Một năm tất bật chống dịch Covid-19: Những tiền lệ chưa từng có

Ngày tận cùng năm 2019, Trung Quốc công bố ca bệnh Covid-19 đầu tiên, bắt đầu 1 năm chống dịch chật vật của cả thế giới. Tròn 1 năm (31/12/2020), thế giới có hơn 83,4 triệu ca Covid-19, gần 1,82 triệu ca tử vong. Trong khi đó, Việt Nam sớm khống chế được dịch Covid-19. Hiện chúng ta có 1.465 ca Covid-19 và 35 ca tử vong. 

Chúng ta đã luôn đi trước 1 bước trong các phương pháp phòng dịch và làm những điều chưa từng có tiền lệ. 

Ngay khi ca bệnh đầu tiên được Trung Quốc công bố ngày 31/12/2019, Bộ Y tế ngay lập tức đã họp khẩn để bàn cách ứng phó. Chúng ta nhận định, nguy cơ dịch Covid-19 vào Việt Nam rất cao do các ca bệnh xuất phát từ Trung Quốc, có biên giới dài với Việt Nam, giao lưu thương mại, du lịch giữa hai nước rất lớn, đường mòn lối mở về. Do đó, Việt Nam đã lập tức kích hoạt hệ thống phòng dịch trên cả nước, theo 4 kịch bản mà chúng ta đã xây dựng trước đó, chuẩn bị cho tình huống xấu nhất xảy ra.

Ngày 16/1/2020, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam có ý kiến chỉ đạo về dịch bệnh viêm phổi tại Trung Quốc và khả năng lây lan vào Việt Nam.

Bộ Y tế đã ban hành kế hoạch ứng phó với dịch bệnh theo quy định và theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới; tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra giám sát và phòng, chống dịch bệnh; bảo đảm đủ phương tiện, vật tư, trang thiết bị và hướng dẫn chuyên môn, kỹ thuật cho các địa phương. Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 125/QĐ-BYT về việc ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh viêm phổi cấp do chủng virus corona mới (nCoV).

Ngày 23/1 (29 Tết), Việt Nam phát hiện ca bệnh Covid-19 đầu tiên là hai cha con người Vũ Hán (Trung Quốc) - nơi xuất phát các ca bệnh đầu tiên trên thế giới. Hai bệnh nhân này được điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM). 

Cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo quyết liệt phòng, chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp (Covid-19).

Ngày 29/1, BCH Trung ương ban hành công văn số 79 về việc phòng, chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra. 

Ngày 30/1, Thủ tướng ký quyết định thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona gây ra, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam làm Trưởng ban Chỉ đạo.

Lần đầu phong tỏa 1 xã vì Covid-19

Từ ngày 23/3 - 13/2, một nhóm công nhân sang Vũ Hán học tập và trở về, mang theo virus SARS-CoV-2 và lây nhiễm sang nhiều người khác. Tổng cộng có 16 người bị nhiễm trông giai đoạn này.

Đặc biệt, tại Sơn Lôi (Bình Xuyên, Vĩnh Phúc) đã có 11 ca mắc Covid-19. Lập tức, Ban Chỉ đạo đã quyết định phong tỏa Sơn Lôi, với gần 11.000 dân, "nội bất xuất, ngoại bất nhập" trong vòng 21 ngày (từ 13/2 - 4/3). Phong tỏa 1 xã vì dịch bệnh là điều chưa từng có ở Việt Nam.

Ngày 6/3, Hà Nội công bố ca bệnh đầu tiên, bệnh nhân (BN) 17. Bệnh nhân này trở về từ Pháp, tuy nhiên đã không trung thực khai báo, không thực hiện cách ly nên đã lây cho 3 người khác. Đến lượt nhiều khu phố, ngôi nhà ở Hà Nội phải phong tỏa.

Đáng nói, trong số này có BN19 (bác của BN17) đã có tình trạng bệnh rất nặng, phải thở máy, lọc máu ECMO, nằm điều trị gần 3 tháng mới phục hồi. Đây là một trong 2 bệnh nhân Covid-19 nặng nhất, được cứu sống một cách kỳ diệu nhờ các bác sĩ của Việt Nam.

Ngày 16/3, Việt Nam yêu cầu tất cả mọi người đeo khẩu trang tại các nơi công cộng có tập trung đông người. 

Ngày 18/3, Thủ tướng quyết định tạm dừng cấp thị thực cho người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam; hạn chế các chuyến bay từ vùng dịch. Chúng ta là một trong những nước đầu tiên trên thế giới mạnh dạn đưa ra quyết định này, hạn chế người nước ngoài vào Việt Nam, giảm bớt nguy cơ Covid-19 thâm nhập. 

Ngày 20/3, Bộ Y tế thông báo 2 nữ điều dưỡng của Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai mắc Covid-19 (BN86, BN87), từ đây có tổng cộng 46 bệnh nhân liên quan, trong đó Công ty Trường Sinh có 27 người (kể cả 1 người nhà nhân viên). Bệnh viện Bạch Mai lập tức bị phong tỏa trong vòng 28 ngày. Đây là bệnh viện đầu tiên bị phong tỏa ở Việt Nam. 

Trong ngày 20/3, Bộ Y tế thông tin một BN là phi công người Anh (BN91) có liên quan đến quán Bar Buddha, TP.HCM. Sau đó, phát hiện tất cả 18 bệnh nhân (trực tiếp và thứ phát) liên quan ổ dịch này.

