Dự thảo Nghị định sửa đổi bổ sung một số điều Nghị định số 72/2025 của Chính phủ quy định về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân hiện đang được quan tâm khi Bộ Công Thương bổ sung nội dung "các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện nhưng chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây".

Theo báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), do ảnh hưởng của tình hình địa chính trị trên thế giới, chi phí mua điện tăng cao trong giai đoạn 2022-2023, dẫn đến EVN gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, số lỗ lũy kế 2 năm này khoảng 50.029 tỷ đồng. Đến hết năm 2024, số lỗ lũy kế của Công ty mẹ - EVN vẫn còn khoảng 44.792 tỷ đồng.

Rút gọn đầu mối quyết định điều chỉnh tăng, giảm giá điện

Tại bản tổng hợp ý kiến, tiếp thu, giải trình Dự thảo vừa được công bố, nhiều góp ý cho rằng vai trò trong việc điều chỉnh giá điện của Bộ Công Thương cần được thể hiện toàn diện, rõ ràng hơn.

Theo đó, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng Dự thảo quy định EVN báo cáo Bộ Công Thương xem xét, cho ý kiến. Trường hợp cần thiết, Bộ Công thương lấy ý kiến Bộ Tài chính.

Trong khi đó, Điều 5 về thủ tục điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân đã yêu cầu EVN lấy ý kiến Bộ Công Thương khi điều chỉnh giá điện, trong đó bao gồm cả nội dung tăng giá do bù đắp khoản chi phí này. Do đó, VCCI băn khoăn về việc hai thủ tục sẽ có sự trùng lặp.

Ý kiến của Hội Điện lực Việt Nam cũng cho rằng trong Dự thảo Nghị định không quy định rõ ràng, rành mạch trách nhiệm quyết định cuối cùng sau khi EVN đề xuất phân bổ.

Do đó, Hội Điện lực Việt Nam đề nghị tại điểm g1, Phải khẳng định: EVN đề xuất việc phân bổ các báo cáo Bộ Công Thương kiểm tra và quyết định, để tránh tình trạng phải qua cầu một lần nữa, làm chậm trễ đề xuất của doanh nghiệp.

Còn theo Bộ Tài chính, tại các quy định, Bộ Công Thương là cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động điện lực, trong đó có giá điện và trách nhiệm xây dựng, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành văn bản quy phạm pháp luật về giá thuộc lĩnh vực quản lý. Vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công Thương cần làm rõ hơn về sự cần thiết của việc sửa đổi, bổ sung Nghị định, cũng như đánh giá kỹ tác động của việc sửa đổi, bổ sung này.

Hơn nữa, với vai trò quản lý ngành, Bộ Công Thương chịu trách nhiệm toàn diện đối với việc rà soát, kiểm tra các nội dung báo cáo của EVN và giám sát việc điều chỉnh giá điện bán lẻ bình quân của EVN.

Bộ Tài chính cho rằng trách nhiệm của Bộ Công Thương và các Bộ, ngành, cơ quan liên quan đã được quy định tại Điều 9 Nghị định số 72/2025/NĐ-CP. Do đó, đề nghị Bộ Công Thương rà soát quy định trách nhiệm của Bộ/ngành tại điểm g1 của Dự thảo Nghị định sửa đổi. Ngoài ra, Bộ Tài chính đề nghị làm rõ về “trường hợp cần thiết” là trường hợp nào để khả thi trong thực hiện.

Trả lời nội dung này, Bộ Công Thương cho biết đã tiếp thu và hiệu chỉnh tại Dự thảo Nghị định. Theo đó, sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 2 Điều 9 Nghị định số 72/2025/NĐ-CP về trách nhiệm của Bộ Tài chính đối với đề xuất của EVN về phân bổ các khoản chi phí quy định tại điểm g1.

Cần cân bằng quyền lợi của 30 triệu hộ gia đình với đơn vị điện lực

Tại văn bản góp ý, Hội bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VICOPRO) cho biết hết sức quan tâm đến Dự thảo Nghị định, vì việc xác định giá bán lẻ điện bình quân có tác động đến gần 30 triệu hộ gia đình đang mua điện sinh hoạt của EVN.

