Nên tạm ngừng sản xuất lúa vụ 3

Sẽ không còn là thế mạnh xuất khẩu

Thực tế cho thấy, trước tình hình quan trọng của an ninh lương thực, đặc biệt là lúa gạo, nên trong những năm gần đây, rất nhiều nước trên thế giới đã chủ động gia tăng mở rộng diện tích lúa. Nhiều nước từ chỗ không xuất khẩu gạo, nay cũng tham gia vào thị trường, còn những nước vốn phải nhập khẩu gạo, thì đang chuyển dần sang chủ động nguồn lương thực sản xuất trong nước.

Không tiêu thụ được lúa gạo, khiến sản xuất và đời sống của nông dân gặp nhiều khó khăn.

Số liệu của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cung cấp cho thấy, cả Thái Lan, Ấn Độ, Pakistan… đều đang có lượng tồn kho lớn. Trong đó, tồn kho gạo của Thái Lan đã lên mức kỷ lục từ khi thực hiện chính sách hỗ trợ mua lúa giá cao cho nông dân từ cuối năm 2011. Hiện tại, tồn kho thực tế của Thái Lan dự đoán ở mức 17 triệu tấn và chỉ dành riêng cho xuất khẩu. Còn tại Ấn Độ, lượng gạo tồn kho cũng đã tăng lên mức 36 triệu tấn, trong khi nhu cầu sử dụng trong nước chỉ khoảng 12 – 14 triệu tấn.

Ông Phạm Văn Bảy – Phó Chủ tịch VFA cho biết thêm, bên cạnh lượng tồn kho lớn, nhiều quốc gia nhập khẩu gạo như Campuchia, Myanmar, Indonesia... cũng đang đẩy mạnh hoạt động phát triển sản xuất lúa cho nhu cầu sử dụng trong nước, tiến tới xuất khẩu gạo. Đặc biệt, trong vài năm tới, Myanmar sẽ trở thành cường quốc về xuất khẩu gạo. Hiện tại, Myanmar đang có 8 triệu ha đất sản xuất lúa, năng suất từ 1,2 – 2 tấn/ha. Khi hệ thống thủy lợi được xây dựng hoàn chỉnh, Myanmar còn có thể đưa vào trồng lúa thêm 3 triệu ha nữa.

Ngừng sản xuất lúa vụ 3

Theo VFA, lượng gạo doanh nghiệp mua vào đết hết tháng 5 khoảng 4,5 triệu tấn, xuất khẩu được 2,8 triệu tấn nên lượng tồn kho còn khá lớn (khoảng 1,7 triệu tấn). Tại ĐBSCL, nhiều doanh nghiệp chuyên xuất khẩu lúa gạo đang bí đầu ra nên thương lái và các đoanh nghiệp nhỏ cũng “án binh bất động”. Ông Nguyễn Văn Hồng, thương lái chuyên thu mua lúa ở chợ lúa gạo Bà Đắc (Cái Bè, Tiền Giang) cho biết: “Nông dân kêu lúa ế là đúng, vì chúng tôi không có đơn hàng thì không thể mua được. Vụ đông xuân vừa rồi, thấy giá lúa thấp nhiều thương lái “ôm” lúa chờ giá. Giờ giá lúa xuống thấp hơn, không lo bán tháo thu hồi vốn thì cũng chết”.

Ông Lâm Anh Tuấn – Giám đốc Công ty Lương thực Thịnh Phát cho rằng, các doanh nghiệp đang gặp khó không chỉ vì khủng hoảng thừa, điều đáng lo nữa là chất lượng lúa vụ hè thu rất thấp, ảnh hưởng của thời tiết, nắng nóng và thiếu nước khiến hạt gạo đục, xám nên khó chế biến thành gạo xuất khẩu. “Nếu trách doanh nghiệp mua lúa giá thấp lúc này là không đúng. Hạt lúa chất lượng kém không đủ điều kiện chế biến gạo thành phẩm xuất khẩu thì không thể mua giá cao được, có mua vào cũng không bán được” – ông Tuấn nói.

Về dài hạn, để hạn chế tình trạng thừa gạo, giá xuống thấp, ông Nguyễn Hùng Linh - Giám đốc Công ty Du lịch Thương mại Kiên Giang cho rằng, nên giảm bớt lượng lúa trong nước bằng cách chuyển diện tích sang trồng các loại cây trồng khác có giá trị kinh tế hơn. “Thậm chí, 2 năm qua, ĐBSCL đã làm lúa vụ 3 rồi, năm nay nên tạm ngừng sản xuất vụ 3 vừa để cho đất nghỉ ngơi, vừa giúp giảm tồn kho trong nước”- ông Linh đề xuất.

Theo VFA, trong thời điểm này Việt Nam chỉ nên định hướng xuất khẩu gạo ở mức từ 6 – 6,5 triệu tấn mỗi năm, nhưng chất lượng sản phẩm phải tăng dần. Bằng cách này, Việt Nam từng bước nâng giá xuất khẩu lên, từ đó, giá gạo trong nước cũng sẽ tăng theo. 

Hữu Danh- Thuận Hải