Việt Nam chính thức công bố sản xuất thành công vaccine dịch tả lợn châu Phi

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến cho biết, bệnh DTLCP là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus gây ra trên lợn, xuất hiện lần đầu tiên tại Châu Phi vào năm 1921. 

Bệnh này có đặc điểm lây lan nhanh, gây bệnh ở mọi lứa tuổi và mọi loại lợn (bao gồm cả lợn nuôi các loại và lợn rừng). Bệnh gây tỷ lệ chết cao lên đến 100%.

Virus DTLCP có sức đề kháng cao. Sau khi khỏi bệnh lâm sàng, lợn vẫn có khả năng mang virus trong thời gian dài và có thể trở thành vật chủ mang trùng suốt đời, do vậy nếu để xảy ra bệnh sẽ rất khó loại trừ được mầm bệnh.

"Biện pháp phòng bệnh chủ yếu là vệ sinh, sát trùng, tiêu độc và chăn nuôi an toàn sinh học. Đã hơn 100 năm qua kể từ khi bệnh DTLCP được phát hiện, mặc dù có hơn 4.000 công trình nghiên cứu liên quan đến virus DTLCP và phát triển vaccine của các nhà khoa học được công bố. Tuy nhiên, trên thế giới chưa có vaccine thương mại phòng bệnh DTLCP", ông Tiến nói.

Tại Việt Nam, bệnh DTLCP lần đầu tiên xảy ra vào tháng 2/2019, sau đó lây lan ra phạm vi cả nước, buộc phải tiêu hủy trên 6 triệu con lợn, thiệt hại trên 30.000 tỷ đồng, ảnh hưởng đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2020; đến nay, dịch bệnh vẫn còn xảy ra ở nhiều địa phương trên phạm vi cả nước.

Ngay từ khi bệnh DTLCP xuất hiện tại Việt Nam, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ, đặc biệt Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống và nghiên cứu sản xuất vaccine. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo Cục Thú y và các doanh nghiệp có tiềm năng, nguồn lực, kinh nghiệm tổ chức nghiên cứu, sản xuất vaccine DTLCP.

Tháng 11/2019, ngay sau khi các nhà khoa học của Hoa Kỳ công bố nghiên cứu thành công chủng vi rút vaccine DTLCP nhược độc được cắt bỏ đoạn gien I177L, lãnh đạo Bộ NNPTNT cử đại diện Cục Thú y sang Mỹ gặp trực tiếp với các chuyên gia Mỹ để bàn phối hợp nghiên cứu sản xuất vaccine DTLCP.  

Từ tháng 02/2020, việc nghiên cứu, sản xuất vaccine chính thức được thực hiện cùng với sự phối hợp của các chuyên gia Mỹ.

Bộ đã chỉ đạo Cục Thủ y ký Thỏa thuận hợp tác với Viện nghiên cứu Nông nghiệp (ARS) thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) để làm cơ sở cho các bên triển khai thực hiện. 

Tháng 7/2020, Cục Thủ y cho phép nhập khẩu chủng vi rút vaccine DTLCP nhược độc được cắt bỏ đoạn gien I177L để nghiên cứu, sản xuất vacxin tại Việt Nam. 

Từ tháng 7/2020, Bộ NNPTNT chỉ đạo cho phép nhập khẩu chủng giống virus DTLCP nhược độc cắt gen dùng để nghiên cứu, sản xuất vaccine phòng, chống bệnh DTLCP tại Việt Nam.

Ngay sau khi tiếp nhận chủng giống ASFV-G-∆I177L từ Bộ Nông nghiệp Mỹ vào tháng 9/2020, Công ty Navetco đã khẩn trương triển khai nghiên cứu, trải qua 5 lần thử nghiệm trong phòng thí nghiệm.

Kết quả 100% số lợn tiêm vaccine được bảo hộ khi công cường độc trong phòng thí nghiệm; trong điều kiện sản xuất đã bảo hộ được trên 80% số lợn được tiêm vaccine khi công cường độc với chủng virus gây bệnh DTLCP tại Việt Nam; độ dài miễn dịch của vaccine kéo dài 6 tháng sau tiêm phòng.

Bộ NNPTNT đã thành lập các Hội đồng khoa học cấp cơ sở, cấp Bộ và tổ chức hàng chục cuộc họp với sự tham dự của nhiều nhà khoa học hàng đầu Việt Nam, nhà quản lý và nhà sản xuất vaccine thú y để nghiên cứu, đánh giá rất kỹ lưỡng báo cáo kết quả nghiên cứu khoa học, hồ sơ đăng ký lưu hành vacxin DTLCP NAVET-ASFVAC của Công ty Navetco.

Kết quả nghiên cứu, sản xuất vaccine NAVET-ASFVAC của Công ty Navetco sau khi được các nhà khoa học độc lập đánh giá rất kỹ lưỡng đã được chấp nhận công bố trên các Tạp chí khoa học uy tín của thế giới và Tạp chí Khoa học thú y của Việt Nam.

Ngày 17/5/2022, Viện Nghiên cứu Nông nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ cũng đã có thư chính thức gửi Cục Thú y Việt Nam xác nhận vacxin NAVET-ASFVAC đảm bảo an toàn, hiệu lực.

Trong thời gian tới, Bộ NNPTNT tiếp tục chỉ đạo tổ chức nghiên cứu, đánh giá chất lượng vaccine cho các đối tượng lợn khác (lợn nái, lợn đực giống); độ dài miễn dịch, độ ổn định của vaccine trong các điều kiện bảo quản, sử dụng khác nhau; đánh giá các yếu tố nguy cơ có thể ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả vaccine trong điều kiện sản xuất, chăn nuôi.

Đến nay, tại Việt Nam đã có 3 doanh nghiệp có đủ tiềm lực để nghiên cứu, sản xuất thành công vaccine dịch tả heo Châu Phi; bao gồm: Công ty CP thuốc thú y Trung ương Navetco (Công ty Navetco), Công ty TNHH MTV AVAC, Công ty Cổ phần Tập đoàn Dabaco.

Ông Trần Xuân Hạnh, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thuốc thú y Trung ương Navetco cho biết, giai đoạn đầu tiên, công ty ưu tiên giải quyết vấn đề trong nước, sau đó sẽ có kế hoạch xuất khẩu.

"Các nước rất cần vaccine nhưng khi xuất khẩu chúng ta phải làm việc với các đối tác để thử nghiệm tại nước sở tại, điều này cần có thời gian. Dự kiến sau khi 1-2 năm ổn định trong nước, chúng tôi sẽ làm việc với đối tác nước ngoài để xuất khẩu", ông Hạnh cho hay. 

Cũng theo ông Hạnh, Navetco có quy mô sản xuất trên 50 triệu liều/năm. Về quá trình thử nghiệm, ông Hạnh cho biết công ty đã thực hiện tại 5 trại heo lớn tại tỉnh Đồng Nai, huyện Củ Chi (TP HCM) và tỉnh Vĩnh Phúc với 8.445 liều tiêm cho heo từ lứa tuổi 15 ngày đến heo thịt. Qua quá trình thử nghiệm, kết quả tốt ở heo từ 8-10 tuần tuổi. 

Về giá thành của vaccine DTLCP, ông Hạnh cho biết, dự kiến giá thành sẽ từ 34.000-36.000 đồng/liều, tương đương giá vaccine phòng bệnh tai xanh, nhưng sau đó giá thành sẽ giảm dần.