Việc đưa chi phí từ năm 2022 tính thêm vào giá bán cho người sử dụng điện từ năm 2025 trở đi cần nghiên cứu sao cho phù hợp với “nguyên tắc” được quy định tại khoản 1 Điều 3, Nghị định số 72/2025/NĐ-CP đang có hiệu lực “Hằng năm, sau khi EVN công bố công khai chi phí sản xuất kinh doanh điện năm N-2, giá bán lẻ điện bình quân năm N được xem xét, điều chỉnh theo biến động khác quan thông số đầu vào”. Hơn nữa, cần nghiên cứu tác động đến người tiêu dùng và doanh nghiệp.

“Từ những nội dung nêu trên, đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu thiết kế lại điểm g khoản 2 Điều 4 Nghị định 72/2025/NĐ-CP. Khi thiết kế, cần quan tâm đến quyền lợi của khách hàng sử dụng điện đồng thời với quyền lợi của các đơn vị Điện lực”, góp ý nhấn mạnh.

Từ phía Bộ Tài chính, góp ý đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo EVN báo cáo rõ về các khoản lỗ, tách bạch các khoản lỗ do an sinh xã hội với các khoản lỗ do hoạt động sản xuất kinh doanh, trong đó lưu ý các khoản lỗ do đầu tư ngoài ngành (nếu có); các khoản lỗ (nếu có) do phải thực hiện chính sách giá điện để hỗ trợ thực hiện chính sách của nhà nước về phát triển các ngành, lĩnh vực.

Tác động của việc điều chỉnh giá điện đối với đời sống nhân dân, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp và nền kinh tế.

Trong khi đó, VCCI kiến nghị cần xem xét, bao gồm thời gian tính toán khoản chi phí này, Dự thảo quy định các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây, xác định theo kết quả sản xuất kinh doanh từ năm 2022 trở đi.

VCCI đặt câu hỏi, quy định này được hiểu là các khoản chi phí chưa được bù đắp đầu đủ này chỉ tính từ năm 2022 đến trước khi Dự thảo có hiệu lực, hay áp dụng cho cả các trường hợp về sau?

Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ nội dung này để đảm bảo tính minh bạch, đặc biệt sau khi Nghị định 72/2025/NĐ-CP đã có cơ chế điều chỉnh linh hoạt hơn so với trước đây.

Đối với kiến nghị này, Bộ Công Thương cho biết đã tiếp thu và hiện chỉnh tại Dự thảo Nghị định và Dự thảo tờ trình trên cơ sở Hội đồng thẩm định Dự thảo Nghị định được Bộ Tư pháp thẩm định.

Ngoài ra, VCCI đặt vấn đề, các khoản chi phí này là xác định và hữu hạn, do đó, sau khi phân bổ hết, chi phí này sẽ được loại khỏi công thức tính giá điện. Trong trường hợp này, giá điện giảm có thực hiện theo điều 5 Nghị định 72/2025/NĐ-CP hay không?

Hội điện lực Việt Nam cho biết cơ bản thống nhất nội dung tờ trình Chính phủ về điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân để phù hợp với thực tế của sản xuất, kinh doanh điện hiện tại và lộ trình phát triển thị trường điện lực cạnh tranh.

Cùng đó, chưa quy định rõ các chi phí phát sinh do các yếu tố chủ quan, ngoài tầm kiểm soát của EVN và các doanh nghiệp điện lực, vì trong Nghị định này chỉ cho phép điều chỉnh theo các điều kiện, yếu tố khách quan.

Các chi phí phát sinh do yếu tố chủ quan, ngoài tầm kiểm soát của EVN chỉ xảy ra trong một, hai hoặc 3 năm, nhưng sau khi kết thúc, các yếu tố phát sinh đó điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân như thế nào lại chưa có quy định rõ.

Phần giải trình của Bộ Công Thương cho biết, do việc phân bổ sẽ được tính toán và điều hành giá điện sẽ được thực hiện trên cơ sở EVN đánh giá tác động của việc điều chỉnh giá đến khách hàng, ảnh hưởng đến lạm phát (CPI), qua đó xác định mức độ cần phân bổ để phù hợp với thời điểm tính toán, thực hiện. Sau khi phân bổ hết, giá điện được thực hiện theo quy định tại Điều 5 và Điều 6 Nghị định 72/2025/NĐ-CP.

×