TP.HCM không giải ngân được nguồn vốn ODA cho 2 dự án metro 1, 2

Đến nay, giải ngân vốn đầu tư ngân sách Nhà nước đạt trên 60%, là mức cao nhất từ trước đến nay. Giải ngân ODA cũng có chuyển biến, nhưng tỷ lệ còn thấp. Thủ tướng đề nghị thảo luận nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng giải ngân vốn thấp như vậy, trong đó vấn đề thấy rõ nhất là giải phóng mặt bằng. Tại sao nhiều dự án kéo dài nhiều năm chưa giải phóng mặt bằng được? Các địa phương đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, có cách làm tốt trong tìm mặt bằng tốt cho dự án ODA chưa?

Các vấn đề về vốn đối ứng, giải quyết thủ tục giải ngân ở địa phương còn chậm trễ, cần tìm rõ nguyên nhân và giải pháp. Thủ tướng cũng chỉ ra các nguyên nhân về phía chủ đầu tư, ban quản lý dự án kém năng lực, lúng túng, không có kinh nghiệm trong tổ chức thi công. Việc chuẩn bị dự án còn sơ sài, đơn giản.

Thủ tướng nhấn mạnh, bên cạnh thảo luận tình hình, nguyên nhân thì cần tập trung nêu rõ giải pháp, thẩm quyền của người nào, cơ quan nào, ban quản lý nào thì phải tự giải quyết, không "đá quả bóng" từ tỉnh lên Trung ương. 

"Địa phương nào không làm được thì báo cáo Thủ tướng điều chuyển vốn, cắt vốn, thậm chí sang năm 2021, 2022 không bố trí vốn nữa. Phải có chế tài mạnh mẽ", Thủ tướng lưu ý.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ước giải ngân kế hoạch đầu tư vốn nước ngoài đến ngày 31/10/2020 đạt 18.089 tỷ đồng, bằng 30,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Mức giải ngân vốn nước ngoài đã tăng từ 21,26% trong 8 tháng lên 30,15% trong 10 tháng, cao hơn cùng kỳ năm 2019. Nếu tính theo số vốn kế hoạch năm 2020 đã điều chỉnh theo Quyết định số 1638/QĐ-TTg của Thủ tướng thì mức giải ngân này đạt trên 35%.

Tại đầu cầu TP.HCM, ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết, TP.HCM hiện đang triển khai thực hiện 9 dự án ODA với tổng số vốn là 123.000 tỷ đồng. Về giải ngân vốn ODA cấp phát từ ngân sách trung ương, TP đã phân bổ chi tiết hơn 5.044 tỷ, tính đến 23/10, đã giải ngân 1.510 tỷ đồng, đạt 30% kế hoạch, dự kiến ước giải ngân của năm 2020 là 2.058 tỷ đồng, đạt 40,8% kế hoạch dự toán.

Theo ông Hoan, lý do TP.HCM giải ngân thấp vì nguồn vốn cấp phát cho 2 dự án metro 1 và 2 khoảng 2.500 tỷ đang không giải ngân được, chủ yếu do vướng mắc tỷ giá giữa đồng yên và đồng Việt Nam. Một lý do khác là một số thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư điều chỉnh dự án theo quy định mới yêu cầu phải thông qua HĐND nên làm chậm tiến trình dự án; việc xử lý một số thủ tục trong đấu thầu còn chậm do có sự khác biệt giữa luật pháp Việt Nam và quy định của nhà tài trợ.

Ông Hoan kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch Đầu tư sớm xác định giá trị vốn ODA cấp phát từ ngân sách trung ương bằng tiền đồng cho dự án metro 1 và 2 để TP có thể giải ngân trọn vẹn khoản này. Trong trường hợp không giải ngân kịp trong năm 2020 thì kiến nghị Thủ tướng cho phép tiếp tục được giải ngân trong đầu năm 2021.

Riêng dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1, TP.HCM đã ký kết được 3 hiệp định vay với JICA có tổng vốn là 155,364 tỉ yen, chuẩn bị ký hiệp định vay thứ 4 (khoản vay cuối của dự án) có giá trị khoảng 33 tỉ yen, ông Hoan cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành hỗ trợ thành phố xúc tiến với phía Nhật để thực hiện các thủ tục và hoàn tất ký kết khoản vay thứ 4 trước ngày 30/6/2021 nhằm đảm bảo đủ vốn cho công tác giải ngân.