Vụ đông xuân 2021-2022 cận kề, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh bày cách cho nông dân ở vựa lúa né hạn mặn

Sản xuất lúa vẫn đạt kết quả ấn tượng dù dịch Covid-19 

Ông Lê Thanh Tùng - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) cho biết: Mặc dù ảnh hưởng dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhưng với sự nỗ lực chung của ngành nông nghiệp, chính quyền địa phương, nông dân… nên vụ lúa thu đông 2021 ở ĐBSCL đã xuống giống hơn 714.600 ha, đạt 102% kế hoạch đề ra.

Tính đến đầu tháng 10, đã thu hoạch hơn 200.000ha lúa thu đông, năng suất đạt 56 tạ/ha, tăng 0,4 tạ/ha, tổng sản lượng cả vụ ước đạt 4 triệu tấn…".

Theo ông Tùng, vụ lúa mùa ở các tỉnh Đông Nam bộ và ĐBSCL gieo sạ 258.600 ha, giảm 6.000 ha; năng suất ước đạt 49,7 tạ/ha, tăng 2,7 tạ/ha; tổng sản lượng cả vụ khoảng 1,28 triệu tấn, tăng 43.000 tấn so với cùng kỳ năm trước.

Như vậy, việc sản xuất lúa cả năm 2021 ở các tỉnh Đông Nam bộ và ĐBSCL với diện tích đạt 4,16 triệu ha, giảm 58.700 ha; tổng sản lượng hơn 25,7 triệu tấn (trong đó ở ĐBSCL là 24,3 triệu tấn) tăng 515.000 tấn so với cùng kỳ năm 2020. 

"Đây là kết quả ấn tượng của ngành nông nghiệp trong điều kiện sản xuất gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh", Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt nhấn mạnh.

Dự báo của Đài khí tượng thủy văn Nam bộ, trong các tháng cuối năm 2021 đầu năm 2022, sông rạch Nam Bộ chịu tác động mạnh của thủy triều. Xâm nhập mặn khu vực ĐBSCL khả năng cao hơn TBNN, nhưng không gay gắt như mùa khô năm 2019-2020

Theo kế hoạch, vụ Đông Xuân 2021-2022, toàn vùng Nam bộ gieo sạ 1,6 triệu ha, tăng 2.000ha; năng suất: 71,89 tạ/ha, tăng 0,23 tạ/ha và sản lượng 11,5 triệu tấn, tăng 50.420 tấn so với Đông Xuân 2020-2021.

Trong đó, vùng ĐBSCL gieo sạ 1,52 triệu ha, năng suất: 72,52 tạ/ha, tăng 0,21 tạ/ha và sản lượng 11,024 triệu tấn, tăng 35.200 tấn so với cùng kỳ.

Theo dự báo của Tổng cục Thủy lợi, xâm nhập mặn mùa khô năm 2021-2022 ở mức sớm và sâu hơn so với trung bình nhiều năm.

 Theo đó, dự báo trong tháng 11 và tháng 12/2021, ranh mặn 4 g/lít xâm nhập ở mức từ 20-30 km; sang tháng 1 và tháng 2/2022, ranh mặn 4g/l vào sâu từ 50-70 km, cao hơn 7-15 km so với trung bình nhiều năm...

Ở ĐBSCL, vụ đông xuân 2021-2022, do dự báo ảnh hưởng của khô hạn, xâm nhập mặn nên tỉnh Bến Tre không bố trí gieo sạ vụ đông xuân khoảng 11.000ha lúa để chuyển đổi sang các loại cây trồng cạn phù hợp.

Theo Cục Trồng trọt, diện tích kế hoạch lúa đông xuân 2021-2022 tại các tỉnh ven biển, gồm Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Kiên Giang và Hậu Giang khoảng 920.000ha, chiếm khoảng 60% diện tích toàn vùng. 

Trong đó, diện tích có khả năng bị hạn và xâm nhập mặn ở những địa phương này, nếu tình hình khô hạn xảy ra như vụ đông xuân 2015-2016 là khoảng 55.000ha, chiếm 6% diện tích canh tác lúa của 920.00ha.

Để sản xuất vụ đông xuân 2021-2022 thuận lợi, tránh bị ảnh hưởng của khô hạn và xâm nhập mặn, Cục Trồng trọt khuyến cáo thời vụ và diện tích xuống giống ở ĐBSCL như sau: cần xuống giống sớm (từ ngày 10 đến 30/10/2021) ở những vùng có nguy cơ hạn cuối vụ (vùng ven biển các tỉnh Long An, Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Kiên Giang) với diện tích khoảng 400.000 ha, chiếm khoảng 26% diện tích vụ đông xuân của vùng.

Theo đó, các tỉnh ĐBSCL xuống giống đợt 1, từ ngày 1 đến 30/11/2021 khoảng 700.000 ha, chiếm khoảng 46% diện tích kế hoạch; đợt 2 xuống giống từ ngày 1 đến 31/12/2021 khoảng 400.000 ha, chiếm khoảng 26% diện tích kế hoạch của ĐBSCL. 

Còn lại một số vùng xuống giống vụ đông xuân muộn thì kết thúc xuống giống trước ngày 10/1/2022.

Bố trí gieo sạ sớm để né hạn mặn

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Lê Quốc Doanh cho biết, vụ đông xuân là vụ quan trọng nhất của nông dân tại vùng ĐBSCL. Theo đó, ông Doanh yêu cầu các địa phương cần bố trí thời vụ gieo sạ sớm hợp lý để né tránh hạn, xâm nhập mặn, nhất là khoảng 400.000ha tại 8 tỉnh ven biển phải cố gắng tập trung gieo sạ gọn trong tháng 10.

Trong tháng 11 chúng ta xuống giống khoảng 700.000ha, còn lại diện tích 700.000ha, các tỉnh bố trí làm gọn trong tháng 12 sẽ đảm bảo vụ sản xuất của bà con an toàn và hiệu quả.

Thứ 2 là khâu giống rất quan trọng. Các tỉnh cần khuyến cáo và hướng dẫn nông dân tăng sản xuất các giống lúa thơm, giống lúa đặc sản phục vụ xuất khẩu. Ngoài ra, các địa phương chỉ nên bố trí một số lúa nếp, lúa phục vụ chế biến hợp lý đáp ứng vừa đủ với thị trường.

Tại các tỉnh ven biển, ông Doanh lưu ý các địa phương cần chọn các giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn để né hạn mặn. Thứ 3 các tỉnh cần tiếp tục mở rộng diện tích lúa áp dụng các giải pháp "3 giảm, 3 tăng", "1 phải, 5 giảm" để giảm lượng vật tư đầu vào, giảm giá thành sản xuất.

Trao đổi tại hội nghị, ông Trần Mạnh Báo - Tổng Giám đốc ThaiBinh Seed cho rằng, việc sử dụng giống trên một đơn vị diện tích ở các vùng ĐBSCL vẫn rất cao. Thậm chí nông dân còn sử dụng lúa ăn để làm giống (tỷ lệ khoảng 20% sử dụng lúa ăn làm giống) gây lãng phí rất lớn ảnh hưởng đến năng suất.

Theo ông Báo, hiện nay việc quản lý giống tại ĐBSCL còn rất nhiều vấn đề và nhiều bất cập. Tổng Giám đốc ThaiBinh Seed kiến nghị, ngành nông nghiệp phải nên xây dựng riêng cho khu vực ĐBSCL một chương trình về giống nông nghiệp gồm cả giống lúa, cây ăn quả, thủy sản... để phát huy hết thế mạnh, tiềm năng của vùng này.