Vượt mặt Mỹ, Trung Quốc thành đối tác thương mại hàng hóa lớn nhất của EU

Dữ liệu do cơ quan thống kê của Liên minh châu Âu EU công bố trong tuần qua cho thấy kim ngạch nhập khẩu từ thị trường Trung Quốc đã tăng 5,6% trong năm 2020 trong khi xuất khẩu tăng 2,2%. Cùng lúc đó, kim ngạch thương mại EU - Mỹ lại giảm đáng kể: nhập khẩu giảm 13,2% và xuất khẩu giảm 8,2% khi Mỹ trở thành ổ dịch Covid-19 lớn nhất thế giới.

Tổng kim ngạch thương mại hàng hóa EU - Trung Quốc tính theo giá trị năm 2020 lên tới 586 tỷ EUR (706 tỷ USD), nhiều hơn 31 tỷ EUR (37 tỷ USD) so với kim ngạch thương mại hàng hóa giữa EU và Mỹ. Như vậy, Trung Quốc chính thức vượt mặt Mỹ trở thành đối tác thương mại hàng hóa lớn nhất của EU trong năm ngoái.

Đây không phải kết luận gây bất ngờ, bởi nền kinh tế Trung Quốc đã chứng kiến mức tăng trưởng GDP 2,3% vào năm ngoái khi nước này ghi nhận sự phục hồi nhanh chóng, mạnh mẽ sau đại dịch. Trong khi đó, Mỹ - bị nhấn chìm trong cuộc khủng hoảng đại dịch kéo dài suốt năm - đã chứng kiến GDP giảm tốc 3,5%. Được dự báo là nền kinh tế lớn duy nhất trên thế giới chứng kiến tăng trưởng dương vào năm ngoái, Trung Quốc có cơ hội bành trướng sức ảnh hưởng của mình trên trường quốc tế.

Daniel Gros, một thành viên tại Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Châu Âu cho biết ông không ngạc nhiên nếu Trung Quốc vươn lên trở thành quốc gia định hướng ngành công nghiệp toàn cầu. Tuy nhiên, Daniel nhấn mạnh rằng mối quan hệ đồng minh giữa châu Âu và Mỹ vẫn rất bền chặt. Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu của EU sang Mỹ vẫn lớn hơn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Hơn nữa, dữ liệu thương mại nói trên không tính đến mảng thương mại dịch vụ xuyên Đại Tây Dương giữa EU và Mỹ, với trị giá ước tính lên tới 494 tỷ EUR (595 tỷ USD) mỗi năm.

“Xét về tổng thể, mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương (giữa EU và Mỹ) vẫn mạnh mẽ hơn nhiều so với mối quan hệ giữa EU và Trung Quốc. Nó sâu sắc và bền chặt hơn vì có nhiều khoản đầu tư xuyên biên giới hơn, cùng với sự hoạt động của các công ty xuyên quốc gia theo cách mà EU không có với Trung Quốc” - ông Daniel Gros nói thêm.

Tuy nhiên, có một xu hướng dễ thấy là Brussels đang muốn làm sâu sắc hơn quan hệ kinh tế với Trung Quốc, dù vẫn khẳng định Trung Quốc là “đối thủ cạnh tranh chiến lược”. Châu Âu chia sẻ quan ngại của Mỹ - đồng minh quan trọng bậc nhất - về hoạt động thương mại không lành mạnh cũng như rủi ro công nghệ từ các công ty Trung Quốc. Nhưng vào cuối năm 2020, châu Âu đã hoàn tất thỏa thuận đầu tư toàn diện với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, qua đó cho phép tăng khả năng tiếp cận vào thị trường Trung Quốc.

Thỏa thuận này đã khiến Mỹ “nóng mặt”. Jake Sullivan, hiện là cố vấn an ninh quốc gia của Tân Tổng thống Mỹ Joe Biden từng kêu gọi các nhà lãnh đạo EU đồng hành cùng chính quyền Biden trong việc giải quyết những lo ngại chung liên quan đến Trung Quốc. Trong khi ông Biden muốn vận động sức mạnh đa phương của các đồng minh tại châu Á và châu Âu để gây sức ép lên Trung Quốc, việc EU xích lại gần Trung Quốc rõ ràng sẽ tạo nên lực cản không nhỏ cho nỗ lực của ông Biden nếu muốn xây dựng một liên minh toàn cầu chống lại Bắc Kinh.