Lần đầu cả nước cách ly xã hội vì Covid-19

Ngày 31/3,  Thủ tướng ban hành Chỉ thị số 16 về việc thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19. Chỉ thị có hiệu lực thi hành từ 0h ngày 1/4/2020 trên phạm vi toàn quốc. Cả nước thực hiện cách ly toàn xã hội (giãn cách xã hội) trong vòng 15 ngày. Đây cũng là điều chưa từng có ở Việt Nam.

Ngày 6/4, ca bệnh BN243 được phát hiện tại thôn Hạ Lôi (Mê Linh, Hà Nội). Đến 15/4, đã có 13 bệnh nhân được phát hiện. Thôn Hạ Lôi 28 ngày với khoảng 13.000 người được cách ly. 

Ngày 15/4, Thủ tướng yêu cầu 28 tỉnh, thành phố "nguy cơ cao" và "nguy cơ" lây nhiễm tiếp tục cách ly xã hội đến ít nhất hết ngày 22/4. 

Ngày 24/4, Thủ tướng ban hành Chỉ thị 19 về việc tiếp tục thực hiện phòng, chống dịch Covid-19 trong tình hình mới.

Ngày 24/7, sau 99 ngày không phát hiện ca lây nhiễm trong cộng đồng, Đà Nẵng trở thành tâm điểm của cả nước khi phát hiện 1 ca Covid-19 trong cộng đồng, mất dấu F0. Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn 2 của cuộc chiến Covid-19. 

Ngày 28/7, Đà Nẵng thực hiện giãn cách xã hội ở nhiều quận, huyện theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng.

Ngày 29/7, Hà Nội có ca mắc đầu tiên trong cộng đồng ở đợt dịch 2. BN 23 tuổi ở Mễ Trì Thượng, Mễ Trì, Nam Từ Liêm.

Ngày 31/7, Việt Nam có ca Covid-19 đầu tiên tử vong ở bệnh nhân có nhiều bệnh lý nền. Sau đó, liên tiếp có các bệnh nhân Covid-19 tử vong, lên đến 35 ca. Đây đều là người có bệnh lý nền nặng (tim mạch, ung thư, đái tháo đường, suy thận..., đang là bệnh nhân nội trú tại các bệnh viện ở Đà Nẵng).

Tuy nhiên, sau đó, dịch tại Đà Nẵng và một số tỉnh lân cận đã được khống chế nhờ những quyết định cách ly, truy vết, phong tỏa, điều trị thần tốc, quyết liệt. 

Ngày 7/9, Bộ Y tế thông tin Việt Nam không có ca mắc Covid-19 mới và Việt Nam đã khống chế và kiểm soát thành công dịch tại Đà Nẵng và một số địa phương khác.

Ngày 30/11, sau gần 90 ngày không ghi nhận ca mắc Covid-19, TP.HCM ghi nhận 4 ca mắc mới, trong đó có 1 ca lây trong khu cách ly và 3 ca lây ngoài cộng đồng. 

Ngày 17/12, Học viện Quân y đã thử nghiệm vắc xin ngừa Covid-19 do Công ty Nanogen (Việt Nam) sản xuất trên người tình nguyện. Theo đó, 3 giai đoạn thử nghiệm sẽ dự tính kết thúc vào cuối năm 2021. Tuy nhiên, nếu mọi chuyện thuận lợi, đến giữa năm 2021, Việt Nam sẽ hoàn thành giai đoạn thử nghiệm và hy vọng sớm có vắc xin Covid-19 made in Việt Nam dùng đại trà cho người dân. 

Ngày 26/12, TP.HCM đã phát hiện 1 ca Covid-19 là người nhập cảnh trái phép (BN1440). Sau khi truy vết, cơ quan chức năng đã phát hiện cùng nhập cảnh chui với BN1440 còn 4 người khác và 1 lái xe. 4/6 người đã dương tình với Covid-19. TP.HCM và một số tỉnh đã phải căng mình truy vết tìm F1, F2 của các ca bệnh này. 

Các kết quả xét nghiệm ban đầu cho thấy, chưa có ca F1 và F2 nào của các bệnh nhân này mắc Covid-19. Việt Nam cảnh báo về tình trạng nhập cảnh trái phép và kêu gọi người dân tuân thủ các biện pháp phòng dịch, bảo vệ sức khỏe của mình và gia đình, cộng đồng. 

Xử lý nghiêm các trường hợp nhập cảnh trái phép

Tại cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch bệnh Covid-19 diễn ra chiều 31/12/2020, Ban Chỉ đạo nhận định, dịch bệnh ở một số nước trong khu vực diễn biến phức tạp, đường biên giới của Việt Nam rất dài, nên dù các lực lượng biên phòng, công an cửa khẩu đã căng mình chốt chặn hơn 1 năm qua nhưng hàng ngày vẫn có những trường hợp nhập cảnh trái phép.

Qua phân tích, Thường trực Ban Chỉ đạo nhận định có hai loại đối tượng nhập cảnh trái phép. Thứ nhất là người nước ngoài nhập cảnh trái phép vào Việt Nam thường theo các đường dây có tổ chức. Chúng ta phải tăng cường đấu tranh, xử lý nghiêm đối với các đối tượng, đường dây tổ chức nhập cảnh trái phép.

Thứ hai là người Việt Nam nhập cảnh trái phép nhưng sợ, ngại cách ly, chưa nhận thức hết được sự nguy hiểm dịch bệnh. Vì vậy, Thường trực Ban Chỉ đạo đề nghị tất cả các địa phương, chính quyền cơ sở tăng cường tuyên truyền đến mọi gia đình những người có người thân ở nước ngoài nếu có nhu cầu về nước phải theo con đường chính thống, hợp pháp, thực hiện nghiêm các biện pháp cách ly. Không thể vì ngại cách ly mà gây nguy hiểm cho cộng đồng và cả đất nước.