HoREA: Dành nguồn thu từ đấu giá đất, lợi nhuận xổ số kiến thiết để phát triển quỹ đất

Theo HoREA, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã đổi mới tư duy kinh tế về đất đai thể hiện trong quy định Nhà nước đầu tư phát triển quỹ đất để đáp ứng cho nhu cầu sử dụng đất của các dự án đầu tư và cơ chế quỹ phát triển đất ứng vốn cho tổ chức phát triển quỹ đất để thực hiện các dự án tạo quỹ đất; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng cho các dự án khác.

HoREA nhận thấy, trước hết cần quán triệt Nghị quyết của Đảng và quy định của Hiến pháp, pháp luật về sở hữu đất đai, theo đó đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Quyền sử dụng đất là một loại tài sản và hàng hóa đặc biệt nhưng không phải là quyền sở hữu để luật hóa vào Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 16/06/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã chỉ đạo "Chính sách tài chính về đất đai phải bảo đảm hài hòa về lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư...".

HoREA cho rằng, nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hàng năm của địa phương không nhiều, nhất là đối với các tỉnh vùng sâu vùng xa, ngay cả TP.HCM thì nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất năm 2021 cũng chỉ có 11.229 tỷ đồng. Vì thế, nếu trích 10% thì cũng chỉ được 1.122 tỷ đồng, không đáp ứng được yêu cầu về vốn để thực hiện nhiệm vụ của quỹ phát triển đất và tổ chức phát triển quỹ đất.

"Hiệp hội đề nghị xem xét bổ sung thêm nguồn thu từ việc dành một tỷ lệ nhất định nguồn thu từ tiền trúng đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, lợi nhuận xổ số kiến thiết trong năm của địa phương để tạo nguồn tài chính cho quỹ phát triển đất", ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA kiến nghị.

Bên cạnh đó, HoREA cho rằng có một số khoản chi tài chính của quỹ phát triển đất không thể trực tiếp tái tạo nguồn thu tài chính như thực hiện các dự án đầu tư công. Nhưng sau đó, Nhà nước sẽ thu lại hiệu quả về kinh tế xã hội, trong đó có thu ngân sách nhà nước sau khi các dự án đầu tư công này đưa vào khai thác sử dụng.

Mặt khác, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định Nhà nước thu hồi đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện tạo quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện các dự án nhưng chưa đầy đủ vì chưa bao gồm các dự án đầu tư công cũng là dự án sử dụng quỹ đất do Nhà nước tạo lập, mà đây là đối tượng phục vụ chủ yếu, ưu tiên của các tổ chức phát triển quỹ đất khi tạo lập quỹ đất.

Dự thảo cũng quy định, Nhà nước thu hồi đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện tạo quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện các dự án nhưng chưa đầy đủ vì chưa bao gồm phương thức đấu thầu dự án có sử dụng đất đối với quỹ đất do Nhà nước tạo lập.

HoREA nhận thấy, tổ chức phát triển quỹ đất là đơn vị sự nghiệp công hoặc doanh nghiệp cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích của Nhà nước muốn hoạt động hiệu quả vừa phải có nguồn vốn tài chính ban đầu đủ lớn để hoạt động, vừa phải xây dựng được cơ cấu, tổ chức, chức năng nhiệm vụ và cơ chế hoạt động vừa chủ động, năng động (chủ động, năng động tương tự doanh nghiệp tư nhân).