Những ngày cuối năm, khi khắp nơi đang tất bật chuẩn bị cho mùa hoa Tết, cơ sở đúc chậu và trồng hoa cây cảnh của ông Nguyễn Thành Lâm (56 tuổi), trú phường Hòa Xuân, TP. Đà Nẵng, lại nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Trên khu đất của gia đình, một phần được dành để trồng hoa, cây cảnh, phần còn lại ông Lâm tận dụng xây dựng xưởng đúc chậu xi măng – mô hình kinh tế nhỏ nhưng ổn định, mang lại sinh kế bền vững cho gia đình và tạo việc làm cho lao động địa phương.

Ít ai biết rằng, để có được cơ ngơi hôm nay, ông Lâm đã phải vượt qua không ít rào cản về sức khỏe, tâm lý và đặc biệt là thiếu vốn – những khó khăn phổ biến mà nhiều người khuyết tật phải đối mặt khi muốn tự lập, làm kinh tế.

Khi chính sách trở thành “điểm tựa” cho người khuyết tật làm kinh tế

Bén duyên với nghề trồng hoa Tết gần 10 năm trước, ông Lâm ban đầu chỉ trồng các loại hoa cúc, hoa cảnh truyền thống. Trong quá trình buôn bán, tiếp xúc với nhiều nhà vườn, ông nhận ra nhu cầu về chậu trồng cây, nhất là chậu xi măng, ngày càng lớn trong khi nguồn cung còn hạn chế.

“Thấy người ta cần nhiều chậu mà ít nơi làm, tôi quyết định học hỏi rồi tự đầu tư khuôn, thiết bị để đúc chậu. Vừa phục vụ vườn hoa của mình, vừa bán cho bà con quanh vùng”, ông Lâm chia sẻ.

Bước ngoặt đến vào đầu năm 2022, khi ông quyết định mở rộng quy mô trồng hoa và sản xuất chậu. Rào cản lớn nhất lúc này là nguồn vốn đầu tư. Nhờ được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi theo chính sách dành cho người khuyết tật của địa phương, ông Lâm có thêm điều kiện đầu tư trang thiết bị, hoàn thiện mô hình sản xuất.

Hiện nay, xưởng đúc chậu của ông Lâm tạo việc làm thường xuyên cho 3–4 lao động, mỗi ngày sản xuất khoảng 100 chậu xi măng với nhiều kích cỡ. Dịp cận Tết là mùa cao điểm, xưởng hoạt động gần như liên tục. Dù bị khuyết tật ở chân, ông Lâm vẫn trực tiếp tham gia các công đoạn nhẹ, giám sát sản xuất và truyền nghề cho người lao động.

Mỗi năm, mô hình kinh tế của gia đình ông Lâm mang lại lợi nhuận gần 200 triệu đồng. Riêng vụ hoa Tết, gia đình duy trì gần 1.000 chậu hoa cúc, dự kiến thu lãi khoảng 150 triệu đồng sau khi trừ chi phí. Mảng sản xuất chậu cũng mang lại nguồn thu ổn định, giúp xưởng duy trì hoạt động quanh năm.

Câu chuyện của ông Nguyễn Dũng (Dũng "xe lăn") cũng là một minh chứng rõ nét cho tinh thần vượt khó của người khuyết tật khi có sự đồng hành của chính sách.

Bị bại liệt hai chân từ nhỏ, ông Dũng phải di chuyển bằng cách ngồi khom người, gấp chân và dùng tay kéo cơ thể đi từng đoạn. Cuộc sống sinh hoạt vốn đã khó khăn, nhưng ông luôn tâm niệm phải tự chủ, không trở thành gánh nặng cho gia đình.

Được địa phương giới thiệu tham gia các lớp đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật nông nghiệp dành cho người khuyết tật, ông Dũng chủ động học hỏi, tích lũy kiến thức để áp dụng vào thực tiễn. Từ đó, ông xây dựng mô hình kinh tế vườn – ao – chuồng trên diện tích hơn 1.000m², kết hợp trồng hoa cây cảnh, cây ăn trái, nuôi cá, vịt, gà, heo, bò; đồng thời canh tác 1,2ha lúa và tận dụng đất bỏ hoang trồng cỏ nuôi bò.

Nhờ phương châm “lấy ngắn nuôi dài”, đến năm 2018, các mô hình kinh tế của gia đình ông Dũng phát huy hiệu quả rõ rệt. Năm 2019, gia đình ông chính thức thoát nghèo, trở thành hộ sản xuất – kinh doanh giỏi của địa phương. Hiện nay, sau khi trừ chi phí, mô hình trang trại mang lại cho gia đình ông thu nhập gần 200 triệu đồng mỗi năm, giúp ổn định cuộc sống, xây dựng nhà cửa khang trang và nuôi con ăn học đầy đủ.

Những câu chuyện như của ông Nguyễn Thành Lâm và ông Nguyễn Dũng cho thấy, chính sách đúng và trúng có thể tạo ra sự thay đổi căn bản trong đời sống người khuyết tật. Điều này cũng là tinh thần xuyên suốt của Quyết định số 1190/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban hành Chương trình hành động thực hiện các mục tiêu về người khuyết tật. Đây chính là thành công kép: thành công của cá nhân và thành công của chính sách nhân văn, đúng đắn.

Theo Quyết định 1190, Chính phủ đặt trọng tâm vào các nhóm giải pháp then chốt như: hỗ trợ đào tạo nghề, tạo việc làm bền vững; tăng khả năng tiếp cận tín dụng ưu đãi; cải thiện điều kiện tiếp cận dịch vụ xã hội, giáo dục, y tế; và thúc đẩy sự tham gia đầy đủ của người khuyết tật vào đời sống kinh tế – xã hội.

Đại diện chính quyền địa phương cho biết, địa phương đang cụ thể hóa Quyết định 1190 bằng các chương trình hỗ trợ thiết thực: kết nối đào tạo nghề gắn với nhu cầu thị trường, ưu tiên vốn vay sản xuất, hỗ trợ mô hình sinh kế phù hợp với từng dạng khuyết tật. Thành công của họ cho thấy tính đúng đắn của việc chuyển từ mô hình trợ cấp đơn thuần sang mô hình đầu tư sinh kế bền vững cho người khuyết tật. Khi Nhà nước trao cơ hội (vốn, nghề nghiệp) và người khuyết tật có nghị lực, họ sẽ trở thành chủ thể sản xuất, kinh doanh, đóng góp ngược lại cho xã hội, thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng.

Văn phòng Trung ương Đảng ban hành Thông báo số 444-TB/VPTW ngày 5/12/2025 thông báo kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với đại diện Đảng ủy Chính phủ và các ban, bộ, ngành Trung ương về tình hình thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với người khuyết tật.
Theo đó, chăm lo cho người khuyết tật với tinh thần "không để ai bị bỏ lại phía sau" không chỉ là trách nhiệm, đạo lý của cả hệ thống chính trị, mà còn là thước đo của xã hội văn minh, là yêu cầu của phát triển bền vững đất nước, thể hiện tính nhân văn, ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa và cam kết của Đảng, Nhà nước trong việc bảo đảm quyền con người cho mọi công dân.