Sau vụ bỏ cọc đất Thủ Thiêm: Bản báo cáo 7 trang của Bộ Tư pháp với Thủ tướng nêu vấn đề gì?

Giá khởi điểm quyền sử dụng đất không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu Giá tài sản

Ngày 12/3, thông tin mà Dân Việt nắm được, Bộ Tư Pháp đã có báo cáo rà soát, nghiên cứu, bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật về đấu giá đất, đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả sau vụ việc bỏ cọc đất Thủ Thiêm tới Thủ tướng Chính phủ.

Bản báo cáo dài 7 trang, do Thứ trưởng Phan Chí Hiếu ký thay Bộ trưởng Bộ Tư pháp kính trình tới Thủ tướng Chính phủ, trong đó có các đề xuất, kiến nghị cụ thể về vấn đề liên quan.

Theo Bộ Tư pháp, qua rà soát quy định của pháp luật đấu giá tài sản và pháp luật có liên quan sau vụ việc đấu giá quyền sử dụng đất tại Thủ Thiêm, Luật Đấu giá tài sản quy định trình tự, thủ tục đấu giá chung, áp dụng thống nhất cho các loại tài sản mà pháp luật quy định phải đấu giá.

Trong đó có quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai. Sau 5 năm triển khai Luật Đấu giá tài sản, các tổ chức đấu giá tài sản đã tổ chức nhiều cuộc đấu giá quyền sử dụng đất, thu về cho ngân sách nhà nước tương đối lớn, đóng góp tích cực cho việc phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.

Việc tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất nói riêng và tài sản khác nói chung chưa phát hiện vấn đề vướng mắc lớn trong các quy định pháp luật về trình tự, thủ tục đấu giá gây ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả đấu giá.

Bộ Tư pháp cho biết, về xác định giá khởi điểm của quyền sử dụng đất, việc này không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu giá tài sản. Chỉ thị số 40/CT-TTg ngày 2/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu giá tài sản đã giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với bô, ngành, địa phương nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật về việc xác định giá để làm giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất, đảm bảo giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất phù hợp tình hình thực tiễn, điều kiện kinh tế, xã hội địa phương; Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát pháp luật về xác định giá để làm giá khởi điểm đối với tài sản đấu giá là tài sản công.

Về điều kiện, năng lực tài chính của người tham gia đấu giá, theo Bộ Tư pháp, qua rà soát báo cáo, hiện nay Luật Đấu giá tài sản chỉ quy định mang tính nguyên tắc về những loại tài sản bắt buộc phải bán thông qua đấu giá, còn tài sản cụ thể phải bán thông qua đấu giá, điều kiện đối với tài sản bán đấu giá, điều kiện đối với người được mua tài sản mang tính đặc thù đối với tài sản đó, bảo đảm phù hợp với mục đích quản lý nhà nước đối với từng loại tài sản, do pháp luật trong từng lĩnh vực quy định.

Ví dụ, pháp luật về đất đai quy định cụ thể các trường hợp nào thì giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá, các trường hợp giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá…

Luật Đấu giá tài sản tại Điều 38 chỉ quy định chung về các trường hợp không được tham gia đấu giá để đảm bảo tính khách quan, công khai, minh bạch như người làm việc trong tổ chức đấu giá thực hiện cuộc đấu giá, cha, mẹ, vợ, chồng, con của đấu giá viên điều hành cuộc đấu giá và quy định rõ: "Trong trường hợp pháp luật có quy định về điều kiện khi tham gia đấu giá thì người tham gia đấu giá phải đáp ứng điều kiện đó".

Qua nghiên cứu, Bộ Tư pháp nhận thấy các điều kiện, yêu cầu về năng lực tài chính của doanh nghiệp tham gia đấu giá quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư được quy định, thực hiện theo pháp luật về đất đai, không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu giá tài sản, do đó không có cơ sở để sửa đổi, bổ sung Luật Đấu giá tài sản đối với những nội dung này.

Nâng mức tiền cọc quá cao tiềm ẩn nguy cơ thông đồng, móc nối để dìm giá

Với vấn đề tiền đặt cọc tham gia đấu giá và chế tài xử lý vi phạm, Bộ Tư pháp nêu, Luật Đấu giá tài sản quy định người tham gia đấu giá phải nộp tiền đặt trước với mức từ 5% đến 20% so với giá khởi điểm của tài sản đấu giá.

Mức cụ thể do người có tài sản đấu giá và tổ chức đấu giá tài sản thỏa thuận, quyết định. Tiền đặt trước sau khi trúng đấu giá được chuyển thành tiền đặt cọc để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá.

Qua thực tiễn triển khai với nhiều loại tài sản được ra bán đấu giá, giá trị tài sản khác nhau đã cho thấy mức tiền đặt trước tối đa mà Luật Đấu giá tài sản quy định là phù hợp, tạo điều kiện thu hút được nhiều doanh nghiệp tham gia đấu giá.

Nếu nâng mức tiền đặt trước lên quá cao, sẽ có ít doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia đấu giá, tiềm ẩn nguy cơ thông đồng, móc nối để dìm giá.

Thông lệ quốc tế trong hoạt động đấu giá tại một số nước thì doanh nghiệp tham gia đấu giá không phải nộp khoản tiền đặt trước mà chủ yếu dựa vào uy tín của doanh nghiệp đó và pháp luật có chế tài nghiêm khắc đối với những trường hợp trúng đấu giá nhưng không thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá (ví dụ cấm doanh nghiệp đó tham gia đấu giá trong một thời gian nhất định).

Hiện nay, đối với hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất, pháp luật về đất đai hiện hành chưa có quy định cấm tham gia đối với cá nhân, doanh nghiệp trúng đấu giá nhưng không thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá.

Đáng chú ý, Bộ Tư pháp qua rà soát cũng thấy rằng hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất hiện nay còn tồn tại một số vướng mắc liên quan đến sự không thống nhất giữa các quy định của pháp luật đất đai và quản lý thuế về thời hạn nộp tiền trúng đấu giá quyền sử dụng đất, dẫn đến cách hiểu và áp dụng khác nhau, gây ra khó khăn, lúng túng cho nhiều địa phương trong quá trình thực hiện cũng như tiềm ẩn các vấn đề khiếu nại, tố cáo có thể phát sinh.

Từ các nghiên cứu, rà soát của mình, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả của hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất, khắc phục tình trạng trả giá quá cao nhưng không thực hiện nghĩa vụ trúng đấu giá, gây nhiều bất ổn cho thị trường như vụ việc đấu giá quyền sử dụng đất tại Thủ Thiêm, Bộ Tư pháp kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục thực hiện có hiệu quả, đồng bộ các nhiệm vụ đã được giao trong Chỉ thị số 40, ngày 2/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu giá tài sản, trong đó chú trọng việc rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật về đất đâi về giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất, điều kiện, yêu cầu về năng lực tài chính của doanh nghiệp tham gia đấu giá…

Bộ Tư pháp nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định số 62/2017/NĐ-CP ngày 16/5/2017 của Chính phủ, quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu giá tài sản.

Giao UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quán triệt, chỉ đạo người có tài sản đấu giá tại địa phương tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm trong việc lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản, phê duyệt phương án đấu giá, xác định giá khởi điểm, ký hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản, xây dựng quy chế cuộc đấu giá, giám sát quá trình bán hồ sơ, thẩm tra, đánh giá các điều kiện, năng lực của người tham gia đấu giá, việc thực hiện các trình tự, thủ tục đấu giá tài sản, đảm bảo công khai, khách quan, minh bạch.