Ngân hàng tạm ngưng cấp vốn dự án cao tốc Diễn Châu – Bãi Vọt, nguy cơ vỡ phương án tài chính

Dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đoạn Diễn Châu – Bãi Vọt (Nghệ An - Hà Tĩnh) được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 52/2017/QH14 ngày 22/11/2017 và Chính phủ ban hành Nghị quyết số 20/NQ-CP ngày 28/3/2018 để triển khai thực hiện.

Dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đoạn Diễn Châu – Bãi Vọt có chiều dài khoảng 50 km, đi qua Nghệ An (44,4 km) và Hà Tĩnh (4,9 km), với tổng vốn đầu tư 11.150 tỷ đồng. Dự án án sử dụng phần vốn góp Nhà nước (VGF) để đánh giá tài chính thương mại, được cập nhật quy định chuyển tiếp của Luật PPP và các Nghị định hướng dẫn trong quá trình đàm phán Hợp đồng dự án.  Trong đó nguồn vốn nhà đầu tư huy động khoảng 5.090 tỷ đồng, còn lại là vốn Nhà nước.

Dự án cao tốc Diễn Châu – Bãi Vọt triển khai với nhiều giải pháp khắc phục các tồn tại của các dự án triển khai trước đây như: nhà nước hỗ trợ toàn bộ kinh phí GPMB và một phần chi phí xây dựng để tăng tính khả thi; dự án được xây dựng mới đảm bảo sự lựa chọn cho người sử dụng; mức phí dịch vụ sử dụng đường bộ được xác định ngay từ ban đầu sẽ làm giảm rủi ro cho Nhà đầu tư và Ngân hàng cung cấp tín dụng...

Đây là dự án đầu tiên trong 3 cao tốc Bắc Nam theo hình thức công tư PPP được triển khai. Nhà đầu tư là Liên danh Công ty TNHH Hòa Hiệp - Công ty CP Tập đoàn CIENCO4 - Công ty TNHH Đầu tư Núi Hồng - Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn - Công ty CP Đầu tư và Xây dựng VINA2. Doanh nghiệp dự án là Công ty CP Đầu tư Phúc Thành Hưng.

Mặc dù, dự án đang được triển khai, nhưng đang có nguy cơ bị vỡ phương tán tài chính do Luật đối tác công tư (PPP) mới ban hành siết chặt "chia sẻ doanh thu tăng/giảm tại các dự án BOT" để giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư, ngân hàng. Từ đó, làm cho dự án bị trì trệ, do Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tạm ngưng cấp vốn cho dự án. 

Theo đó, dự án cao tốc Diễn Châu – Bãi Vọt sẽ không được áp dụng cơ chế chia sẻ doanh thu theo quy định tại Điều 82 Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư số 64/2020/QH14 (Điều 82 Luật PPP) để giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng tài trợ vốn như các dự án BOT mới được áp dụng cơ chế theo quy định của Luật PPP.

Vì vậy, ngân hàng BIDV cho rằng, thời gian qua, các dự án BOT giao thông đã triển khai bộc lộ nhiều khó khăn vướng mắc, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến cơ chế, chính sách, dẫn đến nhiều dự án không đảm bảo phương án tài chính, doanh thu không đạt theo dự kiến tại hợp đồng, gặp khó khăn trong việc trả nợ, đã ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng, khách hàng.

Để giảm thiểu rủi ro trong cấp tín dụng đối với các dự án BOT mới, BIDV đã làm việc với nhà đầu tư cao tốc Diễn Châu – Bãi Vọt, cũng như tham dự các buổi làm việc với Bộ GTVT và có kiến nghị cấp thẩm quyền xem xét chấp thuận cho dự án được áp dụng cơ chế chia sẻ doanh thu theo quy định tại Điều 82 Luật PPP. Trường hợp dự án được áp dụng cơ chế chia sẻ doanh thu, BIDV sẽ tiến hành thẩm định xem xét cấp tín dụng theo quy định.

Hiện, Bộ GTVT đã ban hành Thông báo số 258/TN-BGTVT kết luận nội dung buổi họp với ngân hàng và Nhà đầu tư cao tốc Diễn Châu- Bãi Vọt nêu rõ: "Căn cứ chủ trương đầu tư Dự án đã được phê duyệt, quy định tại điều khoản chuyển tiếp của Luật PPP (Điều 101) và ý kiến của các bộ ngành liên quan, Hợp đồng Dự án BOT Diễn Châu – Bãi Vọt không thuộc diện áp dụng cơ chế chia sẻ doanh thu tăng/giảm theo quy định tại Điều 82 Luật PPP. Việc điều chỉnh chủ trương Dự án không khả thi do thuộc thẩm quyền Quốc hội quyết định. Ngoài ra, việc điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án không phù hợp với Điều 82 Luật PPP".

Căn cứ vào những kết luận từ Bộ GTVT, phía ngân hàng BIDV đã tạm ngưng bố trí vốn cho dự án BOT Diễn Châu – Bãi Vọt, điều này khiến cao tốc trọng điểm trên có nguy cơ vỡ trận.