"Bất động sản khó khăn đừng đổ lỗi cho ngân hàng"

Tại hội thảo "Tăng cường khả năng tiếp cận và hấp thụ vốn của khu vực doanh nghiệp (DN): Khó khăn, thách thức và quyết tâm" ở Hà Nội sáng 22/8, TS Nguyễn Minh Thảo, Trưởng Ban Nghiên cứu Môi trường Kinh doanh và Năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) nhìn nhận, hiện nay vẫn có những "điểm nghẽn" trong khả năng hấp thụ vốn tín dụng của nền kinh tế.

Nhiều điểm nghẽn trong khả năng hấp thụ vốn tín dụng của nền kinh tế

Về nguyên nhân, theo đại diện CIEM, do vẫn còn một số hạn chế tồn tại như gói hỗ trợ lãi suất 2% chưa hiệu quả. Số liệu thống kê cho thấy, đến cuối tháng 3/2023, số tiền hỗ trợ lãi suất cho các khoản vay chỉ đạt khoảng 330 tỷ đồng, tương đương 0,83% nguồn lực bố trí (40.000 tỷ đồng).

Hạn chế khác đến từ việc doanh nghiệp khó tiếp cận được vốn từ các Quỹ phát triển Doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quỹ bảo lãnh tín dụng Doanh nghiệp nhỏ và vừa. Theo khảo sát của VCCI, chỉ có 7,34% số DN được hỏi đã tiếp cận được tín dụng từ Quỹ.

Cũng theo bà Nguyễn Minh Thảo, việc chậm hoàn thuế VAT; môi trường kinh doanh tiềm ẩn nhiều rủi ro; không những không cải thiện mà còn tạo thêm rào cản và gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp.

Trong khi đó, ở phía doanh nghiệp, nhiều doanh nghiệp cũng cho hay không đủ điều kiện vay vì nợ xấu, do bối cảnh kinh tế khó khăn lẫn phức tạp nên doanh nghiệp không dám mở rộng sản xuất, kinh doanh.

"Do đó, để giải quyết được bài toán vĩ mô này cần phải có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt hơn", TS Nguyễn Minh Thảo nói.

Nêu giải pháp khơi thông tài chính cho doanh nghiệp, về phía cung theo vị chuyên gia này cần tiếp tục hạ lãi suất để doanh nghiệp dễ dàng hơn trong tiếp cận vốn vay; Tiếp tục áp dụng các hỗ trợ về cho phép cơ cấu lại nợ, mua lại trái phiếu, các gói tín dụng; Phục hồi các kênh huy động vốn khác: chứng khoán, TPDN.

Bà thảo cũng cho rằng, cần hạ thấp các điều kiện để DN tiếp cận được vốn từ các Quỹ phát triển DNNVV, quỹ bảo lãnh tín dụng DNNVV; Triển khai hiệu quả các gói hỗ trợ về giảm, hoãn, giãn thuế; Coi trọng cải cách thể chế MTKD, giảm chi phí tuân thủ cho DN,...

Về phía cầu, theo bà Thảo cần tiếp tục triển khai hiệu quả các gói hỗ trợ người lao động: hỗ trợ tiền thuê nhà, cho vay ưu đãi hỗ trợ tạo việc làm thông qua Ngân hàng CSXH; Triển khai hiệu quả gói hỗ trợ giảm thuế VAT 2%.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban pháp chế Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhấn mạnh, vấn đề lớn nhất DN gặp phải hiện nay là ở sự đồng bộ trong chính sách và thực thi chính sách.

Về sự đồng bộ, trong khi Chính phủ và NHNN quyết liệt kéo mặt bằng lãi suất xuống, thì ở đâu đó, ở nhiều ngành khác có những chính sách làm chi phí kinh doanh tăng lên.

Ông Tuấn cũng cho rằng, tốc độ của quyết định hành chính quá chậm so với quyết định kinh doanh. Rất nhiều dự án đầu tư kéo dài hàng năm trời, nhiều nhà máy chưa thể đưa vào hoạt động theo đúng kế hoạch vì trục trặc ở khâu này, khó ở khâu khác.

"Nhiều DN kêu khó khăn nhất là phải chờ đợi các quyết định hành chính mà không biết chờ đến lúc nào. Cần sự đồng bộ chính sách của nhiều ngành để đẩy nhanh tốc độ của quyết định hành chính"- ông Tuấn nêu kiến nghị

Vấn đề thứ hai là thực thi chính sách. Ông Tuấn khẳng định chúng ta có chính sách tốt nhưng nếu thực thi không nhanh, không mạnh, không tốt thì chắc chắn hiệu ứng của chính sách sẽ bị giảm đi nhiều.

