Venezuela: Trung tâm thương mại khổng lồ bỗng biến thành nhà tù

Nằm trên đỉnh một ngọn đồi nhỏ tự nhiên, giữa khu ổ chuột của San Agustín, ở trung tâm nam Caracas, Venezuela, là một tòa nhà tráng lệ với một đoạn đường dốc xoắn ốc cuộn lên cao, cho đến khi chạm tới chóp đỉnh được thiết kế bởi một mái vòm tuyệt đẹp. Tòa nhà này do chính kiến trúc sư nổi tiếng người Mỹ Richard Buckminster Fuller thiết kế.

El Helicoide, hay Helix, là một trong những di tích quan trọng nhất của phong trào chủ nghĩa hiện đại của Venezuela. Nơi đây từng là trung tâm mua sắm có đường lái xe đầu tiên trên thế giới với đoạn đường dốc xoắn ốc dài 4km cho ô tô lên, xuống và đỗ ngay trước các cửa hàng mà họ muốn ghé thăm. 

Có không gian cho hơn ba trăm cửa hàng và sẽ bao gồm một khách sạn 5 sao, một rạp chiếu phim với bảy phòng chiếu, phòng triển lãm, phòng tập thể dục, hồ bơi, sân chơi bowling, nhà trẻ và nhiều hơn nữa.

Venuzuela: Trung tâm thương mại khổng lồ bỗng biến thành nhà tù

Dự án được hình thành vào cuối những năm 1950 bởi các kiến trúc sư Pedro Neuberger, Dirk Bornhorst và Jorge Romero Gutiérrez, cho nhà độc tài Venezuela và Tổng thống Marcos Perez Jimenez. Khi dự án được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại ở New York, nó đã được mọi người ca ngợi như một "chiến thắng" của thiết kế theo chủ nghĩa hiện đại. Nhà thơ Chile đoạt giải Nobel Pablo Neruda tuyên bố đây là "một trong những sáng tạo tinh tế nhất xuất hiện từ tâm trí của một kiến trúc sư", và Salvador Dalí đề nghị sẽ trang trí bên trong.

Tòa nhà gần như sắp hoàn thành thì chế độ độc tài của Pérez Jiménez sụp đổ và các kiến trúc sư mất nguồn tài trợ. Chính phủ không quan tâm đến việc hoàn thành dự án vì có mối liên hệ với nhà độc tài cũ. Năm 1961, một năm trước khi dự án hoàn thành, việc xây dựng bị dừng lại. Năm 1975, sau một quá trình phá sản kéo dài, tòa nhà trở thành tài sản của chính phủ.

Những người đầu tiên bắt đầu di chuyển vào tòa nhà vào năm 1979. Họ hầu hết là nạn nhân của một trận lở đất vào khi đó. Nhưng chỉ trong ba năm, số người chiếm giữ bất hợp pháp tòa nhà đã lên đến hơn mười nghìn người, và Helicoide đã trở thành một ổ buôn bán ma túy và tình dục. 

Vào năm 1982, những người này đã bị đuổi đi và người ta quyết định biến tòa nhà thành Bảo tàng Lịch sử và Nhân học. Điều này, tất nhiên, không bao giờ xảy ra. Thay vào đó, tòa nhà đã được cảnh sát tình báo Venezuela tiếp quản vào năm 1984 và biến thành trụ sở của họ. Vô số phòng của tòa nhà, ban đầu được thiết kế để trưng bày và bán sản phẩm, đã trở thành phòng giam giữ những người bị giam giữ để thẩm vấn, tra tấn và hơn thế nữa.

Nhà sử học văn hóa Celeste Olalquiaga viết: "Một loại bóng tối mới bao trùm tòa nhà, phát sinh từ việc chuyển đổi nó thành một nhà tù tạm giam. Thiết bị giám sát công nghệ cao đã được lắp đặt, các sĩ quan rất vui khi có thể đi ô tô đến văn phòng của họ theo kiểu James Bond. Các đội SWAT sẽ ngăn bất kỳ ai chụp ảnh tòa nhà từ các đường cao tốc xung quanh".

Bây giờ, tòa nhà khổng lồ với thiết kế tuyệt đẹp trở thành một nhà tù. (Ảnh: IT).

Vicente Lecuna, một giáo sư tại Đại học Central Venezuela, gọi nơi này là một sự mâu thuẫn - "một không gian muốn trở thành biểu tượng của thương mại tự do trong những năm 60 và 60 năm sau này lại trở thành nhà tù dành cho các tù nhân chính trị."

Theo báo cáo do một tổ chức phi chính phủ công bố, chỉ tính riêng từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2016, Chính phủ Venezuela đã thực hiện 145 trường hợp tra tấn tại đây.

Năm 2012, Tòa án Nhân quyền Liên Mỹ đã kiểm tra các cơ sở vật chất tại Helicoide và kết luận rằng chúng không phù hợp để trở thành nhà tù. Tuy nhiên, Helicoide vẫn tiếp tục là nơi giam giữ các tù nhân.