Bộ Tài chính: Còn 552 đơn vị thuộc cấp xã chưa mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước
Nhiều đơn vị chậm chi lương tháng 8
Tại Hội nghị Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Tài chính phiên họp chuyên đề tháng 9/2025, nhằm cho ý kiến đánh giá tình hình triển khai thực hiện và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, ông Lê Thành Quân, Vụ trưởng Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ (Bộ Tài chính) cho biết, về hỗ trợ tài chính và ngân sách, có 33/34 địa phương đã ban hành Nghị quyết về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa ngân sách cấp tỉnh và cấp xã.
Tính đến ngày 5/9/2025, có 55.293 đơn vị thuộc cấp xã đã mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước, chiếm 99,01% tổng số các đơn vị.
Tổng số các đơn vị thuộc cấp xã đã chi lương tháng 8/2025 là 54.077 đơn vị, chiếm 96,62% tổng số đơn vị. Còn 552 đơn vị thuộc cấp xã chưa mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước, chiếm 0,99% tổng số đơn vị.
Số các đơn vị thuộc cấp xã chưa chi lương tháng 8/2025 là 1.768 đơn vị, chiếm 3,38% tổng số các đơn vị. Nguyên nhân chủ yếu là do các đơn vị chưa gửi hồ sơ ra Kho bạc Nhà nước đề nghị mở tài khoản và chưa gửi hồ sơ đề nghị chi lương tháng 8/2025.
Về kinh phí hỗ trợ đảm bảo cơ sở vật chất cho các xã sau sắp xếp đơn vị hành chính, thực hiện Kết luận số 183-KL/TW của Bộ Chính trị và Công điện số 95/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trên cơ sở tổng hợp báo cáo của các địa phương, ngày 28/8/2025, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 256/NQ-CP. Theo đó, hỗ trợ cho 27 địa phương với tổng số tiền là 3.119 tỷ đồng, tập trung cho các nhu cầu thiết yếu, phục vụ trực tiếp việc tổ chức vận hành đơn vị hành chính cấp xã.
Đối với đề nghị hỗ trợ kinh phí từ ngân sách trung ương để số hóa tài liệu lưu trữ tại các địa phương trong năm 2025 theo đề xuất của Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính đã tổng hợp, đang rà soát để trình Chính phủ bổ sung kinh phí khoảng 12,8 tỷ đồng cho 5 địa phương để số hóa tài liệu lưu trữ cấp huyện.
Về tình hình bố trí trụ sở làm việc, các địa phương đã ban hành quyết định phê duyệt phương án bố trí, sắp xếp trụ sở làm việc cho các xã, phường, đặc khu để đảm bảo điều kiện hoạt động thông suốt.
Nguyên tắc chung là tận dụng tối đa trụ sở hiện có, ưu tiên bố trí tập trung hoặc hoán đổi trụ sở với các đơn vị trên địa bàn. Nhiều trụ sở cơ quan cấp huyện cũ đã được sử dụng lại để bố trí cho cấp xã mới. Các địa phương đã bố trí cân đối nguồn lực cải tạo, sửa chữa trụ sở làm việc, tập trung trước mắt cho các khu vực thường xuyên tiếp và giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp.
Thiếu hụt nhân sự tài chính - kế toán cấp xã
Đánh giá về tình hình thực hiện và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các ý kiến tại Hội nghị đều cho rằng các khó khăn, vướng mắc trong thời gian qua chủ yếu phát sinh từ khâu tổ chức thực hiện.
Một số cán bộ, công chức chưa nắm bắt đầy đủ các hướng dẫn của Trung ương và chưa chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị có chức năng, thẩm quyền để hướng dẫn xử lý. Năng lực cán bộ cấp xã ở một số nơi, một số địa bàn chưa đáp ứng được yêu cầu của công việc, còn tình trạng lúng túng trong triển khai thực hiện. Việc áp dụng chính sách phân cấp, ủy quyền đã được quy định, tuy nhiên một số cơ quan, đơn vị còn chưa chủ động áp dụng.
Cơ sở vật chất, trụ sở, hạ tầng công nghệ thông tin của cấp xã còn khó khăn, nhất là tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa là khó tránh khỏi và cần thời gian, kinh phí để khắc phục, hoàn thiện. Tại một số địa bàn, công chức xã có hiện tượng bị quá tải công việc trong một số thời điểm, nhất là đối với bộ phận liên quan đến giải quyết thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp.
Đáng chú ý là sự thiếu hụt nhân sự tài chính – kế toán tại cấp xã. Nhiều đơn vị cấp xã không có đủ lãnh đạo, cán bộ có chuyên môn sâu về lĩnh vực phụ trách, đặc biệt là không có cán bộ đủ tiêu chuẩn, điều kiện để bổ nhiệm kế toán, kế toán trưởng, dẫn đến nhiều đơn vị không thể mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước để thực hiện chi ngân sách nhà nước.
Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, với trách nhiệm được giao, ngành Tài chính cần tiếp tục nỗ lực hỗ trợ các địa phương tháo gỡ vướng mắc, dù thuộc thẩm quyền của địa phương nhưng vẫn phải có sự đồng hành, nhất là khi bộ máy và nhân sự ở cơ sở chưa ổn định.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng chỉ đạo, trong tuần tới, Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ làm đầu mối, phối hợp với Kho bạc Nhà nước, Vụ Ngân sách nhà nước và các đơn vị có liên quan lựa chọn một số địa phương đang có tồn đọng lớn, tình trạng triển khai trì trệ để tổ chức đoàn công tác trực tiếp xuống cơ sở, để nắm bắt tháo gỡ khó khăn tại chỗ và triệt để.
