Căng thẳng Úc - Trung: Phe bênh Trung Quốc ở Úc "tắt tiếng"

Cấm nhập khẩu thịt bò là đòn trừng phạt đầu tiên mà Trung Quốc giáng xuống Úc (ảnh: SCMP)

Kerry Stokes, một trong những ông trùm giàu nhất Úc đã đăng tải một bài phỏng vấn lên trang nhất của tờ West Australian để cảnh báo chính phủ đừng nên “đâm vào mắt người mang lại thu nhập lớn nhất cho nước này”.

“Người” mà ông Stokes đề cập không ai khác, chính là Trung Quốc.

Ông Stokes khuyên Úc nên trì hoãn việc kêu gọi điều tra về dịch bệnh, đừng làm Trung Quốc “nóng mắt” thêm.

Hai cựu bộ trưởng ngoại giao Úc là Bob Carr và Gareth Evans cũng chỉ trích Canberra đã gây ra những căng thẳng “không cần thiết” với Trung Quốc.

Ở bang Victoria, Tim Pallas – quan chức thuộc cơ quan tài chính bang – cũng chỉ trích chính phủ phá hỏng mối quan hệ với đối tác thương mại lớn nhất của Úc, khiến nhiều doanh nghiệp phải gánh hậu quả.

Tuy nhiên, trong bối cảnh Bắc Kinh ngày càng gia tăng nhiều áp lực lên các lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế Úc, những tiếng nói cho rằng Canberra nên “đồng cảm” với Bắc Kinh đột nhiên không còn cất lên.

Trung Quốc đã ngừng nhập khẩu thịt bò từ 4 nhà chế biến lớn của Úc. Mặt hàng lúa mạch của Úc cũng bị Trung Quốc áp thuế chống bán giá lên tới hơn 80%.

Úc đã cấm công ty Huawei của Trung Quốc phát triển mạng 5G nước này (ảnh: SCMP)

Gần đây, Bắc Kinh tiếp tục đưa ra những cảnh báo về du lịch và du học đối với công dân nước này khi tới Úc vì “có nhiều sự cố về phân biệt chủng tộc”. Động thái mới nhất của Bắc Kinh được đánh giá là có tác động tiêu cực đến kinh tế Úc hơn cả việc ngừng nhập thịt bò hay tăng thuế chống bán phá giá lúa mạch.

Truyền thông Trung Quốc đe dọa, nếu Úc không sớm “thay đổi thái độ”, Bắc Kinh sẽ tiếp tục có biện pháp trừng phạt.

James Laurenceson – Giám đốc Viện quan hệ Úc – Trung – cho rằng, hiện không còn tiếng nói nào ở Úc có thể lên tiếng bênh vực trước những động thái gia tăng căng thẳng của Trung Quốc, trái ngược hẳn với thời điểm khi Thủ tướng Scott Morrison mới kêu gọi điều tra độc lập về Covid-19.

“Những hành động của Trung Quốc thực sự đã vượt quá sức chịu đựng của Úc. Tôi cho rằng đây là sự thất bại của ngoại giao Trung Quốc với tâm lý nước lớn”, ông Laurenceson nhận xét.

Theo các chuyên gia, việc Trung Quốc đưa ra cảnh báo về “nhiều sự cố về phân biệt chủng tộc” chỉ là cái cớ để tăng thêm biện pháp trừng phạt kinh tế Úc.

Jeffrey Wilson, giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm Mỹ - Á, cho rằng, cuộc chiến thương mại Trung – Úc là “không cân xứng”.

“Mỗi lần Trung Quốc trừng phạt, Úc chỉ có thể nhắm mắt cho qua”, ông Wilson nhận xét.

“Dư luận Úc ngày càng trở nên thiếu thiện cảm với Trung Quốc. Andrew Forrest, ông trùm khai thác khoáng sản Úc, người lên tiếng cải thiện quan hệ Trung – Úc  đã bị gọi là kẻ phản bội”, Salvatore Babones, học giả tại Sydney, nhận xét.

Hôm 11.6, Thủ tướng Scott Morrison tuyên bố, Úc sẽ “không bao giờ bị đe dọa hay từ bỏ những giá trị của mình trước sự chèn ép của Trung Quốc”.

Căng thẳng Trung – Úc bắt đầu từ khi Thủ tướng Scott Morrison kêu gọi điều tra về dịch Covid-19 (ảnh: SCMP)

Sự sụt giảm của lượng du khách và sinh viên Trung Quốc có thể giáng một đòn rất đau đối với kinh tế Úc, cụ thể là ngành du lịch và giáo dục.

Trước dịch Covid-19, có khoảng 1,4 triệu người Trung Quốc tới thăm Úc mỗi năm. Lượng khách này giúp Úc kiếm được 8,3 tỷ USD. Sinh viên Trung Quốc cũng mang lại khoảng 24 tỷ USD cho Úc mỗi năm.

Delia Lin, giảng viên cao cấp về Trung Quốc tại Đại học Melbourne, cho rằng, những hành động gần đây của Bắc Kinh đã khiến người dân Úc “thực sự sốc và thất vọng”.

“Nhiều doanh nghiệp nói với tôi rằng họ rất thất vọng trước những hành động phỉ báng Úc của Trung Quốc.

Đây không phải lần đầu tiên Bộ giáo dục Trung Quốc đưa ra cảnh báo cho sinh viên. Tuy nhiên, lời lẽ lần này từ Trung Quốc rất khác lạ và rõ ràng họ muốn gây ra tác động khủng khiếp, lâu dài đối với ngành giáo dục Úc”, ông Lin nhận xét.

“Trung Quốc đang coi Úc cùng phe với Mỹ nên dễ hiểu là họ khó có thể cố tỏ ra thân thiện với Úc như trước đây”, Yun Jian, Giám đốc Trung tâm chính sách Trung Quốc tại Đại học Quốc gia Úc, nhận định.