Trump sẽ dùng thời gian cuối cùng ở Nhà Trắng để cho Trung Quốc một đòn đau?

Hôm 7/11 (giờ Châu Á), hàng loạt phương tiện truyền thông Mỹ đã đồng loạt đưa tin ứng viên Đảng Dân chủ Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2020 sau khi giành cách biệt số phiếu đáng kể ở bang chiến địa Pennsylvania. Tổng thống Trump sau đó tuyên bố không thừa nhận thất bại này, đồng thời cảnh báo sẽ chạy đua trong cuộc chiến pháp lý để lật lại kết quả bầu cử Mỹ.

Nhưng dù những nỗ lực kiện tụng có giúp Trump thay đổi cục diện kết quả bầu cử Mỹ hay không, các nhà quan sát vẫn lo rằng ông Trump có thể tận dụng những tháng cuối cùng ở Nhà Trắng để đổ lỗi cho Bắc Kinh, qua đó làm giảm nhẹ trách nhiệm của chính quyền Trump trong cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19.

“Ông Trump từng tuyên bố sẽ trừng phạt Trung Quốc vì cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19. Câu hỏi đặt ra lúc này, điều đó nghĩa là gì?” - ông Jeff Moon, cựu quan chức Hội đồng An ninh Quốc gia nhận định, gợi ý về khả năng chính quyền Trump tung ra các động thái chống lại Bắc Kinh vào những tháng cuối cùng của nhiệm kỳ.

Trên thực tế, ông Trump không phải Tổng thống đầu tiên cố gắng củng cố di sản của mình trong những tháng cuối cùng của nhiệm kỳ. Bất kỳ động thái trừng phạt Trung Quốc nào của Trump vào thời điểm này cũng sẽ làm xấu đi mối quan hệ Mỹ Trung vốn đã ảm đạm, qua đó làm suy yếu bất cứ nỗ lực nào của chính quyền Biden nằm cải thiện mối quan hệ với trung Quốc trong tương lai. 

Bonnie Glaser từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế thì cho biết: “Họ (chính quyền Trump) đang cố gắng giảm thiểu tối đa những nỗ lực đảo ngược chính sách của chính quyền Biden trong tương lai; không chỉ với Trung Quốc mà còn với Iran và rất nhiều quốc gia khác”.

Đơn cử, chính quyền Trump có thể tăng cường nỗ lực cấm quan chức Trung Quốc nhập cảnh hay cấm vận động viên Mỹ tham gia Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh 2022. Hoặc Trump cũng có thể đưa thêm hàng loạt công ty quốc doanh Trung Quốc vào danh sách đen, mở rộng hạn chế xuất khẩu, cấm cửa thêm nhiều ứng dụng Trung Quốc, siết chặt thêm hạn chế với Huawei. Hay Washington có thể dán nhãn Trung Quốc thao túng tiền tệ, qua đó áp đặt thêm các mức trừng phạt thuế quan. 

Những mệnh lệnh hành pháp này nghe có vẻ dễ dàng bị thay đổi bởi Biden. Nhưng nếu chính quyền Biden làm như vậy; công chúng Mỹ sẽ cho rằng ông Biden đang “ôn hòa” hơn trong vấn đề Trung Quốc, đồng thời làm giảm uy tín vốn có của Mỹ với các nước đồng minh.

Bất kỳ động thái ôn hòa nào của ông Biden với Trung Quốc chắc chắn sẽ phải đối mặt với sự chỉ trích từ các nghị sĩ Cộng hòa cứng rắn, các cử tri ủng hộ Trump và cả chính Donald Trump - một người hiếm khi im lặng trước bất kỳ diễn biến nào. Christopher Miller từ Đại học Tufts cho hay: “Chắc chắn rồi, phe Cộng hòa sẽ công kích nếu Biden mềm mỏng với Trung Quốc”.

Ngay cả khi ông Trump không có hành động nào khiến căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang trong những tháng cuối cùng này, chính quyền Biden trong tương lai cũng phải đối mặt với một Trung Quốc ngày càng mạnh mẽ. “Sức mạnh và quyền lực của Trung Quốc đã tăng lên đáng kể trong 4 năm qua. Do đó, tôi mong là chính sách của Biden (trong vấn đề Trung Quốc) sẽ có nhiều điểm tương đồng với thời chính quyền Trump” - nhận định của Sarah Kreps, giáo sư luật của Đại học Cornell.