Các nước giàu đã đặt trước quá nửa số vaccine Covid-19 trên toàn cầu

Phân tích lượng giao dịch đặt hàng trên 5 loại vaccine Covid-19 tiềm năng đang bước vào thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3, báo cáo của tổ chức phi chính phủ Oxfam cho thấy các nước giàu (chiếm khoảng 13% trong tổng dân số toàn cầu) đã đặt mua trước hơn một nửa số liều vaccine Covid-19 sẽ sản xuất ra trong tương lai.

Báo cáo dựa trên dữ liệu được thu thập bởi công ty phân tích Airfinity liên quan đến các giao dịch của một số chính phủ với các nhà sản xuất vaccine, công ty công nghệ sinh học có vaccine Covid-19 tiềm năng trong giai đoạn thử nghiệm cuối cùng bao gồm AstraZeneca, Gamaleya/Sputnik, Moderna, Pfizer và Sinovac.

Tính gộp cả 5 loại vaccine này, Oxfam dự kiến thế giới sẽ đủ năng lực sản xuất khoảng 5,9 tỷ liều, tức đủ cho 3 tỷ dân trong số gần 8 tỷ dân trên toàn cầu sử dụng; trong trường hợp cả 5 loại vaccine này bao gồm 2 liều.

Cho đến nay, 5,3 tỷ liều đã được đặt mua. Trong số đó, 2,7 tỷ liều, tức khoảng 51% được đặt mua bởi các nước giàu có như Mỹ, Anh, EU, Úc, Nhật Bản, Thụy Sĩ… 2,6 tỷ liều còn lại được mua bởi các quốc gia đang phát triển như Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil, Mexico, Indonesia…

Trong khi một số nhà sản xuất vaccine Covid-19 dự kiến sẽ bán với mức giá thấp để mọi đối tượng có khả năng tiếp cận, một số khác lại dự định kiếm lợi từ loại vaccine này. Ví dụ, Moderna, công ty công nghệ sinh học sở hữu dòng vaccine Covid-19 tiềm năng bậc nhất nước Mỹ đã bán tất cả vaccine cho chính phủ các nước đang phát triển. 

Nhận định về điều này, chuyên gia phân tích Robert Silverman từ Oxfam America cho hay: “Quyền được tiếp cận với vaccine Covid-19 không nên phụ thuộc vào quốc gia bạn sống và việc bạn giàu hay nghèo… Việc phát triển một dòng vaccine Covid-19 an toàn, hiệu quả là ưu tiên hàng đầu. Nhưng điều quan trọng không kém là đảm bảo nguồn cung vaccine Covid-19 đủ dùng với giá cả phải chăng cho tất cả người dân. Chỉ cần một đất nước còn tồn tại dịch Covid-19, virus sau đó sẽ lan ra khắp nơi”.

Oxfam hiện đang kêu gọi sản xuất vaccine Covid-19 và phân phối với mức giá thấp, thậm chí là miễn phí, công bằng cho mọi quốc gia. “Điều này chỉ có thể thành hiện thực nếu các công ty dược phẩm chia sẻ rộng rãi thông tin để vaccine được sản xuất rộng rãi thay vì bảo mật để bảo vệ sự độc quyền và rồi bán cho người trả giá cao nhất”.

Trước đó, tỷ phú Bill Gates cũng từng đưa ra quan ngại tương tự: “Khi vaccine được phát triển thành công, liệu các nước nghèo có khả năng tiếp cận nó hay không? Liệu cái giá của vaccine có trở thành rào cản với người nghèo?”

Do đó, hồi tháng 8 qua, ông Bill Gates đã cam kết chi thêm 150 triệu USD thông qua Quỹ Từ thiện Bill & Melinda Gates để phân phối 100 triệu liều vaccine Covid-19 đến các quốc gia thu nhập thấp và trung bình, sớm nhất vào nửa đầu năm 2021 với mức giá bán chỉ 3 USD/liều.

Khoản tài trợ được gửi trực tiếp vào Viện Huyết thanh Ấn Độ (Serum Institute of India (SII)), một trong những nhà sản xuất vaccine lớn nhất thế giới, theo tuyên bố của Bill Gates. Theo cam kết này, SII sẽ sản xuất và cung cấp 100 triệu liều vaccine Covid-19 với giá tối đa 3 USD/ liều. Liên minh toàn cầu về vaccine và tiêm chủng Gavi cũng sẽ tham gia giám sát, hỗ trợ thỏa thuận này nhằm tăng cường khả năng tiếp cận vaccine Covid-19 cho các nước nghèo.