Vì sao OCOP Bắc Kạn lại có chỗ đứng rất riêng trên thị trường?

Đưa loại quả tưởng chừng bỏ đi thành đặc sản được nhiều người yêu thích

Trái bí thơm là một đặc sản rất nổi tiếng của tỉnh Bắc Kạn, bất kỳ ai thưởng thức qua hương vị của trái bí này đều khó có thể quên, bí mềm và có mùi thơm rất hấp dẫn.

Thơm ngon là vậy nhưng trái bí thơm Bắc Kạn cũng có một thời gian tưởng chừng như không thể phát triển được khi mà đầu ra không có và nhiều nông dân đã phải đổ bỏ đi. Từ đó giống bí thơm bản địa này đứng trước nguy cơ bị mai một.

Nhớ lại năm 2018, gần 300 tấn bí thơm của xã Địa Linh thay vì được đưa đến tay người tiêu dùng, thì lại tồn đọng trong dân, để thối hoặc vứt ra ven suối, ven mương khiến cuộc sống của người dân nơi đây lao đao.

Bà Nục Thị Đỗ (xã Địa Linh, huyện Ba Bể) cho biết, thời điểm đó giá bí rẻ lắm chỉ 4.000 đồng/kg mà còn không có người mua để chất đống thối hết.

Nhưng tình thế này đã được thay đổi khi Bắc Kạn quyết định đưa quả bí thơm vào nhóm các sản phẩm trong chương trình mỗi xã, phường một sản phẩm (OCOP). Tham gia chương trình người dân không chỉ được hỗ trợ về vốn đầu tư, kỹ thuật chăm sóc mà còn có đầu ra ổn định, nhờ đó nhiều hộ dân thoát nghèo nhờ trồng bí thơm.

Đến nay, sau ba năm triển khai, những trái bí thơm Bắc Kạn đã có cuộc thay đổi ngoạn mục, chúng đã vượt hàng trăm km có mặt tại nhiều tỉnh thành trên cả nước. Có được điều này chính là việc chúng được nằm trong chương trình phát triển sản phẩm OCOP của địa phương.

Chị Đinh Tuyết Nhung - Giám đốc HTX Nhung Luỹ cho biết: Để những trái bí thơm đạt chất lượng tốt nhất đến với tay người tiêu dùng, chúng tôi đã quy hoạch lại vùng trồng, tập huấn kỹ thuật cho các hộ dân liên kết để làm đúng theo quy trình và tổ chức bộ phận giám sát các vùng trồng.

Theo số liệu của Sở NNPTNT tỉnh Bắc Kạn, bình quân 1ha bí thơm đạt năng suất 50-70 tấn, với giá bán buôn tại ruộng từ 7.000-8.000 đồng/kg thì mỗi ha sẽ cho doanh thu 280 triệu đồng. Sau khi trừ chi phí nông dân lãi 180 triệu đồng/ha, cao gấp 5 lần so với các cây trồng khác.

Ngoài bí thơm, Bắc Kạn còn rất nhiều đặc sản khác đã được nâng cao giá trị khi tham gia chương trình OCOP. Tính đến hết năm 2020, đã có 131 sản phẩm nông nghiệp khác của Bắc Kạn cũng được lựa chọn và công nhận sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên.

Sẽ cạnh tranh về chất lượng và đặc thù của từng loại sản phẩm

Với cơ cấu kinh tế 60% là nông lâm nghiệp, Bắc Kạn được cho là có nhiều lợi thế khi thực hiện đề án OCOP. Nhất là khi địa phương này có rất nhiều những loại nông sản đặc trưng để phát triển thành hàng hoá có sức cạnh tranh trên thị trường.

Vì vậy, để gia tăng những giá trị sản xuất nông nghiệp, thúc đẩy nâng cao thương hiệu vùng miền, Bắc Kạn đã tìm cho mình một hướng đi riêng đó là xúc tiến thương mại, làm việc với những doanh nghiệp để tìm đầu ra và kết nối trực tiếp với người tiêu dùng.

Bắc Kạn không chỉ tập trung quảng bá, phát triển thương hiệu vùng miền, địa phương này còn hình thành các tuyến sản phẩm lợi thế. Theo đó, Bắc Kạn không phát triển về số lượng sản phẩm, mà chú trọng vào chất lượng cũng như tính đặc sắc của từng sản phẩm làm yếu tố cạnh tranh.

Nhờ đó nhiều sản phẩm OCOP của Bắc Kạn như miến dong, bí thơm, hồng không hạt, thịt hun khói, cam quýt… đã có mặt tại hệ thống siêu thị lớn như BigC, Vinmart, được các đối tác và người tiêu dùng đánh giá cao. Thành công này của Bắc Kạn là điều không phải địa phương nào cũng có thể thực hiện được.

Chia sẻ về định hướng phát triển sản phẩm OCOP, bà Đỗ Thị Minh Hoa - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn cho hay: Sản phẩm nông nghiệp của Bắc Kạn không cạnh tranh về mặt số lượng mà sẽ cạnh tranh về chất lượng và đặc thù của từng loại sản phẩm.

Bà Hoa ví dụ, như sản phẩm miến dong, nghệ thì rất nhiều nơi sản xuất, nhưng các sản phẩm này của Bắc Kạn đều có nét đặc trưng riêng thế nên mới có cơ hội để cạnh tranh và được nhiều người tiêu dùng biết đến. Hiện các sản phẩm của Bắc Kạn đang tiêu thụ rộng rãi trên thị trường cả nước và xuất khẩu.

"Mặt khác, do quy mô sản xuất của Bắc Kạn nhỏ, dân số ít, muốn sản xuất lớn là rất khó. Vì vậy, chúng tôi căn cứ vào kế hoạch, quy mô sản xuất của địa phương để kết nối với hệ thống, thị trường cho phù hợp" - bà Hoa cho biết thêm.

Đánh giá về chất lượng sản phẩm OCOP của Bắc Kạn, bà Nguyễn Ngọc Dung - Giám đốc điều phối Vinmart miền Bắc cho biết: Sản phẩm OCOP của Bắc Kạn có nét rất riêng, gần như các sản phẩm được sản xuất theo phương thức truyền thống. Phương thức này có thể đáp ứng được về chất lượng thật, tiêu chuẩn ngon, độc, lạ, đây đang là nhu cầu hiện tại của người tiêu dùng.

Để đưa những sản phẩm đặc sản từ các xã vùng cao của Bắc Kạn đến với thị trường lớn trong nước cũng như quốc tế là một hành trình dài không thể ngày một ngày hai có thể thực hiện được. Đây là kết quả của sự nỗ lực trong sản xuất của người dân, sự năng động của các HTX và không thể phủ nhận đây cũng chính là trái ngọt của những lần hội chợ xúc tiến thương mại được tỉnh Bắc Kạn tổ chức bài bản.

Đến nay, kết quả thực hiện chương trình OCOP ở Bắc Kạn hiện đã vượt qua cả kỳ vọng ban đầu của tỉnh. Hết 2020, Bắc Kạn đã có 131 sản phẩm OCOP đạt 3 sao, 4 sao và 1 sản phẩm OCOP đạt 5 sao cấp quốc gia.

Với những bước đi vững chắc này, hy vọng trong thời gian tới đây Bắc Kạn sẽ có nhiều sản phẩm OCOP ghi được dấu ấn trên thị trường để từ đó có thể giúp cho người dân có cuộc sống tốt hơn bằng những sản phẩm do mình làm ra.