Bão Yagi 'đã đặt dấu chấm hết' cho thời kỳ tăng trưởng mạnh của ngành sản xuất Việt Nam?

Đầu tháng 10/2024, S&P Global công bố báo cáo Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam. Trong đó, có 3 điểm nhấn quan trọng: sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới giảm đáng kể; tồn kho hàng hóa đầu vào giảm với mức gần kỷ lục và số lượng nhân viên tăng nhẹ.

Sức khỏe ngành sản xuất đã yếu đi ở mức đáng kể 

Báo cáo cho biết, bão Yagi (cơn bão số 3) đã có ảnh hưởng nặng nề lên ngành sản xuất của Việt Nam trong tháng 9 với mưa lớn và lũ lụt dẫn đến đóng cửa hoạt động kinh doanh tạm thời và sự chậm trễ ở các dây truyền sản xuất và chuỗi cung ứng. 

Kết quả là, sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới, hoạt động mua hàng và tồn kho hàng hóa đầu vào đều giảm. Tuy nhiên, sự gián đoạn được cho chỉ là tạm thời và các công ty vẫn tự tin vào triển vọng sản xuất, từ đó tăng số lượng việc làm cho phù hợp.

Trong khi đó, áp lực chi phí vẫn tương đối yếu và giá cả đầu ra đã chỉ tăng nhẹ.

Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam đã giảm xuống dưới ngưỡng 50 điểm trong tháng 9, từ đó báo hiệu các điều kiện kinh doanh suy giảm trở lại vào thời điểm cuối quý 3 của năm sau khi đã có một giai đoạn tăng trưởng mạnh. 

Chỉ số đã giảm từ 52,4 xuống 47,3 điểm trong tháng 9, cho thấy sức khỏe ngành sản xuất đã yếu đi ở mức đáng kể nhất kể từ tháng 11 năm ngoái.

S&P Global cho biết, bão Yagi đã khiến sản lượng ngành sản xuất sụt giảm đáng kể trong tháng 9, từ đó kết thúc thời kỳ tăng trưởng kéo dài năm tháng. Sau khi sản lượng tăng mạnh trong tháng 8, mức suy giảm trở lại trong kỳ khảo sát này là đáng kể nhất kể từ tháng 1/2023.

Số lượng đơn đặt hàng mới cũng được ghi nhận giảm ở mức tương tự, và nguyên nhân cũng được cho là do ảnh hưởng của bão. Số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm, nhưng tốc độ giảm chỉ là nhẹ và yếu hơn nhiều so với tốc độ giảm của tổng số lượng đơn đặt hàng mới khi nhu cầu quốc tế đã tăng tương đối tốt.

Với sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới giảm, các công ty đã thu hẹp hoạt động mua hàng lần đầu tiên trong sáu tháng. Những nhà sản xuất mua hàng trong tháng đã gặp phải tình trạng thời gian giao hàng của nhà cung cấp bị kéo dài đáng kể khi lũ lụt làm gián đoạn khâu vận tải. Kết quả là tồn kho hàng mua đã giảm nhanh.

Hơn nữa, mức giảm này là mạnh thứ hai trong lịch sử chỉ số, chỉ kém mức của tháng 4 năm 2020 là tháng chịu ảnh hưởng của đại dịch. Tồn kho hàng thành phẩm cũng giảm trong tháng 9.

Gián đoạn do cơn bão Yagi gây ra dự kiến chỉ là tạm thời

Sự gián đoạn của dây chuyền sản xuất và việc đóng cửa hoạt động kinh doanh do bão khiến lượng công việc tồn đọng tiếp tục tăng, và mức tăng lượng công việc chưa thực hiện trong kỳ này là mạnh nhất trong thời gian hai năm rưỡi.

S&P nhấn mạnh rằng, sự gián đoạn do cơn bão Yagi gây ra dự kiến chỉ là tạm thời, các nhà sản xuất vẫn lạc quan rằng sản lượng sẽ tăng trong năm tới. Trên thực tế, tâm lý kinh doanh đã tăng lên mức cao của ba tháng khi các công ty tin tưởng rằng nhu cầu sẽ mạnh lên.

Việc kỳ vọng tích cực và tình trạng tăng đáng kể của đơn đặt hàng mới trong những tháng trước đã khiến các nhà sản xuất tăng nhẹ số lượng nhân sự trong tháng 9 sau khi giảm trong tháng trước. Việc làm đã tăng suốt ba trong bốn tháng qua.

Mặc dù chi phí đầu vào tăng trong bối cảnh giá nguyên liệu thô tăng và chi phí vận chuyển tăng, tỷ lệ lạm phát đã giảm và chỉ còn ở mức tương đối khiêm tốn.

Tình trạng tương tự được ghi nhận với giá bán hàng. Một số công ty tăng giá để đối phó với chi phí đầu vào cao hơn, nhưng những công ty khác đã tận dụng mức tăng yếu của chi phí để giảm giá cho khách hàng.

Bình luận về kết quả này, ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market, cho rằng mức độ nghiêm trọng của cơn bão Yagi đã tác động lớn đến ngành sản xuất của Việt Nam khi mưa lớn và lũ lụt gây ra việc đóng cửa kinh doanh tạm thời và sự chậm trễ của cả chuỗi cung ứng và dây chuyền sản xuất. Cơn bão đã đặt dấu chấm hết cho thời kỳ tăng trưởng mạnh của ngành sản xuất.

Tuy nhiên, tình hình nhu cầu sẽ vẫn có lợi cho tăng trưởng, và điều này có nghĩa là chúng ta có thể thấy sự bật dậy nhanh chóng của ngành khi thời kỳ phục hồi sau bão bắt đầu. Do đó, các công ty vẫn lạc quan về triển vọng năm tới và đã tăng việc làm ngay cả khi khối lượng công việc giảm.