Xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc: Bị động và đầy rủi ro

Đáng chú ý là trong các năm gần đây, với việc đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng nông sản, thực phẩm của VN qua biên giới đã góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu của VN sang thị trường TQ, làm giảm nhập siêu của VN từ TQ.

Tuy nhiên, TQ hiện cũng là thị trường đầy rủi ro trong xuất khẩu của VN, đặc biệt là xuất khẩu nông sản. Thực tế, việc quản lý cửa khẩu giữa VN và TQ chưa đồng nhất, trao đổi hàng hóa đang phụ thuộc rất nhiều vào phía TQ.

Theo ông Trần Bảo Giám - Vụ trưởng Vụ Thương mại Miền núi – Bộ Công Thương, hàng hóa của TQ có thể vào thị trường VN qua bất cứ cửa khẩu nào, thời gian nào, còn hàng của VN xuất sang TQ buộc phải qua một hoặc một số cửa khẩu do phía TQ chỉ định. Không chỉ địa điểm mà TQ còn chỉ định cả thời gian nào thì cho các DN VN xuất hàng vào TQ.

Bộ Công Thương thẳng thắn nhìn nhận, đến nay, VN vẫn chưa có chiến lược lâu dài về phát triển thương mại biên giới với TQ, thường bị động về chính sách biên mậu từ phía TQ, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả của hoạt động xuất khẩu, nhất là xuất khẩu nông sản. Các cơ chế, chính sách của VN thường không theo kịp, hoặc chưa phù hợp với tình hình thương mại biên giới của TQ.

Kể cả khi nhìn nhận được tầm quan trọng của TQ, thì cơ cấu hàng VN xuất sang TQ vẫn có giá trị không cao, hầu hết ở dạng nguyên liệu thô, sơ chế nên sức cạnh tranh kém, dễ bị đối tác ép giá, điển hình nhất là việc bị ép giá trong xuất khẩu cao su, thủy hải sản.... Hiện nhóm hàng công nghiệp VN xuất sang TQ mới chiếm 37%, nhóm nông, lâm, thủy sản chiếm 21%, nhóm hàng nguyên, nhiên liệu, khoáng sản và quặng chiếm 20%... trong tổng kim ngạch xuất khẩu biên mậu.

Mai Hương