Quan hệ Mỹ Trung trên bờ rạn nứt, TT Trump lật lại cam kết mua hàng hóa của Bắc Kinh

Tổng thống Trump cho hay ông đang theo dõi chặt chẽ xem liệu Trung Quốc có thực hiện các cam kết tăng cường mua hàng hóa, dịch vụ của Mỹ theo thỏa thuận giai đoạn 1 hay không.

“Sẽ có báo cáo trong khoảng 1-2 tuần tới, không chỉ với ngành nông sản, mà còn với nhiều ngành công nghiệp khác nữa”. Ông Trump cho hay Trung Quốc đã mua nhiều nông sản Mỹ, nhưng chưa rõ liệu mức mua như vậy đã đáp ứng các cam kết trong nội dung thỏa thuận đã ký kết hay không.

Theo thỏa thuận thương mại, Trung Quốc đồng ý tăng mua hàng hóa dịch vụ Mỹ thêm 200 tỷ USD trong 2 năm 2020-2021. Trong đó, năm 2020 tăng mua 77 tỷ USD và năm 2021 tăng mua 123 tỷ USD. 

Cơ cấu chi tiết trong kim ngạch nhập khẩu tăng cường 200 tỷ USD hàng hóa dịch vụ như sau:

Hàng hóa sản xuất: 32,9 tỷ USD năm 2020, 44,8 tỷ USD năm 2021.

Nông sản: 12,5 tỷ USD năm 2020, 19,5 tỷ USD năm 2021.

Năng lượng: 18,5 tỷ USD năm 2020, 33,9 tỷ USD năm 2021.

Dịch vụ: 12,8 tỷ USD năm 2020, 25,1 tỷ USD năm 2021.

Nhưng cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19 đã giáng đòn mạnh mẽ vào nhu cầu của thị trường Trung Quốc. Cho đến nay, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới mới chỉ bắt đầu hồi phục sau nhiều tuần phong tỏa. Chưa rõ liệu Bắc Kinh có khả năng thực hiện đúng cam kết trong thỏa thuận trước đó hay không. Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ Sonny Perdue trước đó nhấn mạnh: “Chúng tôi hoàn toàn kỳ vọng Bắc Kinh tuân thủ đúng các cam kết trong thỏa thuận thương mại”.

Chính quyền Trump được cho là đang cân nhắc các hành động trả đũa Bắc Kinh sau khi nước này quy kết hành động sai lầm của Trung Quốc tại thời điểm dịch Covid-19 mới bùng phát chính là nguyên nhân khiến dịch bệnh lan rộng ra toàn cầu, gây thiệt hại nghiêm trọng chưa từng có. Trong đó, Mỹ là quốc gia chịu tổn thất nặng nề nhất trong vụ dịch khi trở thành ổ dịch lớn nhất thế giới với hơn 1,2 triệu người nhiễm bệnh và 70.000 người tử vong.

Mối quan hệ Mỹ Trung đã trở nên căng thẳng khi các quan chức hai nước không ngừng chỉ trích đối phương về phản ứng trong vụ dịch Covid-19. Trong khi Tổng thống Trump, Ngoại trưởng Mike Pompeo nhấn mạnh khả năng virus xuất phát từ phòng thí nghiệm Vũ Hán, thì phía Bắc Kinh cũng chỉ trích Mỹ lãng phí thời gian và hành động không đủ trong giai đoạn đầu dịch bệnh bùng phát.

Để đáp trả Trung Quốc, Mỹ đang cân nhắc các phương án trừng phạt thuế quan hoặc dịch chuyển chuỗi cung ứng ra khỏi thị trường tỷ dân. Mới đây nhất, hôm 6/5, phát biểu trước giới truyền thông, thư ký báo chí Nhà Trắng Kayleigh McEnany nhấn mạnh sự thất vọng của Tổng thống Trump trước những sai lầm của Bắc Kinh khiến người Mỹ chịu tổn thất nặng nề. Những bình luận này như một minh chứng nhấn mạnh thêm sự rạn nứt ngày càng sâu sắc giữa Washington và Bắc Kinh.

Nhật Báo Trung Hoa tuần này cũng viết: “Mối quan hệ dường như đã tiến triển giữa hai nước trong cuộc đàm phán thương mại trước đó giờ chỉ còn là ký ức xa vời”.