Thị trường bất động sản chủ yếu khó khăn về pháp lý

Về phía Ngân hàng Nhà nước, phát biểu kết luận tại Hội thảo, ông Đào Minh Tú – Phó Thống đốc thừa nhận, trong bối cảnh hiện nay, khó khăn còn kéo dài và không ai nói trước được sẽ kéo dài bao lâu, cần sự đồng bộ, thực thi trong quá trình triển khai chính sách.

Riêng với thị trường bất động sản, theo ông Tú, chủ yếu là khó khăn về mặt pháp lý. "Bất động sản và ngân hàng ngồi chung trên một chiếc thuyền. Bởi vốn của bất động sản hầu hết của ngân hàng, không có nghĩa bất động sản khó khăn là do ngân hàng. Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt các giải pháp tháo gỡ khó khăn của thị trường bất động sản, ngân hàng cũng đã tìm mọi cách, bởi lĩnh vực này là một trong những động lực tăng trưởng kinh tế. Chúng ta phải nhận diện đúng điểm nghẽn để có để tháo gỡ khó khăn hiện nay nhưng cũng cần bình tĩnh để chia sẻ với Chính phủ, các bộ ngành lúc này, vì chính sách đã rất quyết liệt, hàng ngày hàng giờ, mục tiêu cuối cùng là để nền kinh tế không trầm lắng, giải quyết được an sinh xã hội", ông Tú nói.

Đứng ở góc độ điều hành vĩ mô, theo Phó Thống đốc có những thứ thuộc về khó khăn thường xuyên, đó là ngân hàng phải điều tiết tiền tệ, đảm bảo mục tiêu quan trọng nhất là ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát đồng thời cũng đảm bảo hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, tuy nhiều lúc hai mục tiêu này có ngược chiều nhau nhưng những năm qua, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, hai mục tiêu này vẫn được đảm bảo.

Đối với vấn đề lãi suất, ông Tú cho biết: Giảm lãi suất nhưng phải đảm bảo khối lượng tín dụng, chất lượng tín dụng nhưng vẫn phải đảm bảo về tỷ giá, ổn định niềm tin của nhà đầu tư. Giảm lãi suất cho vay nhưng lại phải hạn chế giảm lãi suất huy động. Như vậy việc giảm lãi suất cho vay nhưng phải hạn chế giảm lãi suất huy động ở mức độ phù hợp là bài toàn khó.

Về tăng trưởng tín dụng đi kèm với việc tăng chất lượng tín dụng, đây cũng là bài toán khó.

Ông Tú cũng cho biết, thị trường tiền tệ bấy lâu này luôn 'gánh' cung ứng vốn cho nền kinh tế, cả vốn ngắn hạn, trung dài hạn. Thị trường trái phiếu, chứng khoán được kỳ vọng giải bài toán trung dài hạn cho nền kinh tế nhưng thời gian qua các thị trường này khó khăn, tín dụng lại phải gánh thêm bài toán vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế. Tuy nhiên thời gian tới mục tiêu gia tăng tín dụng vẫn phải đặt ra.

Trong thời gian tới, Phó Thống đốc yêu cầu các NHTM phải thể hiện nhiều hơn trách nhiệm với cộng đồng nhưng cũng phải đảm bảo an toàn, không để rơi vào tình trạng yếu kém về tài chính, tiếp theo là giảm các loại phí.

Thứ hai là cắt giảm thủ tục tiếp cận tín dụng, kích thích các doanh nghiệp vay vốn, lúc này phải chia sẻ với doanh nghiệp. Tuy nhiên bản chất của NHTM cũng là một DN, huy động tiền của người dân để cho vay vì vậy phải đảm bảo thanh khoản.

Thứ ba, chính sách cơ cấu, giãn hoãn lại nợ, Thông tư 02 đã được ban hành, tùy điều kiện thực tế sẽ có điều chỉnh phù hợp.

Thứ tư, việc ứng dụng công nghệ để tăng khả năng tiếp cận vốn cũng là một vấn đề đang được triển khai như Thông tư 06

Thứ năm, tích cực đối thoại với doanh nghiệp, chính quyền địa phương, các bộ ngành tăng cường trao đổi để có thể hỗ trợ DN.

Về điều hành chính sách tiền tệ, trong thời gian gian tới, NHNN sẽ tiếp tục điều hành CSTT linh hoạt, hợp lý, hiệu quả, phù hợp với điều kiện Việt Nam.