6 tháng đầu năm 2019: Nông nghiệp chồng chất khó khăn

Ngoài ra, thị trường nhiều mặt hàng nông sản không ổn định, có xu hướng giảm giá mạnh, nhất là đối với một số mặt hàng nông sản chủ lực xuất khẩu...  

Dịch tả lợn Châu Phi đánh tụt nhiều chỉ tiêu tăng trưởng

Theo Bộ NN-PTNT, diễn biến thời tiết bất thường khiến sản xuất vụ Đông xuân 2019 tại các tỉnh phía Bắc nhiều nơi tụt giảm về năng suất và sản lượng… Trong bối cảnh đó, 6 tháng đầu năm 2019, một số chỉ tiêu sản xuất của ngành nông nghiệp chỉ ở mức tăng trưởng khá.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, 6 tháng đầu năm 2019, tốc độ tăng giá trị sản xuất toàn ngành ước đạt 2,71% so với cùng kỳ năm 2018; trong đó, nông nghiệp (bao gồm trồng trọt, chăn nuôi) tăng khoảng 1,44%, lâm nghiệp tăng khoảng 4,20% và thủy sản tăng khoảng 6,47%.

Ngày 28/6, Bộ NN-PTNT đã tổ chức hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm, triển khai công tác 6 tháng cuối năm 2019.

Về sản xuất lúa, ước năng suất lúa bình quân trên diện tích thu hoạch đạt 65,4 tạ/ha, giảm 0,6 tạ/ha; sản lượng ước đạt 22,2 triệu tấn, tăng 659 nghìn tấn. Trong đó, vụ Đông xuân ở phía Bắc đã thu hoạch được 1.112,1 nghìn ha, năng suất ước đạt 63,8 tạ/ha; sản lượng ước đạt 7,09 triệu tấn, giảm gần 140 nghìn tấn.

Với cây ăn quả, do thị trường tiêu thụ tốt, nên hầu hết sản lượng các cây ăn quả chủ lực đều tăng: Cam 312,3 nghìn tấn, tăng 3,79%; bưởi 196,5 nghìn tấn, tăng 14,11%; thanh long 572,3 nghìn tấn, tăng 11,1%; chôm chôm 208,4 nghìn tấn, tăng 12,7%; xoài 516,6 nghìn tấn, tăng 7,83%; chuối 1,19 triệu tấn, tăng 2,9%; dứa 379,5 nghìn tấn, tăng 2,29%...

6 tháng đầu năm 2019, dịch tả lợn Châu Phi đã gây thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi. Tính đến ngày 26/6, dịch đã xuất hiện ở 60 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với tổng số lợn bị bệnh buộc phải tiêu hủy khoảng 2 triệu con. Tổng số lợn tháng 6/2019 ước giảm 10,3% so với cùng thời điểm năm 2018, sản lượng thịt lợn hơi xuất chuồng 6 tháng đầu năm 2019 ước đạt 1.801,2 nghìn tấn, giảm 4,7% so với cùng kỳ năm 2018… Tuy nhiên, chăn nuôi đại gia súc như trâu, bò và gia cầm tiếp tục tăng trưởng khá.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tính chung cả nước, đàn bò tăng khoảng 2,6%, sản lượng thịt bò hơi xuất chuồng ước đạt 192,5 nghìn tấn, tăng 3,8% so với cùng kỳ năm 2018 do có thị trường tiêu thụ tốt, giá bán thịt bò hơi ở mức cao và người chăn nuôi có lãi. Đàn gia cầm phát triển tốt với mức tăng khoảng 7,5%, sản lượng thịt gia cầm hơi đạt 660,9 nghìn tấn, tăng 8,6%; sản lượng trứng 7,0 tỷ quả, tăng 11,4%.

Dịch tả lợn Châu Phi đã kéo tụt nhiều chỉ tiêu tăng trưởng của ngành nông nghiệp trong nửa đầu năm 2019.

Với thủy sản, 6 tháng đầu năm, tổng sản lượng thủy sản ước đạt hơn 3,77 triệu tấn, tăng 6% so với cùng kỳ năm 2018. Hoạt động khai thác thủy sản tiếp tục phát triển sản lượng ước đạt 1,85 triệu tấn, tăng 5,2% (khai thác biển đạt 1,77 triệu tấn, tăng 5,4%; khai thác nội địa đạt 83 ngàn tấn, tăng 1,2%).

Nuôi trồng thủy sản phát triển tốt đối với tất cả các đối tượng nuôi chủ lực, sản lượng ước đạt 1,91 triệu tấn, tăng 6,8%. Trong đó cá tra mặc dù giá giảm nhẹ, nhưng sản lượng của các tỉnh ĐBSCL ước đạt xấp xỉ 652,3 nghìn tấn, tăng 6,8%. Sản lượng tôm nước lợ ước đạt 278,4 nghìn tấn, tăng 6,9%.  

Khơi thông thị trường xuất khẩu nông sản

6 tháng đầu năm 2019, cùng với các hoạt động đẩy mạnh tiêu thụ nông sản tại thị trường nội địa, Bộ NN-PTNT đã triển khai hàng loạt giải pháp tháo gỡ, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản.

