Tố Mỹ "bắt nạt", Trung Quốc tung sáng kiến mới để đáp trả

Sáng kiến bảo mật dữ liệu toàn cầu do Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị công bố sáng nay trong bối cảnh Mỹ tiếp tục gây áp lực lên các công ty công nghệ Trung Quốc thông qua nhiều hạn chế khác nhau.

Ngoại trưởng Vương Nghị nhấn mạnh: “Trong nỗ lực theo đuổi chủ nghĩa đơn phương, một số quốc gia nhất định đang liên tục đưa ra những cáo buộc vô căn cứ chống lại các quốc gia khác dưới danh nghĩa “mạng viễn thông sạch” và sử dụng lý do bảo mật như một cái cớ để đàn áp các doanh nghiệp nước ngoài có lợi thế cạnh tranh. Những hành động bắt nạt trắng trợn như vậy cần phải bị phản đối và bác bỏ”.

Nội dung sáng kiến bảo mật dữ liệu toàn cầu mà ông Vương Nghị công bố gồm 8 điểm chính, trong đó bao gồm nguyên tắc không sử dụng công nghệ làm suy yếu cơ sở hạ tầng thiết yếu của các quốc gia khác, không đánh cắp dữ liệu, nhà cung cấp dịch vụ không cài đặt backdoor (cửa hậu) trong các sản phẩm để lấy cắp dữ liệu người dùng một cách bất hợp pháp.

Ông Vương Nghị khẳng định sáng kiến này sẽ chấm dứt các hoạt động “xâm phạm dữ liệu cá nhân” bất hợp pháp hay sử dụng công nghệ trong các chiến dịch giám sát hàng loạt, vốn bị Mỹ cáo buộc là vi phạm nhân quyền lâu nay. 

Nhiều điểm trong sáng kiến này được cho là sự phản hồi lại các cáo buộc mà Washington đưa ra trong suốt thời gian qua. Trước đó, Mỹ đã chỉ trích hàng loạt công ty công nghệ Trung Quốc gây ra những mối đe dọa lớn cho an ninh quốc gia thông qua việc thu thập dữ liệu người dùng trái phép và chuyển toàn bộ cho Bắc Kinh. Cáo buộc này sau đó bị hàng loạt gã khổng lồ Trung Quốc như Huawei và ByteDance phủ nhận. 

Sáng kiến lần này của Trung Quốc nêu rõ: “Bất kỳ quốc gia nào ký vào sáng kiến cũng phải cam kết tôn trọng chủ quyền, quyền tài phán và quản lý dữ liệu của các quốc gia khác. Đồng thời tránh yêu cầu các công ty, cá nhân người dùng ở các quốc gia khác cung cấp những dữ liệu không được phép”.

Không rõ đã có những quốc gia nào tham gia ký vào Sáng kiến bảo mật dữ liệu toàn cầu của Trung Quốc, hay liệu sáng kiến sẽ được thực hiện và kiểm soát như thế nào. Nhưng dễ thấy, Trung Quốc đang tìm cách tăng cường vai trò quốc gia trong việc thiết lập các tiêu chuẩn toàn cầu, từ lĩnh vực viễn thông cho đến dữ liệu. 

Sáng kiến mới nhất của Trung Quốc được cho là động thái phản ứng trước sáng kiến “Mạng sạch” mà Mỹ công bố hồi tháng trước. “Mạng sạch” là một chương trình nhằm bảo vệ “quyền riêng tư công dân và thông tin mật của doanh nghiệp khỏi sự gây hấn của những thế lực xấu”. Cho đến nay, theo Bộ Ngoại giao Mỹ, đã có hơn 30 quốc gia đồng ký tham gia sáng kiến Mạng sạch. 

Một phần những quan ngại của Mỹ nói riêng và quốc tế nói chung về mối đe dọa an ninh quốc gia từ Trung Quốc đến từ bộ quy tắc riêng của Trung Quốc trong kiểm duyệt dữ liệu. Trung Quốc đã xây dựng một bức tường lửa nghiêm ngặt có tên Great Firewall, qua đó chặn hoàn toàn mọi ứng dụng nước ngoài bao gồm Google, Facebook, thay bằng các dịch vụ được cung cấp bởi doanh nghiệp nội địa như Baidu và WeChat. Các nhà kiểm duyệt Trung Quốc cũng được cho là thường xuyên yêu cầu các công ty internet trong nước kiểm soát, gỡ bỏ nội dung theo định hướng của Bắc Kinh. Thêm vào đó, một điều khoản luật tại Trung Quốc yêu cầu các công ty phải bàn giao dữ liệu cho Bắc Kinh nếu được yêu cầu cũng khiến nhiều quốc gia phương Tây quan ngại.