Căng thẳng Mỹ - Trung lên cao trào, chính quyền Trump không muốn phá vỡ thoả thuận thương mại

Hồi tháng trước, Tổng thống Donald Trump từng khẳng định thỏa thuận thương mại với Bắc Kinh đã không còn là ưu tiên của Nhà Trắng sau những thiệt hại khổng lồ của Mỹ trong cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19. Điều này đã khiến các nhà đầu tư quan ngại về nguy cơ thỏa thuận giai đoạn 1 ký kết hồi tháng 1 đổ bể, dẫn đến căng thẳng leo thang và các đòn trừng phạt thuế quan tiếp theo từ Mỹ.

Chetan Ahya, nhà kinh tế trưởng của Morgan Stanley nhận định: “Tại thời điểm này, từ quan điểm kinh tế học, chúng tôi cho rằng miễn là thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 còn diễn ra và không có sự leo thang trong chiến tranh thuế quan, thì tiềm năng tăng trưởng toàn cầu vẫn còn nguyên vẹn”.

Theo ông Ahya, ưu tiên trọng tâm chính quyền Trump trong thời điểm hiện tại là tập trung phục hồi nền kinh tế Mỹ chịu tổn thương trong đại dịch. Và một động thái như phá vỡ thỏa thuận thương mại với Trung Quốc thổi bùng nguy cơ thương chiến Mỹ Trung sẽ chỉ làm nền kinh tế thiệt hại nặng nề hơn mà thôi. Đó là lý do vì sao Chính quyền Trump không đời nào muốn phá vỡ thỏa thuận thương mại Mỹ Trung.

Lần gần đây nhất, trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng về Trung Quốc, Tổng thống Trump đã không đề cập đến thỏa thuận thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Nhưng cố vấn thân cận của ông, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer thì tuyên bố thỏa thuận đang tiến triển tốt đẹp và Bắc Kinh đang thực hiện khá tốt nội dung cam kết. 

Hồi tuần trước, chính Bắc Kinh cũng nhắc lại nội dung thỏa thuận và tuyên bố sẽ thực hiện đúng các cam kết như vậy, ngay cả khi nhiều nhà quan sát cho rằng Bắc Kinh không có khả năng đáp ứng việc tăng cường mua khối lượng hàng hóa và dịch vụ khổng lồ từ Mỹ trong bối cảnh nhu cầu trong nước giảm mạnh sau đại dịch.

Theo cam kết trong thỏa thuận giai đoạn 1, Trung Quốc đồng ý tăng mua 12,5 tỷ USD nông sản Mỹ, 32,9 tỷ USD hàng hóa sản xuất, 18,5 tỷ USD năng lượng và 12,8 tỷ USD dịch vụ từ Mỹ trong năm 2020. Tổng giá trị tăng cường nhập khẩu hàng hóa dịch vụ từ Mỹ năm nay lên tới 76,7 tỷ USD.

Tommy Xie, nhà kinh tế phụ trách các vấn đề Trung Quốc tại ngân hàng Singapore OCBC thìnhận định tình trạng tốt đẹp hay đáng thất vọng của thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 hoàn toàn phụ thuộc vào việc chính quyền Trump có sẵn sàng cho Bắc Kinh thêm thời gian để thực hiện cam kết tăng cường nhập khẩu hàng hóa dịch vụ hay không.

Một lưu ý khác của ông Tommy Xie, rằng căng thẳng Mỹ Trung có thể sẽ leo thang trên nhiều mặt trận mới ngoại trừ thương mại trong những tháng tiếp theo. Thời gian qua, những động thái mới đang diễn ra ở cả thị trường công nghệ, tài chính… “Năm ngoái, trọng tâm chính (của thương chiến) là mặt trận thương mại. Năm nay, chúng ta đang thấy nhiều điểm nóng hơn.”