Vì sao Nga bất ngờ tuyên bố "đã sẵn sàng cắt đứt quan hệ với EU"?

Cụ thể, khi được hỏi liệu Nga có đang trên đà hướng tới cắt đứt quan hệ với EU hay không, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov cho biết: “Thực tế là chúng tôi đã sẵn sàng (cho điều đó). Trong trường hợp chúng tôi lại chứng kiến các lệnh trừng phạt (EU) áp đặt với một số lĩnh vực tạo thành rủi ro cho nền kinh tế của chúng ta, nhất là những lĩnh vực nhạy cảm” - theo bản dịch của Reuters.

“Chúng tôi không muốn tự cô lập mình khỏi thế giới, nhưng chúng tôi buộc phải sẵn sàng cho điều đó. Nếu bạn muốn hoà bình, bạn phải chuẩn bị cho chiến tranh” - ông Lavrov nói thêm.

Các bình luận đánh dấu thêm sự leo thang căng thẳng giữa hai bên. Cả Bộ Ngoại giao Nga và Ủy ban châu Âu - cơ quan điều hành của EU đều chưa đưa ra phản hồi nào sau tuyên bố này.

Mối quan hệ giữa Nga và EU đã xấu đi đáng kể sau khi quan chức đứng đầu chính sách đối ngoại của EU, Josep Borrell, đến thăm người đồng cấp Nga. Chuyến thăm được các nhà phân tích mô tả là một chuyến đi “nhục nhã”. Ông Borrell được cho là đã lên tiếng phản đối EU về vụ bắt giữ Alexei Navalny, một người chỉ trích gay gắt Tổng thống Nga Putin. Đồng thời, ông này cũng cáo buộc Nga đang tự cắt đứt quan hệ với EU, và rằng sẽ xem xét áp đặt các lệnh trừng phạt mới với Nga. 

Phía Bộ Ngoại giao Nga sau đó khẳng định những phát biểu này trái ngược với những gì ông Borrell nói tại Moscow. 

Trong một phát biểu trước báo giới, Ngoại trưởng Nga Lavrov nhấn mạnh: “EU không phải một đối tác đáng tin cậy, nhất là trong giai đoạn hiện tại”. Việc ông Borrell không giải quyết được khúc mắc này trong chuyến thăm Moscow đã khiến vị quan chức an ninh và ngoại giao của EU nhận về nhiều chỉ trích giận dữ từ các nhà phê bình. 

Về phía ông Borrell, ngay sau chuyến thăm Moscow, ông này đã đăng đàn khẳng định phía Nga đã có hành động dàn dựng cuộc họp báo và trục xuất 3 nhà ngoại giao EU trong chuyến thăm. “Điều này có thấy chính phủ Nga không muốn nắm bắt cơ hội hiện tại để thúc đẩy một cuộc đối thoại mang tính xây dựng với EU”. Đó cũng là lý do ông Borrell gợi ý EU nên áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga.

Nếu được các chính phủ trong liên minh châu Âu thông qua, thì đây không phải là lần đầu tiên các công ty và cá nhân tại Nga bị EU trừng phạt. Mối quan hệ giữa hai bên đã xấu đi đáng kể kể từ khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014, nhưng cuối cùng cả hai vẫn duy trì sợi dây liên kết do hàng loạt lợi ích chung liên quan đến kinh tế, năng lượng và chiến lược. 

Các nhà phân tích nhận định rằng việc căng thẳng Nga - EU leo thang có thể gây áp lực lớn lên dự án đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2 từ Nga đến Đức. Dự án này vốn đã bị Mỹ chỉ trích mạnh mẽ. Dưới thời Trump, ông Trump đã áp đặt hàng loạt biện pháp trừng phạt với các công ty có quan hệ với dự án này. Lập trường của Trump dự kiến sẽ được tiếp tục dưới thời Tân Tổng thống vừa nhậm chức của Mỹ - ông Joe Biden.