức, nằm trong chuỗi sự kiện của Hội nghị Đánh giá kết quả 2 năm triển khai thực hiện NghỊ quyết 120 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với BĐKH.

Quang cảnh tại Hội thảo truyền thông về BĐKH ở ĐBSCL, tại TP.HCM chiều 17/6

Khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Công Thành đánh giá, nhận thức về BĐKH qua truyền thông là rất quan trọng. Tuy nhiên, vai trò của truyền thông trong việc xây dựng nhận thức về BĐKH với mọi thành phần trong xã hội những năm qua vẫn còn nhiều hạn chế. Lý do: Hiểu chưa đồng đều, phương pháp truyền thông chưa phong phú, dung lượng thời lượng ít, tính lan tỏa, chuyên nghiệp chưa cao, chưa thu hút người đọc. 

"Đặc biệt là tính lan tỏa, tính chuyên nghiệp của truyền thông về biến đổi khí hậu chưa cao; chưa thu hút được sự quan tâm của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp và sự vào cuộc của các cơ quan có thẩm quyền", Thứ trưởng nhấn mạnh.

Trong khi đó, ông Lê Xuân Trung - Phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ cho rằng, số nhà báo biết rõ về BĐKH không nhiều, chỉ trong phạm vi các nhà báo viết khoa học, môi trường hoặc tập huấn khả năng viết BĐKH.

“Phần lớn hiện nay các báo chỉ đưa tin, sự kiện thời sự… về BĐKH. Nhà báo phải là người trong cuộc chứ không phải là người quan sát trước BĐKH”, ông Trung nêu quan điểm.

Chính vì vậy, để nhà báo là người trong cuộc trước BĐKH, ông Trung cho rằng, nhiệm vụ, vai trò của nhà báo là phải tiêu hóa kết quả nghiên cứu của nhà khoa học; trao đổi, phỏng vấn, chất vấn các cơ quan về BĐKH, phân tích, đưa ra giải pháp,… để bài báo dễ hiễu hơn, thuyết phục hơn. Và vì thế, công chúng cần nhà báo là chuyên gia BĐKH hơn một người chỉ đưa tin, bài đơn thuần.

Ông Robbert Moree - Điều phối chương trình đồng bằng, cố vấn chính Bộ trưởng Bộ Cơ sở hạ tầng và Quản lý nước (Hà Lan) chia sẻ tại hội thảo.

Ông nêu ví dụ, nhà báo cần phải tuyên truyền cho thấy những bất cập của việc trồng lúa vụ ba; cần biểu dương, khuyến kích những mô hình sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu.

Theo bà Madhu Raghunath - Trưởng nhóm Phát triển bền vững của Ngân hàng Thế giới (World Bank) tại Việt Nam, ĐBSCL có rất nhiều cơ hội để tiếp tục đóng góp cho thành công của nghị trình phát triển của Việt Nam và là đầu tàu trong quá trình chuyển đổi kinh tế của khu vực có năng suất cao hơn, đổi mới hơn, thích ứng hơn với BĐKH.

“Để làm điều này, chúng tôi cần giúp đỡ của các cơ quan truyền thông trong việc hỗ trợ Chính phủ thực hiện Nghị quyết 120. Việc cung cấp những thông tin nhất quán về tầm nhìn của Nghị quyết và hành động trong chương trình hành động từ Trung ương đến địa phương, bao gồm cả người dân địa phương, để tất cả đều đồng lòng có ý nghĩa rất quan trọng“, bà Madhu Raghunath chia sẻ.

Cũng theo bà Madhu Raghunath, ĐBSCL đang cần những giải pháp và mô hình mới cho người dân địa phương để ứng phó với tác động của BĐKH và nước biển dâng. Vai trò của các cơ quan truyền thông là tìm hiểu và phổ biến những giải pháp hoạt động hiệu quả rất có ý nghĩa trong việc giúp mọi người thích nghi với thực tế mới, và tìm kiếm cơ hội mới.

Nhiều đại biểu quốc tế đã đến tham dự hội  thảo

Bà Madhu Raghunath nhấn mạnh, thậm chí, nếu các phương tiện truyền thông có thể giúp lan tỏa những ví dụ, bài học tốt về sự hợp tác và hành động ở  tầm khu vực thì càng tốt hơn nữa.

Để truyền thông mang lại hiệu quả trong tuyên truyền nhận thức về BĐKH, ông Trung “hiến kế” nên hình thành Dự án “Truyền thông về BĐKH” để thực hiện chiến dịch truyền thông chuyên đề BĐKH vùng ĐBSCL trong 2 năm 2019-2020. Mục tiêu là để các nhà báo trở thành “người trong cuộc” chứ không phải người quan sát từ bên ngoài hay bên lề trước BĐKH.