Ba lý do ngành dược có thể tăng trưởng bất ngờ trong năm 2022

Ít doanh nghiệp dược trong nước hưởng lợi từ nhập khẩu vaccine hoặc thuốc điều trị Covid

Báo cáo cập nhật ngành dược vừa phát hành của công ty Chứng khoán SSI cho biết, đợt bùng phát dịch lần thứ 4 ở Việt Nam đã ảnh hưởng tiêu cực đến các công ty dược phẩm, do tình trạng giãn cách xã hội kéo dài trên toàn quốc.

Cụ thể, lũy kế trong 8 tháng đầu năm, tổng doanh thu dược phẩm tại Việt Nam ước tính đã giảm 11% so với cùng kỳ. Trong đó, doanh thu tại bệnh viện giảm 16% và doanh thu từ các cửa hàng thuốc bán lẻ giảm khoảng 3%.

Các công ty dược phẩm ở miền Nam như IMP, DHG và OPC đã phải cắt giảm sản lượng từ 20 - 30% trong tháng 7 và tháng 8 để thực hiện yêu cầu giãn cách xã hội "ba tại chỗ" của Chính phủ.

Ngoài ra, nhiều bệnh viện ở miền Nam đã được chuyển đổi thành trung tâm điều trị Covid-19, khiến doanh thu dược phẩm giảm đáng kể, do kênh bệnh viện chiếm hơn 60% nhu cầu của ngành.

Trong bối cảnh đó, mặc dù nhiều công ty dược Việt Nam đã thông báo được Chính phủ cho phép nhập khẩu vaccine phòng, chống dịch Covid-19, nhưng đến nay chỉ có VNVC thực hiện được do quy trình nhập khẩu rất phức tạp trong khi nguồn cung vaccine khan hiếm.

Đối với việc sản xuất và nhập khẩu thuốc điều trị Covid, hầu hết nguồn cung đều được kiểm soát chặt chẽ bởi các công ty nhà nước, trừ trường hợp của Stellapharm (công ty có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài do Stada sở hữu) được chọn là công ty tư nhân đầu tiên sản xuất Molnupiravir (thuốc điều trị Covid chính) với quy mô lớn trong nước.

Có một số ít công ty trong nước khác như Traphaco hoặc Phytopharma thì được hưởng lợi gián tiếp thông qua việc cung cấp các thực phẩm chức năng và đông dược dược, có tác dụng làm dịu đi các triệu chứng Covid như Xuyên tâm liên (giảm ho, giảm đờm), vitamin, nước muối sát khuẩn…

"Rất ít doanh nghiệp trong nước được hưởng lợi từ hoạt động nhập khẩu vaccine hoặc thuốc điều trị Covid", báo cáo của SSI đánh giá.

SSI Research ước tính tổng doanh thu dược phẩm năm 2021 sẽ tăng trưởng âm khoảng 8,8% so với năm 2020.

Tăng trưởng bất ngờ trong năm 2022

Đánh giá về triển vọng, các chuyên gia SSI kỳ vọng nhu cầu gia tăng trong những tháng cuối năm sẽ hỗ trợ các công ty dược phẩm đạt được kết quả lợi nhuận phục hồi mạnh mẽ và có thể đạt mức trước dịch Covid vào năm 2021.

SSI chỉ ra 3 lý do.

Thứ nhất, giá hoạt chất đầu vào dược phẩm toàn cầu (API) đã hạ nhiệt nhanh chóng do Ấn Độ đã nối lại sản xuất và chuẩn bị tăng thêm công suất.

Cụ thể, sau khi tăng liên tục trong nửa đầu năm 2021, giá trung bình của hầu hết các API đã đạt đỉnh vào tháng 6 và đi ngang kể từ thời điểm đó, đặc biệt khi Ấn Độ, nhà cung cấp API quan trọng cho Việt Nam, hoạt động sản xuất trở lại vào tháng 5 và bắt đầu hạ giá API xuất khẩu.

Sau khi Ấn Độ hạ giá, Trung Quốc cũng bắt đầu giảm giá API từ tháng 8 và chúng tôi nhận định rằng giá API nhập khẩu về Việt Nam tiếp tục giảm trong vài tháng cuối năm 2021.

Về triển vọng nguồn cung API, Ấn Độ hiện đang đẩy mạnh năng lực sản xuất, vì chính phủ Ấn Độ đã thực hiện ưu đãi tiền mặt trị giá 200 triệu USD cho các nhà máy API sản xuất kháng sinh, thuốc chống HIV, vitamin và 51 thành phần dược phẩm quan trọng khác trong một động thái đầy tham vọng nhằm vượt qua sự thống trị của Trung Quốc trên thị trường API toàn cầu.

Do đó, các chuyên gia kỳ vọng sẽ có thêm nhiều nhà cung cấp tiếp cận thị trường dược phẩm Việt Nam từ nửa cuối năm 2021 và giá nguyên liệu đầu vào của các công ty trong nước sẽ sớm giảm từ mức cao và tỷ suất lợi nhuận sẽ cải thiện từ năm 2022.

Hai là, quy trình phê duyệt thuốc đang diễn ra nhanh hơn nhiều.

Sau thời gian trì hoãn đáng kể trong năm 2020 và 6 tháng đầu năm 2021 do một số vướng mắc về quy định của Cục Quản lý Dược Việt Nam, quy trình phê duyệt thuốc đang diễn ra nhanh hơn kể từ nửa cuối năm 2021.

Số lượng phê duyệt thuốc đã tăng lên từ 171 trường hợp trong 8 tháng năm 2020xuống còn 335 trường hợp trong 8 tháng đầu năm nay, và thời gian phê duyệt trung bình đối với một số loại thuốc đã giảm từ 22 tháng xuống 18 tháng.

Theo SSI Research, đây là một dấu hiệu đáng mừng, vì nhiều công ty dược phẩm trong nước đang cần triển khai các sản phẩm mới để đối phó với tốc độ R&D ngày càng tăng trong ngành, đặc biệt là đối với các công ty gần đây đã chọn không xây dựng các nhà máy sản xuất mới như IMP, DBD, PME, và DHG, vì các công ty này đang chờ giấy phép thuốc mới để mở rộng sản xuất. Điều này sẽ dẫn đến tăng trưởng doanh thu tốt hơn cho các doanh nghiệp và có thể sẽ cạnh tranh hơn trong ngành từ năm 2022.

Ba là, nhu cầu rất thấp trong năm 2021 sẽ là động lực cho tăng trưởng bất ngờ trong năm 2022.

Trong năm 2021, Việt Nam đã trải qua 2 đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng với các đợt giãn cách liên tiếp kéo dài gần 4 - 6 tháng ở một số tỉnh, theo ước tính doanh thu dược phẩm giảm mạnh so với trước dịch, và tăng trưởng âm 8,8% so với năm 2020.

Tuy nhiên, trong năm 2022, với khả năng cao mở cửa trở lại một phần hoặc toàn bộ, cùng với tỷ lệ tiêm chủng ngày càng tăng trong toàn dân Việt Nam, các công ty dược phẩm sẽ đạt được kết quả lợi nhuận phục hồi mạnh mẽ và có thể đạt mức trước dịch Covid.

Ước tính, doanh thu dược phẩm bất ngờ tăng trưởng 11,2% trong năm 2022 sau khi âm 8,8% vào năm 2021.