Thủ tướng đối thoại với ND: Rác thải thuốc BVTV hủy hoại môi trường

Nhân hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân (được tổ chức ngày 10/12 tới tại TP. Cần Thơ sắp tới), bà con nông dân tại các tỉnh, thành rất mong được người đứng đầu Chính phủ tháo gỡ, xử lý triệt để nhằm giúp tam nông phát triển bền vững theo hướng xanh - sạch - đẹp.

Rác thải tràn lan khắp nơi

 Những đống rác thải chất cao cạnh những thửa ruộng tại Yên Khánh (Ninh Bình). Ảnh: T.Q

Theo ghi nhận của chúng tôi, tại cánh đồng xã nông thôn mới Khánh Công, huyện Yên Khánh (Ninh Bình) lâu nay đang tồn tại một bãi rác "khủng" với đủ các loại rác thải, cả xác động vật, lợn chết... bị vứt chất đống cao như núi, bốc mùi hôi thối nồng nặc khắp cả cánh đồng đang khiến người dân ở địa phương này rất bức xúc. Từ ngày địa phương quy hoạch đưa rác về khu đồng giáp nghĩa trang của xóm 7 xã Khánh Công đổ đến nay đã hơn 5 năm và bằng ấy thời gian người dân làm đồng ở khu vực này phải chịu cảnh ô nhiễm nghiêm trọng.

Để ra được đến ruộng, nhiều người dân ở đây phải trang bị đủ các đồ bảo hộ từ mũ, nón, khẩu trang, găng tay, giầy, ủng... nhưng bà con vẫn bị mùi xú uế ở bãi rác này bay đến "tra tấn". Hiện bãi rác này là bãi chứa rác chính của xã nhà và hàng ngày toàn bộ lượng rác trên địa bàn các thôn được các xe tải đưa về đây đổ, vào lúc cao điểm nhiều rác khoảng 2 - 3 ngày lại có người ra xử lý bằng cách đốt, tiêu hủy trực tiếp làm cho khói bụi, mùi hôi thối bay khắp cánh đồng, các khu dân cư khiến bà con rất bức xúc.

Cùng trong tình trạng đó tại xã Tây Đô, huyện Đông Hưng (Thái Bình) bà con trồng lúa ở đây cũng đang vô cùng bức xúc và bất bình về việc tồn tại một bãi rác ngay giữa khu vùng sản xuất lúa. Điều đáng nói là bãi rác này nằm ngay tại con mương dẫn nước vào các khu ruộng phục vụ chăm sóc lúa cho nhân dân vùng này nhưng sự việc trên đã kéo dài nhiều năm nay ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc sản xuất của nhân dân.

Thông qua Báo NTNN, bà con tại các địa phương rất muốn gửi ý kiến đề đạt lên Thủ tướng Chính phủ mong được giải quyết triển để các vấn đề về môi trường rác thải, môi trường sản xuất.

Thuốc trừ sâu "đầu độc" ruộng đồng

Bên cạnh việc gây ô nhiễm môi trường từ rác thải, việc sử dụng thuốc BVTV tràn lam, lạm dụng cũng đang đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe con người và môi trường.

Là một trong những hộ trồng quất, cam cảnh nhiều nhất, nhì ở Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, anh Phạm Văn Ngọc cho biết, sang đến tháng 10, tháng 11 âm lịch là thời điểm cần thiết để đánh thuốc “mắt trâu” (thuốc Score-có hình dạng giống mắt trâu) với mật độ 3 lần/tháng. Tổng số thời gian đánh thuốc khoảng trên 20 lần/năm, không được bỏ tháng nào. Anh Ngọc thống kê chi tiết: Thuốc phun cho 4.000 cây quất mất 65 triệu, 170 cây cam mất 12 triệu, 40 cây bưởi mất 8 triệu, tổng cộng 85 triệu, vẫn ít hơn năm 2015 tới 10 triệu. Gần 1ha cây cảnh có múi của gia đình anh Đại tốn mỗi năm 85 - 95 triệu tiền thuốc BVTV, vị chi chỉ tính riêng khoảng 300ha cây cảnh có múi của huyện Văn Giang đã mất mỗi năm cỡ 30 tỷ tiền thuốc BVTV.

Theo như anh Ngọc, nhà nông lấy công làm lãi, biết là phun thuốc sâu rất độc hại nhưng vẫn trực tiếp làm chứ không mấy ai chịu đi thuê. Hơn 2 mẫu đất (gần 1 ha) nhà anh Ngọc mỗi lần sẽ đánh 12 thùng, phun mất khoảng 2 ngày. Do đất nhà ai nhà nấy canh tác, mỗi gia đình lại có riêng một kiểu chăm sóc, phun thuốc nên cánh đồng quê anh nhiều lúc mù mịt như sương rất ô nhiễm nhưng không ai có thể bảo ai vì cả làng đều thế.

Theo PGS - TS Phạm Thị Vượng - Chủ tịch Hội KHKT Bảo vệ thực vật Việt Nam, hiện, chúng ta đang sử dụng khoảng 100 nghìn tấn/năm. Trong đó, việc đầu tiên cần phải tập trung vào nhóm thuốc trừ cỏ; nhóm thuốc trừ sâu, trừ bệnh, nhóm có độc tố cao mà được sản xuất từ những năm trước và đến bây giờ không còn phù hợp với sinh thái; nhóm thuốc sử dụng rất nhiều trên một đối tượng cây trồng. "Việc lạm dụng thuốc BVTV giống như là dùng con dao hai lưỡi, không chỉ làm tăng giá đầu tư, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người nông dân mà còn tạo ra các sản phẩm không an toàn", bà Vượng khẳng định.

Để giải quyết tình trạng này, bà Vượng kiến nghị Chính phủ, Bộ NNPTNT cần phải kiểm soát chặt thuốc nhập lậu qua biên giới. Song song với đó, phải chấn chỉnh mạng lưới thuốc BVTV. Phải minh bạch và phải quản lý thông qua các chi cục BVTV địa phương…