Chính phủ bỏ độc quyền vàng miếng, điểm mặt ngân hàng "sẵn sàng" nhập cuộc
Ngân hàng Nhà nước lý giải về vốn điều lệ tối thiểu 50.000 tỷ đồng với ngân hàng
Chính phủ đã ban hành Nghị định ghị định số 232/2025/NĐ-CP ngày 26/8/2025, chính thức xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.
Theo đó, các doanh nghiệp và ngân hàng có đủ năng lực sẽ được cấp phép sản xuất vàng miếng.
Cụ thể, doanh nghiệp muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng, ngân hàng là 50.000 tỷ. Các đơn vị này phải trong danh sách đang được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp giấy phép kinh doanh mua, bán kim loại quý, không bị xử phạt hoặc đã khắc phục xong nếu vi phạm.
Hiện có 38 doanh nghiệp, ngân hàng được cấp phép kinh doanh mua, bán vàng miếng. Tuy nhiên, tính theo quy mô vốn điều lệ hiện hành, chỉ một số doanh nghiệp "đầu ngành" có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên như PNJ, DOJI, SJC.
Về phía ngân hàng, tính đến thời điểm hiện tại có 8 ngân hàng có vốn điều lệ trên 50.000 tỷ đồng gồm: Vietcombank, BIDV, VietinBank, Agribank, VPBank, Techcombank, MB và ACB.
Lý giải về nguyên nhân lựa chọn quy định mức vốn điều lệ tối thiểu là 1.000 tỷ đồng đối với doanh nghiệp; 50.000 tỷ đối với tổ chức tín dụng sản xuất vàng miếng, NHNN cho rằng việc xây dựng điều kiện cấp phép nhằm lựa chọn các tổ chức có đủ năng lực tài chính, tuân thủ pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng để thực hiện sản xuất vàng miếng.
Điều này thực hiện theo đúng kết luận của Tổng Bí thư về việc xoá bỏ thế độc quyền nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát trên nguyên tắc nhà nước vẫn kiểm soát hoạt động sản xuất vàng miếng.
Theo NHNN, với quy định này, các doanh nghiệp không phân biệt loại hình sở hữu đều có thể được xem xét cấp phép. Tuy nhiên, ngân hàng thương mại là loại hình doanh nghiệp đặc biệt và thường có quy mô vốn điều lệ cao hơn so với các loại hình doanh nghiệp khác.
Do đó, quy định điều kiện về vốn đối với ngân hàng thương mại cần phù hợp với đặc điểm của loại hình doanh nghiệp này và không đặt trong tương quan với điều kiện về vốn đối với các doanh nghiệp chỉ hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh mua, bán vàng.
Loạt nhà băng sẵn sàng gia nhập "cuộc chơi"
Dữ liệu công bố từ các ngân hàng cho thấy, nhiều hệ sinh thái của ngân hàng đã có công ty thành viên hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh vàng bạc, đá quý.
Đơn cử: VietinBank có Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank Gold) ; Sacombank có Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (Sacombank-SBJ); ...
Báo cáo tài chính quý II/2025 của VietinBank cho biết, VietinBank Gold được cấp Giấy chứng nhận ĐKKD từ tháng 11/2010 và đang được hạch toán trên BCTC là công ty con do VietinBank sở hữu 100% vốn.
Trong khi đó, Sacombank-SBJ được thành lập từ năm 2008 với vốn điều lệ 200 tỷ đồng do Sacombank nắm 100% vốn.
Bên cạnh đó, dù không hiện diện trên báo cáo tài chính nhưng một số nhà băng lại có mối quan hệ "mật thiết" với công ty kinh doanh vàng bạc, đá quý thông qua lãnh đạo cấp cao. Trường hợp nổi bật phải kể đến là TPBank và CTCP Tập đoàn Vàng bạc đá quý Doji.
Dữ liệu cho thấy, Doji hiện sở hữu hơn 5,9% vốn của TPBank. Đồng thời, ông Minh Phú - Chủ tịch HĐQT TPBank cũng là Chủ tịch Hội đồng sáng lập Doji.
Hay như SeABank và CTCP Vàng bạc đá quý ASEAN (AJC). AJC tiền thân là Công ty Kinh doanh Mỹ nghệ vàng bạc đá quý Agribank thành lập theo quyết định của Agribank là đơn vị hạch toán phụ thuộc Ngân hàng.
Đến tháng 9/2008, doanh nghiệp này tiến hành đấu giá bán cổ phần lần đầu tiên và có 2 cổ đông chiến lược là SeABank và Tập đoàn Nam Cường và nhiều cổ đông phổ thông khác.
