Trung Quốc có thể là "bàn đạp" để Trump tăng cơ hội tái đắc cử Tổng thống Mỹ

Hua Changchun, nhà nghiên cứu kinh tế tại Guotai Junan Securities (Thâm Quyến) mới đây nhận định ông Trump cần Bắc Kinh hợp tác trong việc thực hiện thỏa thuận giai đoạn 1, hoặc cần một cuộc xung đột quân sự để đưa cơ hội chiến thắng trong cuộc bầu cử nhiệm kỳ Tổng thống mới vào cuối năm nay lên hơn 50%.

Dự đoán dựa trên một nghiên cứu mô hình kinh tế sử dụng dữ liệu thống kê từ năm 1870 đến nay. Nghiên cứu chỉ ra rằng Donald Trump hiện chỉ có 30% cơ hội tái đắc cử Tổng thống vào tháng 11 tới, hoàn toàn lép vế trước ứng viên Tổng thống của Đảng Dân chủ Joe Biden sau hàng loạt bê bối từ phản ứng chậm trễ với vụ dịch Covid-19 cho đến nền kinh tế Mỹ lao đao do dịch bệnh. Mới nhất là vụ việc cựu cố vấn an ninh John Bolton xuất bản cuốn Hồi ký Nhà Trắng: căn phòng nơi điều đó xảy ra, được cho là tiết lộ hàng loạt bí mật ngoại giao của chính quyền Trump. Ông Bolton cáo buộc Trump đã yêu cầu Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình giúp ông này giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2020.

Theo ông Bolton, trong cuộc gặp gỡ tại Hội nghị Thượng đỉnh diễn ra ở Nhật Bản hồi tháng 6/2019, Tổng thống Trump đã ám chỉ với ông Tập rằng việc Trung Quốc tăng mua nông sản Mỹ bao gồm đậu nành và lúa mì sẽ giúp Trump có nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng. Ngay sau đó, ứng viên tranh cử Tổng thống Joe Biden đã lên tiếng hạ bệ Trump: “Nếu những thông tin là đúng, nó không chỉ là vấn đề gây tranh cãi về mặt đạo đức mà còn là sự vi phạm nghĩa vụ thiêng liêng của Donald Trump với tất cả người dân Mỹ”.

Hồi tuần trước, kết quả một cuộc thăm dò của Ipsos / Reuters cũng cho thấy kết quả tương tự, rằng cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đang dẫn trước với 48% cơ hội đắc cử, trong khi tỷ lệ này của Trump chỉ là 35%. Cuộc thăm dò của CNN / SSRS được thực hiện vào đầu tháng 6 cũng chỉ ra ông Joe Biden có 55% cơ hội đắc cử, dẫn trước Trump với 41% cơ hội.

Theo ông Hua Changchun, trong nỗ lực tăng cơ hội tái đắc cử nhiệm kỳ tiếp theo tại Nhà Trắng, không loại trừ khả năng Trump sẽ tìm đến các biện pháp cực đoan như ép Trung Quốc nhập khẩu số lượng lớn hàng hóa của Mỹ để hỗ trợ nền kinh tế và thị trường lao động. Hoặc nghiêm trọng hơn, Trump có thể lựa chọn các cuộc xung đột quân sự, ông Hua cảnh báo.

Wu Shicun, chủ tịch Viện nghiên cứu Biển Đông mới đây cũng nhận định nguy cơ xung đột quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc đang lớn hơn bao giờ hết trong bối cảnh Bắc Kinh và Washington cạnh tranh mạnh mẽ trên nhiều mặt trận. “Hai quốc gia đang mất niềm tin với nhau, kết quả là nhiều kênh liên lạc liên chính phủ đã bị đóng băng”.

Nghiên cứu của Guotai Junan Securities không đại diện cho quan điểm chính thức của Bắc Kinh, nhưng phần nào nhấn mạnh tầm quan trọng của thỏa thuận thương mại Mỹ Trung, đặc biệt là cam kết tăng cường mua hàng nông sản Mỹ. 

“Cam kết mua hàng hóa Mỹ của Trung Quốc đóng vai trò rất quan trọng (với nền kinh tế Mỹ). Nó giống như các biện pháp kích thích kinh tế của chính phủ Mỹ. Nếu ông Trump quyết định tăng cường các phương pháp hợp tác toàn cầu như vậy, đó sẽ là một cú hích lớn cho nền kinh tế và thị trường thế giới” - ông Hua Changchun nói thêm.

Từ lâu, thỏa thuận thương mại Mỹ Trung giai đoạn 1 đã là vấn đề đặc biệt nhạy cảm với thị trường. Một minh chứng tiêu biểu, trong phiên giao dịch đêm qua trên thị trường chứng khoán Mỹ, chỉ số S&P 500 tương lai đã giảm mạnh 1,6% khi cố vấn Thương mại  Nhà Trắng Peter Navarro tuyên bố các thỏa thuận thương mại với Trung Quốc đã đổ vỡ. Ngay sau đó, các chỉ số tăng trở lại khi ông Navarro đính chính, cho rằng phát ngôn của ông không ám chỉ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1. Tổng thống Trump cũng lập tức lên tiếng khẳng định: “Thỏa thuận thương mại với Trung Quốc vẫn nguyên vẹn. Hy vọng họ sẽ tiếp tục thực hiện các điều khoản đã cam kết”.

Hồi tuần trước, trong cuộc đối thoại cấp cao tại Hawaii, nhà ngoại giao Trung Quốc Yang Jiechi đã hứa hẹn với Ngoại trưởng Mỹ Michael Pompeo rằng sẽ thực hiện các cam kết trong thỏa thuận thương mại. Nhưng các nhà quan sát nghi ngờ tính khả thi của thỏa thuận trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc cũng chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch khiến nhu cầu tiêu dùng giảm mạnh.

Trong một kịch bản khác của Guotai Junan Securities, Trump có thể kéo Mỹ vào một cuộc xung đột quân sự để tăng cường cơ hội tái đắc cử. “Tôi không biết xung đột sẽ diễn ra ở đâu, nhưng tôi lo rằng nó sẽ ở đâu đó quanh Trung Quốc” - ông Hua cảnh báo.