Bảo vệ tối đa quyền lợi của phụ nữ, trẻ em trong tiêu dùng

Ưu tiên giải quyết khiếu nại của nhóm người tiêu dùng dễ tổn thương

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) gồm 7 Chương, 80 Điều quy định về nguyên tắc, chính sách bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh đối với người tiêu dùng; hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng của cơ quan, tổ chức; giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh; quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2024 và được nhận định.

Theo Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam Nguyễn Mạnh Hùng, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) có nhiều nội dung mới, quy định rõ hơn về quyền của người tiêu dùng. Các vấn đề liên quan đến an toàn tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, bảo vệ thông tin, quyền, lợi ích hợp pháp khác khi tham gia giao dịch… được đảm bảo sát với thực tế hơn so với Luật hiện hành.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là Luật bảo vệ người tiêu dùng nâng cao hơn về quyền lợi của nhóm người tiêu dùng dễ bị tổn thương. Đây là nhóm người gặp nhiều khó khăn, thiệt thòi trong việc tiếp cận các quy định, và dễ phải chịu sự bất bình đẳng. Người tiêu dùng dễ bị tổn thương đồng thời chịu nhiều tác động bất lợi về tiếp cận thông tin, sức khỏe, tài sản, giải quyết tranh chấp tại thời điểm mua hoặc sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ..

Do đó, Luật bảo vệ người tiêu dùng đã quy định nhóm dễ tổn thương bao gồm người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người dân tộc thiểu số; người sinh sống tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật.

Nhóm người tiêu dùng dễ tổn thương bên cạnh được bảo đảm các quyền của người tiêu dùng theo quy định của Luật bảo vệ người tiêu dùng, còn được ưu tiên thêm các quyền, chính sách theo quy định khác của pháp luật có liên quan.

Theo quy định mới, khi quyền lợi bị xâm phạm, người tiêu dùng thuộc nhóm dễ bị tổn thương có quyền yêu cầu được bảo vệ, kèm theo chứng cứ, tài liệu chứng minh. Các tổ chức, cá nhân kinh doanh phải ưu tiên tiếp nhận, xử lý và không chuyển yêu cầu của người tiêu dùng cho bên thứ ba giải quyết. Ngoại trừ trường hợp bên thứ ba đó có nghĩa vụ liên quan.

Ngay cả khi từ chối giải quyết yêu cầu, tổ chức, cá nhân kinh doanh cũng phải trả lời bằng văn bản, trong đó nêu rõ căn cứ pháp lý và sự không phù hợp với nội dung chính sách đã công bố theo quy định.

Hạn chế triệt để hành vi kỳ thị

Trong hoạt động giao dịch, tổ chức, cá nhân phải tuân thủ quy định về chống kỳ thị, phân biệt đối xử. Đồng thời không được lợi dụng yếu tố dễ bị tổn thương để xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng trong quá trình thực hiện giao dịch.

Khi giao dịch với người tiêu dùng dễ bị tổn thương, tổ chức, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm bảo đảm việc thực hiện quyền của người tiêu dùng dễ bị tổn thương trong quá trình mua bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ theo quy định của pháp luật.

Hành vi lợi dụng sự khác biệt về tiếng nói, chữ viết, phong tục, tập quán để từ chối giải quyết yêu cầu được bảo vệ của người tiêu dùng yếu thế cũng bị cấm. Các tổ chức, cá nhân kinh doanh cần áp dụng cơ chế giải quyết khiếu nại, tranh chấp theo quy định của pháp luật phù hợp với từng đối tượng người tiêu dùng dễ bị tổn thương.

Xây dựng, ban hành trình tự, thủ tục, phương thức hoặc biện pháp phù hợp với từng đối tượng người tiêu dùng dễ bị tổn thương để bảo đảm quyền khiếu nại, yêu cầu giải quyết tranh chấp và các quyền khác của người tiêu dùng dễ bị tổn thương.

Mặt khác, để người tiêu dùng dễ tổn thương có thể tiếp cận và nắm rõ quy định nhằm đảm bảo quyền lợi, Luật quy định các cơ sở kinh doanh phải cập nhật, công khai niêm yết nội dung ngay tại trụ sở, địa điểm kinh doanh hoặc đăng tải trên trang thông tin điện tử, phần mềm ứng dụng (nếu có) và đào tạo, tập huấn cho người lao động của mình về các nội dung đó.

Về mặt quản lý nhà nước, quyền lợi người tiêu dùng dễ tổn thương cũng được quy định bảo đảm ưu tiên tiếp nhận, xử lý yêu cầu và hướng dẫn người tiêu dùng dễ bị tổn thương cung cấp các chứng cứ, tài liệu về việc quyền lợi của mình bị xâm phạm. Đồng thời kiểm tra, giám sát xử lý vi phạm với tổ chức, cá nhân kinh doanh thực hiện nghĩa vụ trả lại quyền lợi với người tiêu dùng.