Bộ đã chỉ đạo tập trung tháo gỡ khó khăn rào cản An toàn thực phẩm của các thị trường xuất khẩu các sản phẩm trái cây, rau, gạo, chè; xúc tiến xuất khẩu thịt gà sang Hà Lan, các sản phẩm thịt chế biến sang Hungary; xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm nông lâm thủy sản tại thị trường Châu Âu. Chuẩn bị hồ sơ đề nghị xuất khẩu sang Hoa Kỳ các sản phẩm trái cây như bưởi, bơ, sầu riêng và các sản phẩm trái cây khác; xuất khẩu sang Nhật Bản các sản phẩm trái cây tươi như vải, nhãn, bưởi, chôm chôm, vú sữa; thúc đẩy phía Hàn Quốc cấp phép nhập khẩu vú sữa, nhãn, vải, chôm chôm, chanh leo của Việt Nam.

Tập trung tháo gỡ, mở cửa thị trường đã giúp XK nông, lâm, thủy sản 6 tháng đầu năm giữ được đà tăng trưởng khá. (Trong ảnh: Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường và đoàn công tác Bộ NN-PTNT thăm NM chế biến chanh leo XK của Cty CP Nafoods Tây Bắc tại Sơn La)

6 tháng đầu năm, đã mở cửa các thị trường mới đối với nhiều sản phẩm xuất khẩu, như xoài vào Mỹ, Anh, Úc; măng cụt vào Trung Quốc... Điểm nổi bật trong công tác xúc tiến thương mại quốc tế là sự nỗ lực tháo gỡ khó khăn vướng mắc tại thị trường lớn Trung Quốc.

Theo đó phía Trung Quốc tiếp tục mở cửa cho 8 mặt hàng nông sản của Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường này (sầu riêng, bưởi, chanh leo, khoai lang, dừa, mãng cầu, măng cụt); đồng thời đã cấp phép nhập khẩu tổ yến và các mặt hàng thủy sản như cua, cá ngừ, cá rô phi, nghêu… của Việt Nam; ký kết Nghị định thư cho phép nhập khẩu sữa và sản phẩm sữa vào Trung Quốc.  

Lấy lâm nghiệp, thủy sản “cứu cánh”

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường cho rằng: 6 tháng đầu năm 2019, tốc độ tăng trưởng khu vực nông nghiệp không cao như năm 2018. Đây là điều tất yếu bởi năm nay, nông nghiệp Việt Nam chịu 3 thách thức lớn.

Một là đà tăng trưởng chậm hơn so với dự báo của thế giới đã ảnh hưởng đến cầu về nông sản mà Việt Nam là nước xuất khẩu nông sản rất lớn. Dự báo bức tranh kinh tế thế giới cho thấy điểm rất bất lợi cho phát triển kinh tế chung của chúng ta trong đó có nông sản. Thứ hai là chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, đây là 2 thị trường rất lớn của xuất khẩu nông sản Việt Nam nói riêng và về hàng hóa Việt Nam nói chung.

Chế biến cá tra XK. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.

Trong bối cảnh diễn biến thời tiết bất lợi, nhất là nắng nóng và đặc biệt là dịch tả lợn Châu Phi đã gây thiệt hại rất nặng nề, lịch sử ngành chăn nuôi Việt Nam chưa bao giờ phải đối mặt với dịch lớn về quy mô cũng như sự thiệt hại như vậy.

Vì vậy, dù đã có sự cố gắng vượt bậc của cả hệ thống chính trị, các thành phần kinh tế và nông dân, tuy nhiên bức tranh kinh tế cuối cùng của nông nghiệp chúng ta cũng chỉ đạt tăng trưởng có 2,39% so với năm ngoái. Có thể nói đây cũng là kết quả cố gắng cao nhất của toàn ngành.

Trong bối cảnh khó khăn, 6 tháng đầu năm 2019, toàn ngành đã tập trung đẩy nhanh hơn ở những lĩnh vực, những khu vực đang có dư địa. Một là lâm nghiệp nói chung, trong đó có kinh tế lâm sản đã đẩy nhanh hơn vì đang có thời cơ, nhất là những tháng cuối năm 2019 cũng như thời gian tới vẫn còn đẩy nhanh hơn nữa. Thứ hai là thủy sản, cả về khai thác và nuôi trồng, đặc biệt nuôi trồng đang tăng trưởng mạnh, mặc dù thế giới hiện giá của thủy sản đang ở mức không cao, song đây là ngành vẫn còn dư địa để tập trung phát triển. Lâm nghiệp và thủy sản sẽ là 2 khu vực "cứu cánh" cho tốc độ tăng trưởng cũng như mục tiêu XK của ngành nông nghiệp hiện nay.

Với ngành trồng trọt và chăn nuôi, sẽ phải đẩy nhanh tái cơ cấu lại. Trong đó, phải tập trung nỗ lực mọi giải pháp để chặn đứng được dịch tả lợn Châu Phi, đồng thời tập trung đẩy nhanh hơn chăn nuôi gia cầm và đại gia súc. Tuy nhiên phải hết sức chú ý đến yếu tố chăn nuôi bền vững, chú trọng cả về dịch bệnh, thị trường, tạo sinh kế cho người chăn nuôi nhỏ lẻ ở 2 nhóm đối tượng là đại gia súc và gia cầm.

Cùng với đó, phải sẵn sàng tâm thế các nhóm giải pháp tổng thể để ứng phó với thiên tai vì dự báo năm nay 6 tháng còn lại cực kỳ phức tạp về thiên tai.