Các dịch vụ gọi xe ở Đông Nam Á chạy đua theo hướng di chuyển xanh

Grab của Singapore gần đây đã cam kết chuyển đổi sang các phương tiện phát thải thấp để đạt được mức độ trung hòa carbon vào năm 2040, bước đầu tiên là thay thế đội xe gọi xe trong thành phố bằng các phương tiện như vậy vào năm 2030.

Động thái này của Grab theo sau đối thủ lớn nhất GoTo, công ty được thành lập thông qua sự hợp nhất giữa Gojek của Indonesia và nền tảng thương mại điện tử địa phương Tokopedia. Gojek là một trong những công ty khởi nghiệp đầu tiên trong khu vực công khai các mục tiêu của mình về tính bền vững môi trường. Vào tháng 4 năm ngoái, họ đã thề sẽ cung cấp toàn bộ đội phương tiện xanh của mình đồng loạt vào năm 2030.

Hiện tại, GoTo đang "trên đường đạt được mục tiêu không phát thải", công ty cho biết mới đây trong một bản cập nhật về các mục tiêu môi trường, xã hội và quản trị của mình. Công ty nói thêm rằng, việc chuyển đổi toàn bộ đội xe sang xe điện EV vào năm 2030 đang đạt được "tiến bộ rõ ràng" thông qua các chương trình thử nghiệm với công ty năng lượng địa phương TBS Energi Utama, và hợp tác với các đối tác như nhà sản xuất xe điện Đài Loan Gogoro và Mitsubishi Motors.

Những nỗ lực này được đưa ra khi các chính phủ ở Đông Nam Á đặt ra các mốc thời gian để từ bỏ các phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch. Singapore có kế hoạch loại bỏ dần các loại xe đốt trong vào năm 2040. Ở Indonesia, chỉ xe máy điện sẽ được bán từ năm 2040, trong khi tất cả ô tô mới sẽ là xe điện toàn bộ là từ năm 2050.

Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn đặt câu hỏi về tính hiệu quả của các biện pháp và lợi ích đối với người tiêu dùng, do giá xe điện cao và cơ sở hạ tầng sạc hầu như chưa phát triển ở hầu hết các thành phố châu Á.

Walter Theseira, phó giáo sư kinh tế tại Đại học Khoa học Xã hội Singapore (SUSS) nhận định: "Nó có thể không có ý nghĩa ở nơi khác". Theseira nói thêm rằng, không rõ sự thay đổi sẽ kéo theo những gì. "Trong khi chi phí vận hành có thể sẽ giảm do hiệu suất cao hơn của xe điện và giá dầu cao hiện tại, nhưng chúng tôi cũng phải xem xét rằng ở một số thị trường, nhiên liệu được trợ giá và vẫn chưa rõ liệu các nhà khai thác thúc đẩy điện khí hóa có phải xây dựng mạng lưới tính phí của riêng họ hay không".

Hoạt động tại 8 quốc gia Đông Nam Á với khoảng 2,8 triệu tài xế, Grab cho biết: "Một phần cốt lõi trong chiến lược của Grab là giúp xây dựng một hệ sinh thái xe EV toàn diện phục vụ cho tầng lớp trung lưu ", công ty cho biết trong báo cáo mới nhất về môi trường, xã hội và quản trị được công bố vào tháng 5.

Grab đã điều hành đội dịch vụ gọi xe bằng xe điện tại Indonesia với khoảng 8.500 xe, với kế hoạch tăng con số này lên 26.000 xe vào năm 2025. Hãng này đã hợp tác với Tập đoàn ô tô Hyundai để triển khai các chương trình ở Singapore, Indonesia và Việt Nam nhằm khuyến khích các tài xế sử dụng xe điện nhiều hơn.

Tại Thái Lan, công ty gần đây đã hợp tác với công ty con cho thuê của Kasikornbank trong một chương trình cho vay cho phép các tài xế mua xe điện với mức chiết khấu lý tưởng.

Có thể thấy, dịch vụ gọi xe và giao hàng đang bùng nổ ở Đông Nam Á. Thị trường kết hợp cho các dịch vụ đạt tổng trị giá khoảng 13 tỷ đô la vào năm 2021 và dự kiến sẽ đạt 42 tỷ đô la vào năm 2025, theo Statista. Và khi lĩnh vực này phát triển, nhiều nhà đầu tư muốn thấy các công ty nâng cao tiêu chuẩn liên quan đến hoạt động môi trường và xã hội cũng như quản trị công ty.

Grab và Gojek đã quảng cáo về những thành tựu của họ trong các lĩnh vực xã hội và quản trị doanh nghiệp, nhưng những nỗ lực về môi trường của họ đang được các nhà đầu tư theo dõi chặt chẽ, đặc biệt là khi cả hai đã công khai nước đi bền vững của mình.

Và tất nhiên, họ phải đối mặt với một thách thức khó khăn, vì doanh nghiệp của họ được xây dựng dựa trên các phương tiện chạy bằng xăng. Việc chuyển đổi sang các phương tiện thân thiện với môi trường hơn có thể ngăn cản nỗ lực đáp ứng nhu cầu hiện tại và tương lai.

Bên ngoài Đông Nam Á, những hãng gọi xe của Trung Quốc và Mỹ đang tiến hành kế hoạch chuyển đổi của họ. Tại Trung Quốc, các nhà sản xuất xe điện như BYD đã cung cấp các đội xe điện tùy chỉnh cho Didi Chuxing, nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ. Uber và Lyft đã thông báo rằng tất cả các phương tiện trên nền tảng của họ sẽ chạy bằng điện vào năm 2030, vì bang California quê hương của họ có kế hoạch cấm bán xe chạy xăng mới vào năm 2035.

Mặt khác, giá dầu toàn cầu tăng gần đây có thể giúp thúc đẩy sự chuyển dịch của Grab và Gojek sang phương thức di chuyển sạch hơn. Giám đốc điều hành Grab Anthony Tan lưu ý rằng, tác động của giá nhiên liệu cao hơn đã dẫn đến việc "tăng phínhẹ" ở Singapore và Việt Nam, mặc dù công ty "chưa nhận thấy tác động đáng kể đến nhu cầu di chuyển".

Nhà điều hành taxi lớn nhất Singapore ComfortDelGro - cũng đang thử nghiệm dịch vụ gọi xe của riêng mình - đã tăng giá vé vào tháng 3 lần đầu tiên trong một thập kỷ, với lý do chi phí nhiên liệu tăng 10%. Nhà điều hành khoảng 10.000 xe taxi này cũng sẽ tung ra 400 xe taxi chạy điện hoàn toàn trong năm nay và đến năm sau sẽ có 1.000 xe điện và 7.000 chiếc hybrid khác. 

Tuy nhiên, trong ngắn hạn, lợi ích cho người dùng có thể bị hạn chế, với giá vé cao hơn hoặc ít khả dụng hơn trong giờ cao điểm. Walter Theseira, phó giáo sư kinh tế tại Đại học Khoa học Xã hội Singapore (SUSS) nhấn mạnh rằng, các bên liên quan phải tìm ra cách nhanh chóng tính phí các đội xe điện lớn một cách khéo léo, linh hoạt phù hợp khi nhu cầu tăng cao.