Tuyệt chiêu câu cáy không dùng lưỡi câu khi trời nóng như nung

Từ bao đời nay, cứ vào khoảng đầu tháng 3 âm lịch cho đến khi có gió heo may, người dân sống 2 bên bờ con sông Đáy (huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình) lại đua nhau đi câu cáy. Câu cáy không chỉ đơn giản là để giải trí, tìm niềm vui mà còn mang lại hiệu quả về mặt kinh tế khi mỗi ngày cũng kiếm được vài trăm nghìn đồng.

Điều đặc biệt nằm ở tuyệt chiêu câu cáy của người dân địa phương. Câu mà không cần phải dùng đến cần lưỡi câu cũng có thể bắt được cáy, thậm chí bắt được rất nhiều cáy là đằng khác. Chỉ cần một chiếc cần câu, một đoạn dây câu và một miếng mồi là có thể hành nghề câu cáy được.

Tuyệt chiêu câu cáy không dùng lưỡi của bà con nông dân huyện miền biển Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình trong những ngày hè nóng như nung.

Cáy là loài giáp xác, thường sống trong hang ở các bờ ruộng hoặc bờ mương, dọc bờ sông. Nắng càng to, trời càng nóng thì cáy bò ra khỏi hang tìm thức ăn càng nhiều. Nhưng bắt cáy cũng không phải dễ, bởi chúng rất nhanh, hễ hơi có tiếng động là cáy chạy vào hang. Chính vì thế mà dân gian mới ví "nhát như cáy".

Thịt cáy ngọt nên người ta có thể nấu canh ăn mát trong những ngày hè nắng nóng, hoặc cáy có thể làm mắm ăn dè quanh năm. Trứng cáy có thể rang khô bỏ lọ ăn một tuần. Có nhiều cách đánh bắt cáy, trong đó 2 cách bắt cáy thông thường là bẫy và đi câu.

Theo những người câu cáy cho biết, không phải lúc nào câu cũng có, còn dựa vào thời tiết và con nước. Thời tiết càng nắng nóng thì cáy sẽ bò ra khỏi hang kiếm thức ăn càng nhiều nên việc câu chúng càng dễ. Còn nếu cáy no nước thì sẽ không ham mồi, câu sẽ không cắn. Cáy là loài rất háu ăn nên mồi câu có thể dùng nhiều loại nhưng mọi người ở đây thường dùng sâu khoai (loài sâu sống nhiều trên cây khoai ngứa), vì sâu này rất dai và mềm cáy rất thích ăn.

Cáy là loài giáp xác, thường sống trong hang các bờ ruộng hoặc bờ mương, bờ sông... tuy rất nhát người nhưng chúng rất háu ăn và cắp mồi chắc nên không cần lưỡi mà người câu vẫn bắt được chúng.

Bà Lưu Thị Vóc (trú xã Thượng Kiệm, huyện Kim Sơn), câu cáy ven con sông Đáy cho biết - Cách câu cáy không lưỡi đã có từ rất lâu. Chẳng biết có từ khi nào mà chỉ biết là của cha ông để lại . Chỉ cần một đoạn dây cước dài khoảng hơn 1m, một chiếc cần câu dài tầm hơn 2m, buộc thêm con sâu khoai vào đầu đoạn dây cước là có thể trở thành thợ câu cáy chuyên nghiệp.

Theo bà Vóc, cách câu cáy cũng rất đơn giản, thả mồi vào miệng hang, hốc nơi cáy đang trú ngụ và nhử cho chúng ra ăn mồi. Sau khi chúng nhảy ra vồ lấy mồi bằng cái càng rồi chỉ việc nhẹ nhàng kéo lên là bắt được cáy.

Cũng theo bà Vóc, cáy là loài rất nhát nhưng lại di chuyển nhanh nên khi thấy động là nó liền chui tọt vào hang. Trời càng nắng nóng thì cáy sẽ bò ra khỏi hang kiếm thức ăn càng nhiều, dựa vào đặc điểm này mà người làm nghề câu cáy ở huyện Kim Sơn biết thời điểm để đi câu để thu được nhiều cáy nhất.

Nghề câu cáy, không chỉ đơn giản là để giải trí, tìm niềm vui mà còn mang lại hiệu quả về mặt kinh tế khi mỗi ngày cũng kiếm được vài trăm nghìn đồng.

Hơn 30 năm gắn bó với nghề câu cáy, bà Trần Thị Độ (55 tuổi) ở xã Thượng Kiệm cho biết , dù câu cáy không phải là nghề chính, nhưng thu nhập cũng khá nên mỗi khi nông nhàn bà lại đi câu cáy. Câu được nhiều thì mang đi bán, còn câu được ít thì để lại nấu canh cả nhà ăn.

“Một ngày cũng chỉ câu được vài tiếng thôi nên muốn câu thêm cũng không được. Đó là những thời điểm nắng nóng. Ngày nào trúng mánh thì cũng kiếm được 2-3kg cáy, ngày nào ít thì cũng chỉ được vài lạng. Cáy câu thịt chắc và ngon nên giá thu mua cũng khá cao, khoảng trên dưới 80 ngàn đồng/1kg. Đi câu cáy mà tiết kiệm thì cũng chẳng thua kém nghề nào, nhưng phải chịu nắng nóng một tý...”, bà Độ chia sẻ.

Do có tính lành, nên cáy được sử dụng trong nhiều món ăn ngon và có giá khá đắt đỏ . Món nổi tiếng nhất từ cáy có lẽ là mắm cáy, thứ nước chấm vừa ngon vừa lành. Nếu ai đó đã thưởng thức một lần mắm cáy chỉ biết gật đầu khen ngon.

Cũng theo người thợ 55 tuổi-bà Trần Thị Độ, hiện nay cáy là đặc sản, giá bán cáy đắt nên cũng không lo đầu ra. Bắt được bao nhiêu cáy mang lên đến bờ là có thương lái thu mua luôn. Hoặc hết buổi câu cáy ,mang về nhà là đã thấy thương lái ngồi chờ rồi. “Làm nghề là vậy nhưng giờ gia đình có muốn ăn bữa canh cũng khó ấy chứ. Cáy vừa đắt hàng lại hiếm, bán đi giá đắt đổi lại mua được nhiều thứ khác....”, bà Độ cười nói.