Câu chuyện ví điện tử Momo và cuộc cạnh tranh fintech khốc liệt tại Việt Nam

Trước khi làn sóng dịch mới nhất bùng phát, Momo đã kết hợp với một số chuỗi cà phê lớn đang hoạt động tại Việt Nam, bao gồm cả Highlands để đưa ra những chương trình khuyến mãi đặc biệt hấp dẫn. Chẳng hạn, người dùng ví điện tử Momo được giảm giá khi đặt và thanh toán đơn hàng thông qua ứng dụng này.

Khuyến khích người tiêu dùng sử dụng ví điện tử Momo cho các giao dịch mua hàng dù là nhỏ nhất là một phần trong chiến lược của công ty khởi nghiệp fintech nhằm đưa ứng dụng trở nên phổ biến và cạnh tranh với các ông lớn khác như Grab, Sea trên thị trường nội địa. Định hướng là ở một đất nước mà 80% thương mại vẫn được thực hiện trực tiếp thay vì online; các giao dịch nhỏ, phổ biến và phù hợp túi tiền như mua một tách cà phê sẽ đủ sức hấp dẫn để khuyến khích người dùng bật ứng dụng Momo mỗi ngày. Từ đó, người dùng cũng có thể truy cập các dịch vụ khác mà Momo cung cấp như mua vé xem phim, đặt đồ ăn, đặt vé máy bay...

Danh mục dịch vụ đa dạng đã giúp thúc đẩy doanh thu tại MoMo ngay cả khi làn sóng dịch Covid-19 hiện tại bùng phát, theo CEO Momo Nguyễn Mạnh Tường. “Chúng tôi tự tin rằng ngay cả trong trường hợp xấu nhất, chúng tôi vẫn duy trì được ít nhất 70% (doanh thu so với tháng bình thường”. Nhưng tất nhiên, để tiếp tục phát triển, chúng tôi sẽ tìm cách biến rủi ro thành cơ hội”.

Ứng dụng MoMo, viết tắt của Mobile Money, ra mắt vào năm 2013 và hiện đã trở thành ví điện tử lớn nhất Việt Nam. Ứng dụng này chiếm tới 60% thị phần thanh toán di động trong nước, cung cấp dịch vụ cho khoảng 25 triệu người dùng với tổng giá trị giao dịch lên tới 14 tỷ USD mỗi năm.

Sự phát triển của Momo tại quốc gia 100 triệu dân đầy tiềm năng như Việt Nam nhanh chóng thu hút các đối thủ nước ngoài gia nhập thị trường, qua đó biến Việt Nam trở thành một trong những thị trường fintech cạnh tranh bậc nhất châu Á, theo nhận định của tờ Nikkei Asian Review. Hàng chục tập đoàn fintech bao gồm cả các gã khổng lồ công nghệ Đông Nam Á như Grab và Sea đã thâm nhập thị trường và đang đầu tư khủng để thu hút người dùng. Các nhà phân tích dự báo trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt như vậy, sẽ có rất ít “người chơi” trụ lại đến sau cùng.

Takahiro Suzuki, đối tác quản lý của Genesia Ventures và là nhà đầu tư lâu năm ở Việt Nam cho biết: “Thị trường cuối cùng có thể chỉ còn lại 2 hoặc 3 đối thủ, nhưng các nhà đầu tư họ chắc chắn phải có một túi tiền lớn. Chỉ cần tiền không ngừng chảy vào, các công ty sẽ còn có thể cùng tồn tại. Đó là một cuộc chiến đau đớn”.

Và đường đua đang trở nên khốc liệt hơn khi gần đây, VNLife, nhà điều hành ví di động VNPay được hậu thuẫn bởi SoftBank cho biết đã huy động được 250 triệu USD từ hàng loạt nhà đầu tư danh tiếng bao gồm General Atlantic, Dragoneer Investment Group, PayPal Ventures...

Hồi đầu tháng 1, Momo cũng cho biết đã huy động được 100 triệu USD từ một nhóm các nhà đầu tư bao gồm quỹ đầu tư tư nhân của Mỹ Warburg Pincus và hiện cũng đang xem xét huy động thêm vốn. Ngoài việc mở rộng mạng lưới cửa hàng chấp nhận thanh toán bằng Momo, ví điện tử lớn nhất Việt Nam cũng đang nỗ lực mở rộng dịch vụ cung cấp sang các lĩnh vực như bảo hiểm xe máy và cho vay tiêu dùng.

Một đối thủ lớn khác của Momo là VNG - một trong những công ty khởi nghiệp lâu đời nhất Đông Nam Á tại Việt Nam. VNG hiện đang sở hữu ứng dụng nhắn tin phổ biến Zalo. Dưới sự hậu thuẫn của Tencent, VNG đang mở rộng dịch vụ thanh toán thông qua ứng dụng ZaloPay liên kết với Zalo. Đây cũng là lợi thế cạnh tranh lớn của ZaloPay, tương tự như việc Tencent tận dụng cơ sở người dùng WeChat rộng lớn để triển khai dịch vụ WeChat Pay, qua đó biến ứng dụng này trở thành một trong hai ví điện tử được sử dụng nhiều nhất tại Trung Quốc.

Trong khi đó, Grab đã hợp tác với Moca, một công ty thanh toán di động địa phương để biến ví Moca trở thành kênh thanh toán online cho các dịch vụ gọi xe và giao đồ ăn. 

Sea, công ty trò chơi và thương mại điện tử có trụ sở tại Singapore hiện đang vận hành Now, một trong những ứng dụng giao đồ ăn phổ biến nhất tại Việt Nam cũng là đối thủ cạnh tranh lớn của Momo ở thời điểm hiện tại.

Các nhà điều hành ví điện tử Momo tin rằng họ có thể thắng trong cuộc cạnh tranh khốc liệt giành thị phần thông qua hợp tác với các chuỗi cà phê và cửa hàng tiện lợi, bởi người trẻ tuổi thường xuyên cần đến các tiện ích này là việc gọi xe hay mua sắm trực tuyến. Nhưng nhìn chung, các chuyên gia nhận định những tháng tiếp theo, nhất là sau làn sóng dịch Covid-19 hiện tại, chính là thời điểm xác định liệu “người chơi” nào còn có khả năng tồn tại trên thị trường fintech cạnh tranh khốc liệt như Việt Nam.

Nền kinh tế trị giá 340 tỷ USD của Việt Nam hiện xếp sau các quốc gia Đông Nam Á như Indonesia, Thái Lan và Philippines về quy mô. Dù vậy, các nhà đầu tư nhận định tiềm năng từ lĩnh vực fintech của Việt Nam là vô cùng hấp dẫn vì một số nguyên nhân chính như: đất nước có tỷ lệ dân số sử dụng smartphone cao nhất khu vực (khoảng 80% dân số trưởng thành) nhưng hiện số lượng chi nhánh ngân hàng trên đầu người vẫn còn thấp. Thêm vào đó, các cơ quan quản lý hiện đang khuyến khích lĩnh vực fintech phát triển khi cấp giấy phép vận hành ví điện tử cho hàng chục công ty. Sự kết hợp giữa thị trường tiềm năng và quy chế mở đang tạo ra mảnh đất màu mỡ cho các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực fintech.

Làn sóng dịch Covid-19 hiện tại cũng là một cơ hội để các ứng dụng fintech tiếp cận lượng người dùng lớn hơn trong bối cảnh nhiều địa phương tại Việt Nam thực hiện các hạn chế kiểm dịch nghiêm ngặt, khiến người tiêu dùng chuyển hướng sang các dịch vụ tiêu dùng thông qua internet.