Covid-19 làm gián đoạn dịch vụ y tế khiến bệnh lao trầm trọng hơn

Báo cáo lao toàn cầu năm 2021 của WHO cho biết, vào năm 2020, có nhiều người chết vì hơn, với số người được chẩn đoán bệnh lao và điều trị hoặc được cung cấp điều trị dự phòng lao ít hơn nhiều so với năm 2019. Đồng thời, chi tiêu tổng thể cho các dịch vụ lao thiết yếu đều giảm.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đánh giá tác động ngắn hạn của đại dịch Covid-19 lên số ca tử vong do lao trong năm 2020. Kết quả cho thấy, tử vong do lao sẽ tăng đáng kể trong năm 2020 và sẽ ảnh hưởng đến nhóm bệnh nhân lao dễ bị tổn thương nhất. 

Nếu như tình hình phát hiện bệnh nhân trên toàn cầu giảm 25%-50% trong vòng 3 tháng (so sánh với mức độ phát hiện trước khi xảy ra đại dịch), sẽ có thêm khoảng 200.000 – 400.000 ca tử vong do lao. Mô hình cũng dự báo số người mắc lao có thể tăng thêm 1 triệu ca mỗi năm trong giai đoạn 2020 – 2025.

Thách thức lớn nhất hiện nay đối với việc phòng chống lao là là gián đoạn khả năng tiếp cận các dịch vụ lao và giảm các nguồn lực. Ở nhiều quốc gia, nguồn nhân lực, tài chính và các nguồn lực khác dành cho bệnh lao đã được phân bổ lại để ứng phó với Covid-19, hạn chế sự sẵn có của các dịch vụ thiết yếu.

Thứ hai, giãn cách khiến người bệnh khó tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc, điều trị lao hơn.

Các dịch vụ về bệnh lao nằm trong số nhiều dịch vụ khác bị gián đoạn bởi đại dịch Covid-19 vào năm 2020, nhưng tác động lên bệnh lao đặc biệt nghiêm trọng.

Những thách thức đối với việc cung cấp và tiếp cận các dịch vụ lao thiết yếu có nghĩa là nhiều người mắc lao không được chẩn đoán vào năm 2020. Do đó, số người mới được chẩn đoán mắc lao và những người đã mắc lao được báo cáo đã giảm từ 7,1 triệu người năm 2019 xuống còn 5,8 triệu người vào năm 2020.

WHO ước tính rằng khoảng 4,1 triệu người hiện đang mắc bệnh lao nhưng chưa được chẩn đoán mắc bệnh hoặc chưa báo cáo chính thức cho các cơ quan chức năng quốc gia.

Việc cung cấp điều trị dự phòng lao cũng bị cắt giảm. Khoảng 2,8 triệu người truy cập dịch vụ này vào năm 2020, giảm 21% kể từ năm 2019. Ngoài ra, số người được điều trị lao kháng thuốc giảm 15%, từ 177. 000 ca năm 2019 xuống 150. 000 ca năm 2020, tương đương chỉ khoảng 1/3 trong số những người có nhu cầu.

Theo WHO, các mục tiêu chống lao toàn cầu đang đi chệch hướng và ngày càng có vẻ xa ngoài tầm với, tuy nhiên vẫn có một số thành công nhất định: Trên toàn cầu, mức giảm số ca tử vong do lao từ năm 2015 đến năm 2020 là 9,2%, đạt ¼ mục tiêu là 35% đến năm 2020; số người mắc bệnh lao mỗi năm (so với dân số) đã giảm 11% từ năm 2015 đến năm 2020, đạt hơn ½ mục tiêu là 20% đến năm 2020.