Dự thảo Luật tố cáo có chấp nhận đơn nặc danh?

Năm 2016, cụ Nguyễn Quang Lộc (huyện Thanh Chương, Nghệ An) từng bị kẻ lạ mặt chém sau khi tố cáo sai phạm của chính quyền xã (Ảnh: Thanh Niên).

Sáng 29.5, Quốc hội nghe Tổng Thanh tra Chính phủ Phan Văn Sáu, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đọc tờ trình về dự án Luật tố cáo (sửa đổi). Một trong những vấn đề đáng chú ý là việc xử lý với đơn tố cáo nặc danh, trong quá trình soạn thảo dự án Luật tố cáo (sửa đổi) đã có hai luồng ý kiến khác nhau.

Theo luồng ý kiến thứ nhất, quy định của Đảng và Luật tố cáo hiện hành chưa chấp nhận xem xét, giải quyết đơn tố cáo không rõ, họ tên địa chỉ người tố cáo. Trong những năm qua các cơ quan nhà nước mới chỉ giải quyết được 87,4% tổng số đơn tố cáo có danh, trong đó có đến  59,3% là tố cáo sai và 28,3% tố cáo có đúng, có sai. Nếu như Luật quy định việc giải quyết tố cáo nặc danh sẽ gây khó khăn cho các cơ quan nhà nước trong quá trình xem xét, giải quyết. Trường hợp người tố cáo lợi dụng quyền tố cáo để tố cáo nặc danh sai sự thật thì không có căn cứ để xem xét, xử lý trách nhiệm đối với người tố cáo.

Luồng ý kiến thứ hai cho rằng, thực tế không ít trường hợp người tố cáo còn bị trả thù, bị trù dập, trong khi đó mặc dù có quy định nhưng việc bảo vệ người tố cáo còn rất khó khăn. Do đó, nhiều người không dám tố cáo hành vi vi phạm pháp luật. Để kịp thời phát hiện và xử lý đối với các hành vi vi phạm, cần quy định về việc giải quyết tố cáo đối với trường hợp người tố cáo không ghi họ tên, địa chỉ của mình.

Ảnh minh họa: Vnmedia

"Chính phủ cho rằng luồng ý kiến thứ nhất là phù hợp nên đã thể hiện nội dung này vào dự thảo Luật" - Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết.

Về vấn đề này, theo ông Nguyễn Khắc Định - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội (cơ quan thẩm tra dự án Luật) cho biết: Đa số các thành viên Ủy ban Pháp luật tán thành với dự thảo Luật là không quy định về giải quyết đối với đơn tố cáo nặc danh.

"Bởi vì, tố cáo là quyền của công dân, để thực hiện quyền thì công dân phải nhân danh chính mình tham gia vào quan hệ pháp luật và phải chịu trách nhiệm nếu cố tình tố cáo sai sự thật. Nếu quy định tiếp nhận và giải quyết đối với đơn tố cáo nặc danh sẽ gây khó khăn cho cơ quan, người có thẩm quyền trong việc xác minh, xử lý thông tin giải quyết tố cáo, gây tốn kém chi phí của nhà nước, dễ xảy ra tình trạng lợi dụng quy định để tố cáo tràn lan, sai sự thật..." - ông Định cho biết.

Tuy nhiên, một số thành viên của Ủy ban Pháp luật cho rằng, Luật cần quy định rõ trường hợp tuy là đơn tố cáo nặc danh nhưng có gửi kèm theo chứng cứ, nội dung rõ ràng (như các tài liệu, vật chứng, ảnh, đoạn băng ghi hình, ghi âm…), cơ quan, người có thẩm quyền phải có trách nhiệm tổ chức việc xác minh, xử lý nhằm tránh bỏ lọt hành vi vi phạm pháp luật.

"Quy định như vậy là phù hợp với điều kiện hiện nay khi mà cơ chế bảo vệ người tố cáo chưa có hiệu quả, vì nhiều lý do mà người tố cáo không dám hoặc không muốn đứng tên, thậm chí có trường hợp còn mạo danh người khác..." - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nói.

Nhìn nhận về các quy định về bảo vệ người tố cáo trong dự thảo Luât, cơ quan thẩm tra cho rằng, quy định này vẫn còn chung chung, chưa xác định rõ cơ quan nào chịu trách nhiệm chính trong việc bảo vệ người tố cáo. "Chưa làm rõ cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong công tác này, chưa đánh giá tác động của quy định này về phương thức, biện pháp bảo vệ, về nguồn nhân lực, kinh phí, phương tiện, cơ sở vật chất phục vụ cho việc bảo vệ người tố cáo" - ông Nguyễn Khắc Định cho hay.