Trung Quốc sẽ vượt mặt Mỹ, thành cường quốc kinh tế số 1 thế giới vào năm 2032?

Dự báo được đưa ra bởi các nhà nghiên cứu thuộc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển (DRC) của Quốc vụ viện, Nội các chính phủ Trung Quốc. Điều này dựa trên giả định về sự thành công của chính phủ Trung Quốc trong việc tập trung nhiều hơn vào thị trường nội địa như động lực chính của tăng trưởng kinh tế. Báo cáo của DRC cũng nhấn mạnh một giả định lớn rằng sự phát triển kinh tế của quốc gia Đông Á này là “không thể ngăn cản”.

Nhóm nghiên cứu DRC do ông Chen Changsheng, nhà giám sát kinh tế vĩ mô hàng đầu Trung Quốc dẫn đầu, chỉ ra rằng tranh chấp Mỹ - Trung sẽ còn gia tăng trong khoảng 5 năm tiếp theo. “Không loại trừ nguy cơ Mỹ sẽ sử dụng tất cả các biện pháp có thể để kiềm chế sự tăng trưởng của Trung Quốc, bao gồm việc áp đặt các biện pháp trừng phạt tài chính với các công ty Trung Quốc bằng cách lạm dụng quyền tài phán bên ngoài biên giới Mỹ, chiếm giữ cổ phần các công ty Trung Quốc niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ, ép buộc các quốc gia khác áp đặt lệnh cấm vận công nghệ với Trung Quốc, thậm chí loại Trung Quốc khỏi hệ thống thanh toán bằng đồng USD” - báo cáo nhấn mạnh.

Tuy nhiên, nội dung báo cáo khẳng định những yếu tố như vậy sẽ không thể ngăn cản sự trỗi dậy của nền kinh tế Trung Quốc. Các nhà nghiên cứu DRC dự đoán tỷ trọng đóng góp của Trung Quốc vào quy mô kinh tế toàn cầu sẽ tăng từ mức 16,2% năm 2019 lên 18,1% vào năm 2025, trong khi tỷ trọng đóng góp của Mỹ sẽ giảm từ mức 24,1% xuống 21,9% trong cùng kỳ.

Báo cáo của DRC chỉ ra rằng Trung Quốc có thể sẽ chứng kiến tăng trưởng GDP chậm lại trong khoảng 5-5,5% trong 5 năm tiếp theo, từ mức 6,1% đạt được vào năm 2019. Dù vậy, thu nhập bình quân đầu người của quốc gia này có thể tăng lên 14.000 USD vào năm 2024, qua đó vượt khỏi “bẫy thu nhập trung bình” để tiến vào nhóm nước thu nhập cao. kết quả là quy mô kinh tế Trung Quốc sẽ vượt qua EU vào năm 2027 và vượt Mỹ vào năm 2032.

Các nhà nghiên cứu DRC lập luận bối cảnh kinh tế toàn cầu sẽ trải qua một sự thay đổi sâu rộng trong những năm tới khi các quốc gia và công ty đa quốc gia ngày càng coi trọng “an ninh” chuỗi cung ứng. Dự kiến, nền kinh tế toàn cầu sẽ phân mảnh thành 3 khối lớn tập trung vào Bắc Mỹ, Châu Âu và Trung Quốc.

Theo DRC, các yếu tố quan trọng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong tương lai là “nền kinh tế kỹ thuật số” và lĩnh vực dịch vụ. Theo đó, tỷ trọng khu vực công nghiệp trong GDP Trung Quốc có thể giảm từ mức 39% năm 2019 xuống 35% vào năm 2025, trong khi tỷ trọng khu vực dịch vụ dự kiến tăng từ 53,9% lên 60% trong cùng kỳ. Tỷ trọng nền kinh tế kỹ thuật số dự kiến cũng tăng từ 6% năm 2019 lên mức 11% vào năm 2025.

Thêm vào đó, tầng lớp trung lưu của Trung Quốc cũng được dự báo sẽ gia tăng nhanh chóng, thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế. Theo tiêu chuẩn được ban hành bởi Ngân hàng Thế giới, Trung Quốc có khoảng 400 triệu dân thuộc tầng lớp trung lưu vào năm 2018, và dự kiến sẽ tăng lên 560 triệu dân vào năm 2025.

Tuy nhiên, nghiên cứu của DRC cảnh báo khoảng cách giàu nghèo ngày càng lớn tại Trung Quốc cùng thực trạng dân số già nhanh có thể sẽ cản trở tham vọng xây dựng thị trường nội địa khổng lồ. Dự kiến trong năm 5 tới, cứ 5 công dân Trung Quốc thì có 1 người trên 60 tuổi. Đến năm 2015, dân số lao động của Trung Quốc dự kiến sẽ giảm 20 triệu người. “Kết quả là chi phí lao động sẽ tăng lên cùng gánh nặng ngày càng tăng về lương hưu, chế độ chăm sóc sức khỏe và các chế độ phúc lợi xã hội khác”.

Còn nhiều tranh cãi về vị thế Mỹ - Trung

Hồi tháng trước, ông Justin Lin Yifu, giáo sư tại Đại học Bắc Kinh đồng thời là cựu kinh tế gia trưởng của Ngân hàng Thế giới từng dự báo Trung Quốc sẽ vượt mặt Mỹ trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới vào năm 2030.

Trước đây, trái ngược với quan điểm này, nhiều nhà khoa học cho rằng Trung Quốc không thể vượt qua được Mỹ để trở thành cường quốc số 1 toàn cầu do nhiều nguyên nhân. Ông Yi Fuxian, một nhà khoa học cấp cao tại Đại học Wisconsin-Madison (Mỹ) lập luận rằng từ quan điểm nhân khẩu học, Trung Quốc không thể “vượt mặt” Mỹ trong tương lai gần. Còn công ty tư vấn kinh tế Capital Economics hồi tháng 1/2020 thì đưa ra báo cáo cho thấy tác động của việc hạn chế khí thải sẽ làm xói mòn lợi thế tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong những năm tới. “Giả định phổ biến rằng Trung Quốc sẽ vượt Mỹ trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể đã được chứng minh là sai lầm” - Capital Economics nêu rõ.

Chính cựu Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Chen Deming hồi tháng 4/2019 cũng cảnh báo Trung Quốc “không nên đưa ra giả định rằng chúng ta sẽ trở thành số 1 thế giới dù sớm hay muộn”.

Tuy nhiên, kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát và xung đột Mỹ - Trung đưa nền kinh tế toàn cầu vào cùng bất ổn, viễn cảnh của kinh tế thế giới cho đến nay là khó dự báo.