Thị trường tài chính ASEAN phát triển bền vững bất chấp thách thức

Tỷ lệ giao dịch từ 500 triệu USD trở lên tại khu vực ASEAN năm 2022 tăng 71%

Tổ chức Climate Bonds Initiative và ngân hàng HSBC vừa công bố báo cáo ASEAN Sustainable Finance – State of the Market 2022. Báo cáo phân tích các mốc phát triển chính trên thị trường trái phiếu xanh và tài chính bền vững nói chung tại 6 nước ASEAN bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam trong năm 2022.

Theo báo cáo này, thị trường vẫn có nhiều điểm tích cực đáng lưu ý như các sáng kiến phát triển chính sách và thị trường, mặc dù thu hẹp chủ yếu do tình trạng sụt giảm chung trên thị trường vốn nợ.

Trên khắp ASEAN, thị trường nợ xanh, xã hội, bền vững, liên kết bền vững và chuyển đổi (green, social, and sustainability – GSS+) trong năm 2022 chứng kiến sự sụt giảm 32% so với cùng kỳ năm trước, phù hợp với xu hướng chung trên toàn cầu (-24% so với cùng kỳ năm ngoái trên toàn cầu, 858,5 tỷ USD năm 2022 so với 1,1 nghìn tỷ năm 2021).

Mặc dù vậy, lượng phát hành duy trì ở mức mạnh mẽ, cao gấp đôi so với năm 2020 và còn nhiều điểm tích cực đáng lưu ý như tăng phát hành trái phiếu chính phủ và một loạt sáng kiến phát triển chính sách và thị trường qua đó củng cố thêm khung pháp lý và chuyên môn.

Khu vực ASEAN đã chứng kiến sự gia tăng cả trong quy mô giao dịch lẫn kỳ hạn - tỷ lệ giao dịch đạt quy mô tiêu chuẩn (500 triệu USD trở lên) tăng lên đáng kể (71% trong năm 2022 so với 52% năm 2021) và lần đầu tiên có trái phiếu bền vững kỳ hạn trên 20 năm (không bao gồm trái phiếu vĩnh viễn) được phát hành trong năm 2022. Singapore dẫn đầu trong hầu hết các mảng nợ, chiếm 63% tổng lượng phát hành cộng dồn và 60% lượng phát hành của năm 2022.

Trái phiếu chính phủ đóng vai trò chủ đạo trong kích thích các hoạt động và phát triển thị trường cũng như phân bổ các khoản vốn lớn vào những dự án và hoạt động bền vững. Trong năm 2022, Singapore và Philippines gia nhập nhóm các nước phát hành trái phiếu chính phủ ASEAN. Trái phiếu chính phủ trong khu vực tập trung vào trái phiếu bền vững cho phép chính phủ huy động vốn cho cả những dự án xanh và xã hội.

Chính phủ Việt Nam ủng hộ các chính sách hỗ trợ liên quan đến tài chính bền vững

Tại Việt Nam, năm 2022, chỉ có các khoản vay (xanh và liên kết bền vững) được phát hành. Trong đó, giao dịch lớn nhất là khoản vay xanh trị giá 500 triệu USD của công ty sản xuất và thương mại Vinfast (một công ty con của tập đoàn Vingroup JSC), giao dịch thứ hai của công ty này sau khoản vay xanh 400 triệu USD năm 2021. 

Một công ty con khác của Vingroup là Vinpearl JSC cũng gia nhập thị trường với một trái phiếu bền vững trị giá 425 triệu USD phát hành năm 2021, trái phiếu bền vững duy nhất ở Việt Nam từ trước tới giờ.

Theo ông Kelvin Tan - Giám đốc Điều hành, Giám đốc Đầu tư & Tài chính bền vững, khu vực ASEAN của HSBC, thị trường tài chính bền vững ASEAN đang ở thời điểm thay đổi quan trọng. Các đợt phát hành trái phiếu chính phủ đã trở thành quen thuộc ở ASEAN cho thấy sự quan tâm cao của các chính phủ khu vực trong việc phát triển thị trường, tạo điều kiện thuận lợi cho tương lai mảng tài chính bền vững trong khu vực. 

“Chúng ta cần giữ vững đà này và tiếp tục tận dụng mối quan hệ hợp tác công tư bền chặt trong khu vực, ví dụ như Thỏa thuận Hợp tác chuyển dịch năng lượng công bằng (Just Energy Transition Partnerships - JETP) ở Indonesia và Việt Nam, để có thêm nguồn tài chính rót vào hỗ trợ quá trình chuyển dịch hướng đến một tương lai cân bằng phát thải" - ông Kelvin Tan nói.

Một trong những điểm sáng tích cực trên thị trường Việt Nam năm qua chính là sự ủng hộ của Chính phủ Việt Nam trong các nỗ lực và chính sách hỗ trợ liên quan đến tài chính bền vững, ví dụ như công bố chương trình quốc gia hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân phát triển kinh doanh bền vững tới năm 2025 hay việc Ngân hàng Nhà nước có hướng dẫn quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã công bố tham gia Thỏa thuận Hợp tác chuyển dịch năng lượng công bằng (Just Energy Transition Partnership - JETP) với nguồn vốn ban đầu trị giá 15,5 tỷ USD. Trên nền tảng đó, Chính phủ cũng cam kết cải thiện khung pháp lý tài chính xanh của Việt Nam để thúc đẩy sự quan tâm trong lĩnh vực này.

Tổng giám đốc của HSBC Việt Nam Tim Evans cho hay: "Trong bối cảnh các nền kinh tế trong ASEAN đều phải đối mặt với các nguy cơ của biến đổi khí hậu, bao gồm cả những rủi ro vật chất lẫn rủi ro chuyển đổi, các ngân hàng như HSBC đóng một vai trò quan trọng trong việc chia sẻ kiến thức và hiểu biết cũng như cung cấp nguồn vốn để giảm thiểu các rủi ro này và hỗ trợ khách hàng hiện thực hóa kế hoạch chuyển dịch của họ. Cùng với những nỗ lực và chính sách về tài chính bền vững được chính phủ các nước ASEAN ủng hộ, chúng tôi lạc quan rằng thị trường tài chính bền vững của ASEAN và Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển trong những năm tới và cung cấp sự hỗ trợ cần thiết giúp khu vực này đạt được các mục tiêu cân bằng phát thải".