VN có là con đường trải đầy hoa hồng cho các thương hiệu lớn?

Vẫn có thể gặp đầy gai nhọn

Theo bà Nguyễn Phi Vân, Chủ tịch HĐQT Công ty Bán lẻ và Nhượng quyền châu Á, các thương hiệu lớn quốc tế sau khi có thu nhập lớn ở châu Á đều đang bước vào ASEAN và Việt Nam. Con đường các thương hiệu quốc tế đổ sang Việt Nam đang trải đầy hoa hồng. Trong 5 năm tới, sẽ còn nhiều thương hiệu mới xuất hiện ở Việt Nam qua con đường này.

Tuy nhiên, ông Hoàng Tùng, Tổng Giám đốc chuỗi Pizza Home, cho rằng việc nhượng quyền và đưa sản phẩm mới vào một thị trường đang phát triển như Việt Nam không dễ thành công. Việc nhận nhượng quyền không phải lúc nào cũng mang tới trái ngọt. Thực tế, đang có những thương hiệu quốc tế gặp khó tại thị trường Việt Nam, chủ yếu nằm ở yếu tố sản phẩm.

Cuối năm 2015 đầu 2016, một loạt cửa hàng Burger King tại TP HCM đóng cửa. Cùng lúc, nhiều ý kiến cho rằng không chỉ Burger King mà nhiều doanh nghiệp (DN) kinh doanh theo chuỗi khác cũng đang mắc kẹt tại thị trường tiềm năng này. Một số ý kiến khác cho rằng nhượng quyền, kinh doanh theo chuỗi đang gặp khó. Tuy nhiên, ông Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch Tập đoàn Liên Thái Bình Dương - người đưa Burger King vào Việt Nam, khẳng định việc đóng cửa là nhằm tái cơ cấu, không có chuyện Burger King đang tháo chạy khỏi Việt Nam sau thời gian làm ăn không hiệu quả.

Bà Nguyễn Phi Vân cho biết vấn đề cần quan tâm không phải là việc đóng cửa chi nhánh mà là tái đầu tư mở các chi nhánh mới có hiệu quả hơn hay không. Bởi lẽ, Việt Nam mới chỉ là thị trường gieo hạt, đường trải hoa hồng chỉ dành cho những thương hiệu có tầm nhìn, có tư duy dài hạn và có cam kết phát triển lâu dài. Nếu DN bước vào với tư thế đánh nhanh rút gọn, ăn xổi ở thì, thị trường Việt Nam có thể sẽ đầy gai nhọn.

“Việt Nam hoàn toàn không phải là thị trường để có thể trong một thời gian ngắn khai trương và vận hành hàng trăm chi nhánh được. Trên thực tế, những thương hiệu nhượng quyền đã và đang bước vào vẫn còn phát triển ở mức độ hết sức khiêm tốn” - bà Vân nêu thực trạng.

Thương hiệu lớn không dành cho DN khởi nhgiệp

Triển lãm quốc tế về nhượng quyền thương hiệu và bán lẻ 2016 vừa diễn ra ở quận 7, TP HCM đã thu hút nhiều thương hiệu quốc tế tham dự. Theo thống kê của ban tổ chức, số DN nước ngoài đăng ký tham gia triển lãm để tìm cơ hội nhượng quyền vào Việt Nam tăng đến 20% so với năm 2015, cho thấy sức hấp dẫn lớn từ thị trường hơn 90 triệu dân đối với các thương hiệu quốc tế.

Ngược lại, số DN tại Việt Nam làm nhượng quyền lại giảm đến 50%. Nguyên nhân được xác định là do thị trường đang rất khó khăn, những nhà nhượng quyền có mặt tại Việt Nam đang tập trung phát triển chứ chưa có ý định nhượng quyền thứ cấp (DN nhận nhượng quyền từ công ty mẹ tự đầu tư phát triển hệ thống).

Diễn biến thực tế cho thấy các DN đúng là đang tập trung nhượng quyền độc quyền (nhượng quyền cấp 1) - chứ không tiếp tục nhượng quyền thứ cấp. Một số thương hiệu đã công bố hoặc bắt đầu nhượng quyền thứ cấp như Jollibee, Lotteria, KFC, Texas Chicken, Cafe Bene, BBQ King, Auntie Anne’s… đều đang ở giai đoạn khởi đầu.

Theo các DN, chi phí mở một cửa hàng mới trung bình 4-6 tỉ đồng, chưa kể tiền thuê mặt bằng. Chẳng hạn, chi phí đầu tư một cửa hàng Jolibee khoảng 4,5-5 tỉ đồng; ngoài ra, bên nhận nhượng quyền còn phải trả cho bên nhượng quyền 5% doanh thu hằng tháng. Với Lotteria, chi phí máy móc, thiết bị cho một cửa hàng cũng 4- 5,5 tỉ đồng, bên nhận nhượng quyền phải đóng 200 triệu đồng phí gia nhập và phí thương hiệu là 3% doanh thu. Với thương hiệu Subway thì mỗi khách nhận nhượng quyền mở cửa hàng đầu tiên phải đóng 110.000 USD, chưa kể những khoản đầu tư mặt bằng, trang trí thiết kế…

Vì mức vốn đầu tư nhượng quyền cửa hàng thứ cấp khá lớn, việc kinh doanh nhiều rủi ro nên nhiều DN Việt từng muốn tham gia lĩnh vực này đã âm thầm thoái lui. Chi phí bỏ ra khá cao nhưng người nhận nhượng quyền thường không được cam kết cụ thể nào về tỉ lệ thành công. Thời gian hoàn vốn một cửa hàng nhượng quyền phụ thuộc rất nhiều yếu tố như địa điểm kinh doanh, cách quản lý, tính cạnh tranh của khu vực… Vì vậy, hầu hết những người nhận nhượng quyền là các DN có thâm niên, có kinh nghiệm thương trường chứ không phải là những nhà kinh doanh mới khởi nghiệp.